Strzelające biodro

Strzelające biodro to potoczna nazwa stosowana w odniesieniu do schorzenia zwanego zespołem trzaskającego biodra (łac. coxa saltans). Jak wskazuje nazwa, charakterystycznym objawem patologii jest słyszalny strzał podczas wykonywania ruchów angażujących staw biodrowy. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się fizjoterapeuta, a podstawą działań terapeutycznych są dobrze dobrane ćwiczenia.

Strzelające biodro – przyczyny

Szacuje się, że strzelające biodro może dotyczyć nawet do 10% populacji bez względu na wiek czy płeć, jednak najczęściej obserwuje się je u młodych sportowców. Głównym czynnikiem ryzyka patologii jest bowiem powtarzalne na przestrzeni czasu wykonywanie tych samych ruchów biodrem, zwłaszcza w ekstremalnym zakresie jego ruchomości. Problem spotkać można więc np. u piłkarzy lub u gimnastyczek. Innymi czynnikami ryzyka są:

• iniekcje domięśniowe w okolicy miednicy i stawu biodrowego;
• plastyka stawu biodrowego;
• plastyka stawu kolanowego z wykorzystaniem przeszczepu z pasma biodrowo-piszczelowego;
• dysplazja stawu biodrowego;
• zmniejszony kąt szyjkowo-udowy.

Omawiając patomechanizm strzelającego biodra, warto rozróżnić w tej patologii jej dwa podstawowe rodzaje. Wymienia się więc biodro strzelające zewnątrzstawowo i wewnątrzstawowo. Przyczyną uszkodzenia wewnątrzstawowego jest uraz obrąbka lub chrząstki stawowej, ewentualnie obecność ciała obcego w płynie stawowym. Wszystkie te czynniki blokują ruchomość biodra na pewnym etapie jego toru ruchu, wywołując przeskakiwanie i typowy strzał. Z kolei forma zewnątrzstawowa najczęściej jest wywołana nieprawidłowym, nagłym ruchem ścięgna mięśnia biodrowo-lędźwiowego, który podczas ruchów stawu biodrowego przemieszcza się nad wyniosłością biodrowo-lędźwiową, jak również może być wywołana przemieszczaniem się ścięgna mięśnia pośladkowego wielkiego przez krętarz większy kości udowej.

Strzelające biodro – objawy

Zespół trzaskającego biodra manifestuje się słyszalnym lub bolesnym przeskakiwaniem w stawie biodrowym podczas wykonywania ruchu, czemu może towarzyszyć uczucie blokady, szarpania lub kłucia. Najczęściej ruchami inicjującymi dolegliwości są: zgięcie, odwiedzenie, rotacja zewnętrzna (jeśli problem ma charakter zewnątrzstawowy).

Należy zaznaczyć, że uczucie przeskakiwania w większości przypadków nie generuje dolegliwości bólowych. Jednak jeśli będzie mieć charakter powtarzalny, doprowadzi do wystąpienia stanów zapalnych podrażnianej okolicy. Przykładowo gdy przeskakiwanie ścięgna mięśnia biodrowo-lędźwiowego lub pośladkowego wielkiego będzie powtarzało się wielokrotnie, doprowadzi do zapalenia kaletki biodrowo-lędźwiowej lub zapalenia samego ścięgna. Z kolei powtarzanie patologicznych ruchów przy obecności ciała obcego w płynie stawowym może uszkodzić chrząstkę, która już się nie zregeneruje, a więc będzie predysponować do szybkiego rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów tej okolicy.

Strzelające biodro – diagnostyka

Rutynowo wykonywane badanie RTG, które precyzyjnie ocenia struktury kostne, w większości przypadków nie ujawnia żadnych patologii u pacjentów z zewnątrzstawową postacią zespołu trzaskającego biodra. Wówczas idealnym, bezpiecznym i niedrogim wyborem będzie wykonanie badania USG, mowa zwłaszcza o ultrasonografii dynamicznej. Wówczas podczas badania pacjent leży na plecach i zgodnie z poleceniami lekarza wykonuje płynne ruchy kończyną dolną. Przechodzi z pozycji neutralnej do odwiedzenia, zgięcia i zewnętrznej rotacji w stawie biodrowym, a następnie ponownie do pozycji neutralnej.

W gabinecie fizjoterapeutycznym podstawą rozpoznania zespołu trzaskającego biodra jest szczegółowo zebrany wywiad oraz wykonanie szeregu testów funkcjonalnych. Podstawowymi są m.in. test Patricka, test Obera, test FABER, test FADIR, SLR test czy Slump test. Ich celem jest zarówno stwierdzenie strzelającego biodra, jak i wykluczenie innych patologii, które mogą dawać zbliżone objawy. Fizjoterapeuta powinien mimo wszystko zasugerować pacjentowi zdjęcie RTG, aby wykluczyć wewnątrzstawowe patologie, które niekiedy nie będą reagować na leczenie zachowawcze, a których bagatelizowanie może przyczyniać się do destrukcji struktur anatomicznych wewnątrz stawu biodrowego.

Czy da się wyleczyć trzaskające biodro?

W wielu przypadkach, szczególnie w zewnątrzstawowym biodrze strzelającym, leczenie zachowawcze bazujące na fizjoterapii jest całkowicie wystarczające. Polega ono na indywidualnie dobranych ćwiczeniach ekscentrycznych mięśni tej okolicy, rozluźnianiu mięśniowo-powięziowym, stosowaniu zabiegów fizykalnych o właściwościach regenerujących (np. TECAR). Z kolei jeśli przyczyną jest np. uszkodzenie obrąbka stawu lub obecność ciała obcego w płynie stawowym, konieczne może się okazać postępowanie chirurgiczne.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Piechota M., Maczuch J., Skupiński J., Kukawska-Sysio K., Wawrzynek W. Zespół trzaskającego biodra w dynamicznym badaniu ultrasonograficznym, Journal of Ultrasonography 2016; 16: 296–303.
2. Witke-Woźniak A., Matlęga A., Brożyński M., Wychowański M., Zespół trzaskającego biodra – charakterystyka i sposoby leczenia, Rehabilitacja, 1/2018.