Metabolizm

Metabolizm to całokształt przemian materii i energii, które zachodzą w organizmie. Innymi słowy, termin ten opisuje zbiór reakcji biochemicznych występujących w organizmie żywym. U ludzi reakcje te umożliwiają uzyskiwanie energii z pokarmu i syntezę cząsteczek koniecznych do podtrzymania życia.

Metabolizm – etapy

Kluczowe etapy, które należy znać to:

• reakcje przedstawiające przemiany molekularne substratów do produktów;
• w żywych organizmach reakcje nigdy nie zachodzą w izolacji, ponieważ produkt jednej reakcji staje się substratem do następnej;
• układ następujących po sobie reakcji jest określany mianem szlaków. Z kolei składniki szlaku określa się jako produkty pośrednie.

Ponieważ większość cząsteczek bierze udział w większej niż 1 liczbie szlaków metabolicznych, różne szlaki krzyżują się w miejscach, w których występują ich wspólne cząsteczki.

W metabolizmie wyróżnia się 2 przeciwstawne szlaki reakcji:

• anaboliczny – reakcje rozbijania składników odżywczych na mniejsze elementy, dzięki czemu zostaje uwolniona energia do przeprowadzenia czynności fizycznych lub procesów anabolicznych;
• kataboliczny – reakcje łączenia substratów w większe cząsteczki, do czego wymagany jest wkład energii.

O masie ciała decyduje bilans reakcji katabolicznych i anabolicznych.

Regulacja metabolizmu

Metabolizm może być regulowany poprzez:

• wiek – wraz z wiekiem maleje stężenie hormonów anabolicznych odpowiedzialnych za zużywanie energii, co znajduje odzwierciedlenie w zwiększaniu objętości tkanki tłuszczowej. Stanowi to powód, dlaczego wraz z wiekiem gorzej jest utrzymać wagę;
• poziom aktywności – brak odpowiedniej ilości aktywności fizycznej i ćwiczeń sprawia, że organizm znajduje się ciągle w stanie katabolicznym. Powoduje to zwiększanie masy ciała;
• spożycie kalorii – spożywanie większej liczby kalorii, niż organizm jest w stanie spalić powoduje odkładanie ich na zapas;
• uwarunkowania genetyczne i zakłócenia regulacji hormonalnej – na podstawie indywidualnych różnic genetycznych jednych cechuje szybszy metabolizm, a innych wolniejszy. Znaczną rolę w jego sprawności odgrywają także czynniki zakłócające stężenia hormonów, np. menopauza czy niedoczynność tarczycy.

Jak przyspieszyć metabolizm?

Przyspieszenie metabolizmu pomaga organizmowi spalić więcej kalorii, dzięki czemu możliwe jest szybsze zrzucenie zbędnej wagi.

Rola hormonów

Gruczoły dokrewne i inne narządy wytwarzają oraz wydzielają hormony, które stanowią trzon metabolizmu, ponieważ regulują zależność między zużywaniem, a magazynowaniem energii w organizmie. W efekcie wpływają na skuteczność odchudzania i utrzymywania odpowiedniej sylwetki.

Na układ hormonalny wpływają:

• styl życia;
• dieta;
• czynniki genetyczne;
• występujące choroby.

Warto zatem raz na jakiś czas poddać się badaniom aby sprawdzić, czy gospodarka hormonalna funkcjonuje prawidłowo.

Metabolizm a nawodnienie organizmu

Spożywanie odpowiedniej ilości czystej wody mineralnej korzystnie wpływa na przyspieszenie metabolizmu.

Dzieje się tak, ponieważ woda:

• w porównaniu z innymi napojami nie przyczynia się do wydzielania insuliny, lecz ma wpływ na jej obniżenie;
• zwiększa tempo utleniania tłuszczy;
• bierze udział w większości reakcji fizjologicznych, które mają wpływ na przemiany energetyczne zachodzące w organizmie.

