Aktualizacja: 11 kwietnia 2024
Fagocytoza to wychwytywanie i pochłanianie przez komórkę mikroskopijnych ciał stałych – patogenów, fragmentów martwych komórek, drobnych cząsteczek. Stanowi zjawisko, które regularnie zachodzi w organizmie człowieka, zwłaszcza podczas chorób i infekcji. Za przeprowadzanie fagocytozy odpowiadają komórki nazywane fagocytami.
Spis treści
Fagocytoza a eferocytoza
Ostatnimi czasy coraz popularniejszym, częściej omawianym zjawiskiem staje się eferocytoza. Nie można jednak mylić jej z fagocytozą. Choć mają nieco podobny przebieg, dotyczą różnych zjawisk zachodzących w organizmie człowieka.
Eferocytoza polega na usuwaniu zbędnych elementów komórki, podczas fizjologicznego jej rozwoju oraz w sytuacjach wywołanych przez infekcje lub sterylne zapalenie. Proces ten przeprowadzają makrofagi – elementy układu immunologicznego, uczestniczące m.in. w procesie fagocytozy, cytotoksyczności oraz posiadające zdolności do prezentacji antygenów. Zjawisko eferocytozy polega więc na pochłanianiu i eliminacji przez makrofagi ciałek apoptotycznych i ich pozostałości, powstających wskutek zaprogramowanej śmierci – apoptozy, występującej w komórkach w warunkach fizjologicznych i patologicznych.
Podobieństwo eferocytozy i fagocytozy to m.in. tworzenie podobnych struktur (eferocytoza – eferosom, fagocytoza – fagosom), mających na celu eliminację i dezaktywację ciałek apoptotycznych (eferocytoza) lub patogenów (fagocytoza). Z kolei podobieństwo między eferocytozą i pinocytozą dotyczy głównie pochłaniania cząstek o zbliżonej wielkości, z tym że eferocytoza to pochłanianie ciałek apoptotycznych, zaś pinocytoza to pochłanianie cząstek w postaci płynnej.
Fagocytoza – na czym polega?
Proces fagocytozy przebiega stosunkowo szybko w przypadku granulocytów obojętnochłonnych (neutrofilów), wolniej zaś w przypadku monocytów i makrofagów, ponieważ te ostatnie komórki po przejściu do krwi są mniej dojrzałe. Wyróżnia się 2 modele procesu fagocytozy:
- typ I – zależny od receptorów immunoglobulinowych (FcIg);
- typ II – zależny od receptorów dopełniacza.
Jej przebieg można jednak omówić w skrócie. Po wykryciu substancji pokarmowych (mogą nimi być np. patogeny) w pobliżu komórki tworzą się wypustki błony, które otaczają pobieraną substancję, zamykając ją w pęcherzyku. Pęcherzyk ten jest następnie wciągany do wnętrza komórki. Podczas fagocytozy pęcherzyki endocytarne (w tym procesie nazywane fagosomami) łączą się z lizosomami, tworząc tzw. lizosomy wtórne. Po strawieniu przetransportowanej cząsteczki przez enzymy lizosomalne i uwolnieniu produktów trawienia, błona komórkowa, która tworzyła fagosom, jest ponownie włączana w błonę komórki. Fagocytoza jest odmianą endocytozy.
Endocytoza – czym jest?
Endocytoza jest procesem transportu substancji przez błonę komórkową do wnętrza komórki. Tą drogą do komórek mogą się dostawać nie tylko substancje rozpuszczone bądź zawieszone w środowisku zewnątrzkomórkowym, ale także bakterie, pierwotniaki czy wirusy. Endocytoza dzieli się na 2 rodzaje – fagocytozę opisaną powyżej oraz pinocytozę. Pinocytoza polega na pobieraniu ze środowiska płynu z rozpuszczonymi w nim substancjami pokarmowymi.
Fagocytoza – znaczenie dla organizmu
Fagocytoza pełni kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, a więc w obronie organizmu przed patogenami. Wewnątrzkomórkowe trawienie i zabijanie to etap procesu fagocytozy, który następuje po pochłonięciu przez neutrofile patogennych zarazków. Destrukcja i niszczenie drobnoustrojów może zachodzić w wyniku dwóch systemów – zależnego i niezależnego od tlenu.
Innymi słowy, proces fagocytozy jest niezbędny, aby bakterie, wirusy, szkodliwe związki, a nawet części martwych komórek, mogły zostać sprawnie zneutralizowane i usunięte z organizmu.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Niedźwiedzka P., Deptuła W., Fagocytoza granulocytów obojêtnoch³onnych fakty znane i nieznane, Medycyna Weterynaryjna, 64/2008.
- Niedźwiedzka-Rystwej P., Tokarz-Deptuła B., Deptuła W., Zjawisko eferocytozy – ważny proces odpornościowy, Postępy Biologii Komórki, 3/2018.
- Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2018.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
- Słońska A., Cymerys J., Bańbura M., Mechanizmy endocytozy wykorzystywane przez wirusy podczas zakażenia, Postepy Hig Med Dosw, 70/2016.
Zostaw komentarz