Aktualizacja: 23 sierpnia 2025
Genetyka to niezwykle rozbudowana i wciąż rozwijająca się dziedzina nauki, zajmująca się analizą dziedziczenia cech oraz oceną zmienności organizmów. Dzieli się ją na kilka poddziedzin, np. genetykę molekularną, genetykę klasyczną czy antropogenetykę. To niezwykle ważny element współczesnej medycyny, jako że choroby genetyczne mają tendencję do coraz częstszego występowania.
Spis treści
Czym zajmuje się genetyka?
Zgodnie z definicją, genetyka to dziedzina nauki zajmująca się dziedziczeniem cech i zmiennością organizmów. Bada, w jaki sposób cechy są przekazywane z pokolenia na pokolenie oraz jakie procesy odpowiadają za różnorodność form życia. Aby jeszcze dokładniej ją zrozumieć, warto również znać definicje podstawowych pojęć stosowanych w genetyce:
- geny – fragmenty DNA, które zawierają instrukcje dotyczące budowy i działania organizmu. Każdy człowiek ma około 20 000–25 000 genów, które decydują m.in. o kolorze oczu, grupie krwi, wzroście czy podatności na choroby;
- allele – różne wersje tego samego genu (np. gen koloru oczu może mieć allel niebieski lub brązowy);
- genotyp – zestaw genów danego organizmu, czyli jego „genetyczny kod”;
- fenotyp – zewnętrzny wygląd i cechy organizmu wynikające z genotypu i środowiska;
- DNA – kwas deoksyrybonukleinowy będący nośnikiem informacji genetycznej;
- RNA – kwas rybonukleinowy uczestniczący w odczytywaniu informacji z DNA;
- mutacja – zmiana w materiale genetycznym, która może prowadzić do nowych cech lub chorób;
- dziedziczenie – przekazywanie cech genetycznych z rodziców na potomstwo;
- genom – całość materiału genetycznego danego organizmu.
Genetyka bada i analizuje wszystkie powyższe kwestie. Zajmuje się badaniem dziedziczenia, czyli tym w jaki sposób cechy przechodzą z rodziców na dzieci, analizą mutacji, czyli zmian w genach, co może mieć wydźwięk zarówno pozytywny (powstanie nowych cech, dzięki którym organizm lepiej przystosowuje się do nowych warunków), jak i negatywny (powstanie mutacji skutkujących chorobami i wadami).
Dodatkowo genetyka pozwala na lepsze zrozumienie mechanizmów chorób genetycznych, np. zespołu Downa czy mukowiscydozy. To z kolei ma kluczowy wpływ na wczesną diagnostykę oraz możliwości terapeutyczne tych problemów zdrowotnych. Ostatnimi czasy genetyka zyskuje na popularności w kontekście tworzenia nowych terapii genowych poprzez modyfikację genów w warunkach laboratoryjnych.
Podtypy genetyki
Wyróżnia się następujące podtypy genetyki:
- genetyka molekularna – analizuje dziedziczenie na poziomie cząsteczkowym, a więc ocenia DNA i RNA oraz procesy transkrypcji;
- genetyka klasyczna – analizuje dziedziczenie na poziomie konkretnych osobników, w tym różne geny i interakcje między nimi, co wpływa na ostateczny fenotyp;
- genetyka populacyjna – analizuje zjawiska dziedziczności w odniesieniu do całych populacji. To nauka zajmująca się częstością alleli i zmianami ich występowania pod wpływem sił ewolucyjnych;
- genetyka ewolucyjna – bada współdziałanie dziedziczenia w całych ekosystemach;
- genomika – zajmuje się analizą genomu organizmów. Jej podstawowym celem jest poznanie sekwencji materiału genetycznego oraz mapowanie genomu;
- antropogenetyka – to genetyka w odniesieniu do człowieka w skali populacji, narodów, grup etnicznych rodziny. Analizuje też więzy krwi między ludźmi.
Za ojca genetyki klasycznej uznaje się Grzegorza Mendla. Sformułował on prawa dziedziczenia pojedynczych cech oraz kilku cech jednocześnie.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Jorde L., Carey J., Bamshad M., Genetyka medyczna, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2021.
- Świtoński M., Genetyka ogólna i weterynaryjna, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2023.
Zostaw komentarz