Żółtaczka to stan chorobowy wynikający z podwyższonego stężenia bilirubiny we krwi. Charakteryzuje się zażółceniem skóry i białek oczu, dlatego zazwyczaj jej rozpoznanie nie przysparza problemów. Żółtaczka stanowi główny objaw kliniczny hiperbilirubinemii. Może występować zarówno u dorosłych, jak i u noworodków – bez względu na płeć.
Spis treści
Prawidłowe stężenie bilirubiny
W surowicy krwi powinno znajdować się od 0,3 do 1 mg/dl bilirubiny. Powstaje ona z rozpadu hemu, który z kolei pochodzi ze starych erytrocytów, a także z hemoprotein wątrobowych czy nerkowych.
Bilirubinę w organizmie człowieka dzielimy na niezwiązaną (wolną) oraz związaną. Niezwiązana występuje w znacznej większości, ponieważ stanowi aż 80% całości. Jej norma w surowicy krwi wynosi od 0,2 do 0,8 mg/dl. W przypadku bilirubiny związanej wartość ta wynosi 0,1-0,4 mg/dl.
Przyczyny żółtaczki
Hiperbilirubinemia następuje wówczas, gdy stężenie bilirubiny we krwi przekracza 2-2,5 mg/dl. Nagromadzenie bilirubiny może wystąpić z kilku różnych przyczyn. Jedną z nich są choroby wątroby, podczas których narząd ten nie jest w stanie przetwarzać i wydalać bilirubiny. Do uszkodzenia wątroby i zapalenia dróg żółciowych może dojść także w wyniku mechanicznego upośledzenia odpływu żółci z dróg żółciowych. W efekcie całkowitego zamknięcia dróg żółciowych może dojść nawet do wzrostu stężenia bilirubiny do 40 mg/dl. Żółtaczka stanowi także objaw wirusowego zapalenia wątroby typu B i C.
Rodzaje
Biorąc pod uwagę między innymi metabolizm bilirubiny wyróżnia się następujące rodzaje żółtaczki:
- przedwątrobową;
- wewnątrzwątrobową (efekt uszkodzenia komórki wątrobowej);
- pozawątrobową (upośledzenie odpływu żółci).
Jak objawia się żółtaczka?
Najpewniejszym objawem żółtaczki jest stwierdzenie podwyższonego poziomu bilirubiny we krwi. Badanie laboratoryjne stanowi podstawę rozpoznania. Widocznym objawem jest natomiast żółte zabarwienie skóry, oczu i błon śluzowych jamy ustnej. Ponadto zauważa się zmianę zabarwienia moczu czy kału. Do innych objawów można zaliczyć dyskomfort w jamie brzusznej, świąd okolicy wątroby, dolegliwości bólowe narządów jamy brzusznej.
U noworodków na tę dolegliwość może wskazywać płacz i rozdrażnienie lub przeciwnie – letarg.
Żółtaczka noworodków
Noworodki, u których hemoglobina płodowa ulega rozkładowi i zostaje zastąpiona przez hemoglobinę dorosłych, są szczególnie wrażliwe na toksyczność bilirubiny, zatem lekarze monitorują niemowlęta z powodu żółtaczki w pierwszych tygodniach życia. To stan szczególnie częsty w tej grupie wiekowej, ponieważ dotyczy około 60% donoszonych noworodków oraz aż do 80% wcześniaków.
Fizjologicznie objawy widoczne są już po pierwszej dobie życia dziecka, przy czym największe natężenie następuje w 3-5 dniu życia. Objawy mogą utrzymywać się do tygodnia u dzieci donoszonych i do 2 tygodni u wcześniaków. Stężenie bilirubiny nie powinno jednak przekraczać 15 mg/dl.
Leczenie żółtaczki noworodków
Jeśli stężenie bilirubiny we krwi nie przekracza 15 mg/dl – nie wymaga ona leczenia i uznawana jest za fizjologiczną. Wówczas można jedynie zastosować fototerapię – jeśli noworodek spełnia kryteria do jej wykonania. Celem tej metody jest przekształcenie bilirubiny niesprzężonej do substancji rozpuszczalnych w wodzie. W efekcie mogą one zostać usunięte wraz z żółcią.
Wirusowe zapalenie wątroby
Wirusowe zapalenie wątroby (WZW) typu A, B i C u osób dorosłych wiąże się z rozwojem żółtaczki.
WZW typu A zwane jest również żółtaczką pokarmową, ponieważ do zakażenia dochodzi podczas spożywania żywności lub picia zanieczyszczonej wody (drogą pokarmową).
WZW typu B rozwija się w efekcie zakażenia drogą płciową, okołoporodowo lub podczas kontaktu z krwią chorego. Można zatem zarazić się tym wirusem podczas robienia tatuażu, pobierania krwi, porodu czy stosunku seksualnego.
Z kolei przyczyną WZW typu C jest kontakt z krwią lub kontakty seksualne z chorą osobą.
Nieleczone wirusowe zapalenie wątroby może zagrażać życiu chorego. Należy jak najszybciej podjąć postępowanie lecznicze.
Bibliografia
- Silverthorn D., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Groszewski K., Pastuszak M., Wojtuń S., Gil J., Podstawowe zasady postępowania w ustalaniu przyczyny żółtaczki mechanicznej, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 6/2010.
- Wasiluk A., Polewko A., Ozimirski A., Współczesna diagnostyka i leczenie żółtaczek u noworodków i niemowląt, Journal of Laboratory Diagnostics, 4/2012.
- Klamann J., Smiatacz T., Diagnostyka wirusowych zapaleń wątroby w praktyce lekarza pierwszego kontaktu, Forum Medycyny Rodzinnej, 2/2016.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Zostaw komentarz