Woda nie posiada kalorii, zatem jej spożycie nawet w dużych ilościach nie przyczyni się do wzrostu masy ciała. Ponadto regularne picie czystej wody zmniejsza uczucie głodu.

Spożycie wody wiąże się ze zwiększoną aktywacją części współczulnej autonomicznego układu nerwowego, co z kolei zwiększa pobór glukozy przez komórki, wpływa na przyspieszenie tempa lipolizy oraz przyspiesza procesy metaboliczne w organizmie przyczyniając się do zmniejszania masy ciała.

Produkty spożywcze

Niektóre produkty spożywcze oraz grupy żywności wpływają na przyspieszenie metabolizmu. Są to między innymi:

• ostre przyprawy – np. chili, imbir czy pieprz czarn. Pobudzają one organizm do szybszego trawienia;
• zioła – takie jak majeranek, lubczyk czy cynamon;
• oleje roślinne – np. lniany;
• czosnek – obniża poziom cholesterolu we krwi oraz wpływa na szybsze spalanie tłuszczu;
• kawa – kofeina stymuluje rozkład triglicerydów tkanki tłuszczowej i glikogenolizę w mięśniach, co może sprzyjać odchudzaniu;
• zielona herbata – wpływa na wzrost termogenezy i zwiększa wydatkowanie energii. Liczne badania wykazały, że regularne spożywanie naparów lub ekstraktów zmniejsza ilość tkanki tłuszczowej w organizmie.

Ponadto zaleca się wprowadzenie do diety produktów bogatych w błonnik (który pęcznieje w żołądku i tym samym wpływa na zmniejszenie apetytu oraz szybsze uczucie sytości) takich jak Spirulina i Chlorella – algi te są jednymi z najbogatszych źródeł błonnika. Innymi źródłami są ziarna zbóż, owoce, orzechy, nasiona oraz warzywa. Ostatnimi czasu coraz większą popularność zdobywają także chia, jagody acai, które zalicza się do tak zwanych superfoods.

Także produktu bogate w witaminę C wpływają na metabolizm, ponieważ dzięki niej organizm szybciej spala tłuszcz, a także produkuje l-karnitynę, która przetwarza go na energię.

Styl życia

Sytuacje stresowe oraz brak czasu na odpoczynek sprzyjają zwiększaniu masy ciała i odkładaniu się tkanki tłuszczowej, ponieważ powodują wydzielanie się adrenaliny i kortyzolu. Należy zatem zadbać, aby każdego dnia znaleźć przynajmniej chwilę czasu na przeczytanie dobrej książki, medytację czy spacer na świeżym powietrzu.

Do przyspieszenia metabolizmu przyczyni się również odpowiednia ilość snu oraz unikanie stresowych sytuacji (w miarę możliwości).

Na końcu należy wspomnieć o regularnej aktywności fizycznej. Celem przyspieszenia metabolizmu poleca się przede wszystkim ćwiczenia typu kardio czyli np. bieganie, pływanie, aerobik.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Horton-Szar D., Dominiczak M., Metabolizm i żywienie, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2017.
2. Berman R., Sprawny metabolizm dla bystrzaków, Wydawnictwo HELION, Gliwice 2017.
3. Wiśniewska K., Kurowska E., Okręglicka K., Wpływ spożycia wody na masę ciała, Wiadomości Lekarskie, 2/2014.
4. Gajewska D., Chłopicka J., Galanty A., (i inni), Błonnik pokarmowy w profilaktyce i dietoterapii, Warszawa 2017.
5. Zdrojewicz Z., Grześkowiak K., Łukasiewicz M., Czy picie kawy jest zdrowe?, Medycyna Rodzinna, 3/2016.
6. Stępień M., Szulińska M., Bogdański P., (i inni), Rola ekstraktu zielonej herbaty w leczeniu otyłości, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 4/2011.
7. Pomroy H., Dieta przyspieszająca metabolizm, Wydawnictwo Burda, Warszawa 2013.