Retinopatia cukrzycowa – przyczyny i leczenie

Retinopatia stanowi często występujące powikłanie cukrzycy. W ostatnich latach zauważa się wzrost liczby zachorować na choroby cywilizacyjne, w tym cukrzycę typu 2. Wiąże się ona z rozwojem licznych schorzeń, w tym chorób oczu.

Dane epidemiologiczne

Retinopatia cukrzycowa jest jednym z najcięższych i najczęściej występujących powikłań cukrzycy. Szacuje się, że częstość jej występowania w typie 1 choroby sięga aż 40%, zaś w typie 2 – 20%. Wszystko to zależy jednak od leczenia cukrzycy oraz jej czasu trwania. Dodatkowo uznaje się retinopatię za najczęstszą przyczynę ślepoty w populacji młodych osób dorosłych, zamieszkujących kraje rozwijające się.

Przyczyny retinopatii

U podłoża rozwoju retinopatii cukrzycowej znajdują się:

• czynniki genetyczne;
• przewlekła hiperglikemia;
• zmniejszone stężenie antyoksydantów oraz witamin C i E;
• wzrost syntezy czynników krzepnięcia, protrombiny i tromboksanu.

Wszystkie te procesy powodują stymulację śródbłonkowego naczyniowego czynnika wzrostu, co zapoczątkowuje rozwój retinopatii.

Jak objawia się retinopatia cukrzycowa?

Retinopatia cukrzycowa to mikroangiopatia drobnych naczyń siatkówki. W związku z tym dominującymi objawami są niedrożność naczyń włosowatych oraz ich przecieki. Dochodzi do niedokrwienia siatkówki, a także przecieków niektórych składników osocza przez ściany naczyń. Dodatkowo podczas badania dna oka widać mikrotętniaki i obrzęk siatkówki.

Jeśli niedotlenienie siatkówki trwa długo i nie jest leczone, może dojść do jej odwarstwienia, a nawet do wylewu krwi do ciałka szklistego. Niezależnie od stopnia zaawansowania choroby duże znaczenie ma stan siatkówki w plamce, ponieważ jej obrzęk prowadzi do znacznego pogorszenia ostrości widzenia.

Podział

Wyróżnia się 2 rodzaje retinopatii:

• nieproliferacyjną (prostą) – patologia dotyczy wyłącznie siatkówki;
• proliferacyjną – stanowi poważne ryzyko ślepoty.

Rodzaj dolegliwości można określić wykonując szereg badań opisanych bardziej szczegółowo poniżej.

Jak diagnozowana jest retinopatia?

Postępowanie diagnostyczne nie jest proste, gdyż obejmuje wiele badań mających ocenić stan siatkówki oka oraz wykazać jej ewentualne uszkodzenia. W pierwszej kolejności należy przeprowadzić podstawowe badanie okulistyczne obejmujące ostrość wzroku i ocenę dna oka.

Następnie wykonuje się oftalmoskopię – zawsze po powiększeniu źrenicy za pomocą specjalnych kropel. Obecnie do uzyskania obrazu wnętrza gałki ocznej wykorzystuje się lasery, co znacznie ułatwia i udoskonala badanie.

W kolejnym kroku ocenia się rozpoznawanie barw przez chorego. Tego typu zaburzenia występują bowiem często we wczesnych stadiach retinopatii. Na końcu należy wykonać nieinwazyjne badanie elektrofizjologiczne siatkówki.

Po szeregu badań nieinwazyjnych można przeprowadzić badanie inwazyjne. Największym uznaniem cieszy się angiografia fluoresceinowa siatkówki, jednak poprzez dożylne podanie kontrastu może wiązać się z powikłaniami.

Profilaktyka

Najlepszą profilaktyką powikłań ocznych podczas cukrzycy jest stała kontrola poziomu glukozy i lipidów we krwi. Dodatkowo regularnie należy mierzyć ciśnienie tętnicze krwi i w razie konieczności regulować je, aby stale znajdowało się na bezpiecznym poziomie.

Zobacz również: Zaburzenia widzenia.

Jak leczyć retinopatię cukrzycową?

Najpopularniejszą i najbardziej zalecaną metodą leczniczą jest fotokoagulacja siatkówki za pomocą lasera. Celem tego zabiegu jest przede wszystkim zniszczenie w obrębie siatkówki oka obszarów pozbawionych naczyń. Ponadto usuwa się wszelkie ogniska nowotwórstwa naczyniowego czy przesięki z naczyń. Aby pacjent został zakwalifikowany do zabiegu musi spełnić podstawowe kryterium – przejrzystość ośrodków optycznych oka musi zostać zachowana.

Retinopatia cukrzycowa może być również leczona chirurgicznie, zabieg ten nazywa się witrektomią. Wykonuje się ją w zaawansowanych przypadkach.

Ostatnimi czasy trwają badania nad zastosowaniem antagonistów hormonu wzrostu. Nie uzyskano jeszcze jednoznacznych wyników potwierdzających ich skuteczność w leczeniu retinopatii, jednak wiąże się z nimi spore nadzieje. Przemysł farmaceutyczny pracuje także nad stworzeniem leków wspomagających terapię.

Bibliografia

1. Vallance J., Wilson P., Leese G., McAlpine R., MacEwen C., Ellis J., Retinopatia cukrzycowa – więcej pacjentów, mniej laseroterapii, Diabetologia Praktyczna, 5/2008.
2. Mirkiewicz-Sieradzka B., Postępy w diagnostyce i w leczeniu retinopatii cukrzycowej, Diabetologia Praktyczna, 1/2006.
3. Musielak E., Misiuk-Hojło M., Nowe możliwości leczenia powikłań ocznych cukrzycy, Family Medicine & Primary Care Review, 3/2012.
4. Jewusiak-Rogulska M., Kocięcki J., Epidemiologia, klasyfikacja i nowoczesne metody leczenia retinopatii cukrzycowej, Nowiny Lekarskie, 3/2013.

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję "smaru" przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...