Keratoplastyka

Keratoplastyka (inaczej: przeszczep rogówki) to zabieg, który polega na chirurgicznym zastąpieniu części lub całości chorej tkanki zdrową rogówką pobraną od dawcy. Nierzadko umożliwia przywrócenie pełnej zdolności widzenia w przebiegu poważnych chorób czy urazów. Jest zabiegiem stosunkowo bezpiecznym.

Rogówka oka

Rogówka (łac. cornea) stanowi najbardziej zewnętrzną warstwę gałki ocznej. Wielkość, kształt, gładkość powierzchni oraz jej przejrzystość decydują o prawidłowej funkcji optycznej oka. Zewnętrzną warstwę rogówki tworzy nabłonek złożony z 5-6 warstw komórek leżących na błonie podstawnej. Jest to nabłonek płaski, nierogowaciejący. Komórki nabłonka rogówki wyróżnia intensywny metabolizm i aktywność mitotyczna. Wymieniają się średnio co kilka dni. Fizjologicznie rogówka nie posiada własnych naczyń krwionośnych ani chłonnych. Nie występują w niej również żadne złogi czy barwniki.

Rogówka jest kluczowym elementem układu optycznego oka. To właśnie przez nią do oka wpada światło. Jej podstawową rolą jest załamywanie i skupianie promieni, co sprawia, że człowiek widzi wyraźnie. Rogówka oka jest bardzo wrażliwa i przez to narażona na choroby.

Keratoplastyka – na czym polega?

U wielu pacjentów leczeniem farmakologicznym nie udaje się przywrócić pierwotnej funkcji rogówki, a tym samym poprawić sprawności funkcji gałki ocznej. Wówczas jedynym skutecznym rozwiązaniem poprawiającym wzrok jest wykonanie przeszczepu rogówki, czyli keratoplastyki. Zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym lub znieczuleniu miejscowym. Polega na operacyjnym zastąpieniu części rogówki gospodarza fragmentem zdrowym rogówki pobranym od biorcy. Aktualnie na całym świecie wykonuje się przeszczepy allogeniczne, czyli takie, w których dawcą jest osobnik tego samego gatunku. Należy wiedzieć, że keratoplastyka nie wymaga doboru dawcy i biorcy pod względem immunologicznym, jednak jej sukces zależy od stanu rogówki biorcy przed zabiegiem, jakości materiału pobranego od dawcy, jakości sprzętu używanego do transplantacji oraz doświadczenia chirurga. Najczęściej zdrową rogówkę pobiera się od zwłok. Istnieje kilka metod keratoplastyki.

Keratoplastyka drążąca

Przeszczep drążący pozostaje najczęściej wykonywanym rodzajem przeszczepu rogówki. Podczas zabiegu wymienia się fragment rogówki pełnej grubości. Ufiksowanie płatka dawcy wykonuje się za pomocą szwu monofilamentowego nylon 10,0. W wyborze techniki zabiegu uwzględnia się wielkość przeszczepu, a zależy ona od rozległości zmian rogówkowych. Przeważnie wielkość płata rogówki wynosi 6-8 mm.

Keratoplastyka warstwowa powierzchowna

Keratoplastyka warstwowa polega na wycięciu płatka niepełnej grubości, składającego się z nabłonka rogówki i istoty właściwej z pozostawieniem śródbłonka i części głęboko położonego zrębu. Jednocześnie może mieć formę:

• przednią (wymianie ulegają: nabłonek, jego błona podstawna, przednia warstwa istoty właściwej);
• tylną (wymianie ulegają: warstwa zrębu, błona Descemeta, śródbłonek).

Keratoplastyka warstwowa powierzchowna to zaawansowana procedura chirurgiczna

Keratoplastyka – wskazania

Podstawowymi wskazaniami do przeprowadzenia keratoplastyki są:

• dystrofia Reisa-Bucklersa;
• dystrofia siateczkowata;
• dystrofia ziarnista;
• zmętnienie pozapalne istoty właściwej;
• zwyrodnienie brzeżne przeźroczyste;
• silne zniekształcenia rogówki, w tym stożek rogówki;
• keratopatia pęcherzowa;
• pierwotna niewydolność komórek śródbłonka;
• perforacja rogówki;
• ciężkie owrzodzenia z martwicą tkanki.

Pacjent przed zabiegiem musi przejść kwalifikację, która odbywa się podczas szczegółowego badania narządu wzroku.

Keratoplastyka – przeciwwskazania

Przeciwwskazania ze strony dawcy, czyli takie, które uniemożliwiają pobranie rogówki, to:

• śmierć z nieznanej przyczyny;
• HIV, kiła, różyczka wrodzona, gruźlica i inne choroby zakaźne;
• choroba Parkinsona i choroba Alzheimera;
• większość chorób nowotworowych krwi;
• istotne choroby oczu, np. guzy oka.

Natomiast przeciwwskazaniami do wykonania zabiegu u pacjenta są przede wszystkim:

• obwodowe zrosty przednie;
• hipotonia gałki ocznej;
• soczewka przedniokomorowa;
• zaburzenia filmu łzowego;
• niewyrównana jaskra;
• zapalenie błony naczyniowej oka i aktywne zapalenie rogówki.

Decyzję o wykonaniu keratoplastyki podejmuje lekarz okulista.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję "smaru" przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Bryła P., Przeszczep rogówki, Polish Journal of Veterinary Ophthamology, 2/2013.
2. Szaflik J., Izdebska J., Przeszczepy rogówki, Przewodnik Lekarza, 6/2003.
3. Kałużny B., Piotrowiak I., Sołdańska B., Grzybek K., Czajkowska M., Galas M., Malukiewicz G., Keratoplastyka warstwowa tylna techniką DSEK z zastosowaniem Tan EndoGlide – wczesne doświadczenia własne, Klinika Oczna, 115/2013.
4. Romanowska-Dixon B., Chirurgia okulistyczna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2021.