Aktualizacja: 1 listopada 2025
Ból uda przy wchodzeniu po schodach praktycznie zawsze wskazuje na problem z mięśniem czworogłowym, najsilniejszym prostownikiem stawu kolanowego, aktywowanym właśnie podczas chodzenia po schodach. Dużo zależy również od tego, czy problem rzeczywiście pojawia się wyłącznie przy wchodzeniu w górę, czy również w trakcie schodzenia w dół. Dolegliwość należy zróżnicować z bólami stawu kolanowego, co może mieć już znacznie więcej przyczyn.
Spis treści
Ból uda przy wchodzeniu po schodach – przyczyny
Dolegliwości bólowe uda podczas wchodzenia po schodach najczęściej wiążą się z problemem mięśnia czworogłowego. Mogą to być:
- tendinopatia mięśnia czworogłowego;
- zapalenie mięśnia czworogłowego;
- naderwanie części włókien mięśnia czworogłowego;
- przeciążenie mięśnia czworogłowego pracą fizyczną lub zbyt intensywnymi treningami.
Jeśli ból uda pojawia się wyłącznie przy wchodzeniu po schodach (w górę), najczęściej przyczyna leży w błędnej aktywacji koncentrycznej tego mięśnia. Dla porównania ból podczas schodzenia po schodach w dół z reguły wiąże się z błędną aktywacją fazy ekscentrycznej pracy tego mięśnia. Wszystkie powyższe patologie rozważa się w sytuacjach, w których ból dotyczy przedniej części uda. Należy jednak pamiętać, że mianem uda określa się całą górną część kończyny dolnej (od stawu biodrowego i pachwiny w dół, do stawu kolanowego) zarówno jej część przednią, jak i przyśrodkową, boczną oraz tylną.
Analogicznie zapalenie lub uszkodzenie mięśni przywodzicieli będzie dawać dolegliwości bólowe po stronie przyśrodkowej uda, problem odwodzicieli stawu biodrowego I pasma biodrowo-piszczelowego wygeneruje dolegliwości części bocznej uda, natomiast problem z grupą kulszowo-goleniową będzie dotyczył części tylnej uda.
Ból uda przy wchodzeniu po schodach – objawy
Dolegliwości bólowe uda pojawiające się w trakcie wchodzenia po schodach z reguły są dość charakterystyczne. Pacjenci opisują je jako tępy ból, rozlany, niemający jednego konkretnego punktu, chyba że jest to naderwanie mięśnia, wówczas rzeczywiście są w stanie dokładniej określić lokalizację swoich dolegliwości. W niektórych przypadkach może pojawić się ból tylnej części uda z charakterystycznym promieniowaniem. Wówczas należy upewnić się, że nie ma on pochodzenia odkręgosłupowego, a więc że nie wiąże się z przepuklinami kręgosłupa, które podrażniają struktury nerwowe w trakcie chodzenia po schodach. Jest to jednak dość rzadkie zjawisko, znacznie częściej przepukliny dają objawy bólowe podczas większych ruchów kręgosłupa, na przykład podczas schylania się lub wykonywania przeprostów pleców.
Ból uda przy wchodzeniu po schodach – diagnostyka
Jeśli pojawia się ból uda w trakcie wchodzenia po schodach, w pierwszej kolejności należy zebrać od pacjenta szczegółowy wywiad. Należy upewnić się, że ból nie pojawia się w innych sytuacjach, a jeśli tak, to w jakich. Należy też spytać o jego charakter, intensywność, czas trwania, ewentualne urazy oraz codzienną aktywność fizyczną. Następnie sprawdzę się poszczególne grupy mięśniowe, wykonując testy siły mięśniowej oraz delikatnie rozciągając dane mięśnie. Może to potwierdzić ich strukturalne uszkodzenie, na przykład naderwanie. Szczególnie jeśli ból w trakcie tych testów będzie ostry i często dobrze zlokalizowany. Jeśli jednak jest on raczej tępy, samo rozciąganie nie nasila go, zaś fizjoterapeuta wykryje inhibicje mięśniowe w trakcie swoich badań, może potwierdzić się problem z aktywacją danego mięśnia i jego pracy koncentrycznej bądź ekscentrycznej.
Jeśli problem jest poważny, pourazowy, towarzyszą mu inne dolegliwości lub po prostu celem upewnienia się co do swojej diagnozy, warto wykonać badanie USG uda. Najczęściej USG wykonuje ortopeda, rzadziej fizjoterapeuta. Dlatego też tak mocno podkreśla się współpracę obu specjalistów w zespole interdyscyplinarnym.
Ból uda przy wchodzeniu po schodach – leczenia
Ból uda w trakcie wchodzenia po schodach leczy się przyczynowo, najczęściej fizjoterapią. Nawet jeśli jest to naderwanie mięśnia, lekarz nie za wiele pomoże poza wypisaniem recept na leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. To właśnie fizjoterapia i indywidualnie dobrane ćwiczenia są w stanie przywrócić pacjenta do pełnej sprawności. Ćwiczenia powinny być jednak rzeczywiście dobrane do problemu danej osoby. Przykładowo, jeśli jest to naderwanie mięśnia, początkowo należy skupić się raczej na aktywacji innych grup mięśniowych, a sam mięsień uszkodzony napinać raczej delikatnie izometrycznie oraz wspierać jego regenerację zimnymi okładami lub zabiegami fizykalnymi mającymi takie działanie. Taki mięsień goi się od 6 do 8 tygodni, dopiero po tym czasie można zaczynać bardziej intensywne ćwiczenia wzmacniające. Jeśli natomiast jest to wyłącznie problem z aktywacją danego mięśnia, należy sprawdzić, która faza ruchu daje największe dolegliwości oraz którego mięśnia dotyczy problem, a następnie ułożyć pod to program treningowy, skupiający w sobie zarówno izometrię, jak i koncentrykę czy ekscentrykę w różnych proporcjach. Wszelkie masaże, suche igłowanie oraz zabiegi fizykalne typu fala uderzeniowa mogą działać wspomagające. Cały plan leczenia ustala fizjoterapeuta po indywidualnym zapoznaniu się z danym przypadkiem.
Bibliografia
- Fabiś J., Urazy grupy tylnej mięśnie uda u rugbystów. Część I. Diagnostyka, Praktyczna Fizjoterapia I Rehabilitacja, 2014.
- Białoszewski D., Fizjoterapia w ortopedii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022.
Zostaw komentarz