Płuca

Aktualizacja: 7 lipca 2022

Płuca to parzysty narząd zlokalizowany w jamie klatki piersiowej. Odgranicza się przeponą od narządów jamy brzusznej, ściśle przylegając przy tym do ścian klatki piersiowej. Płuca nigdy nie są całkowicie pozbawione powietrza. Ich podstawową funkcją jest wymiana gazowa, czyli doprowadzanie tlenu do krwi oraz usuwanie z niej dwutlenku węgla.

Płuca – budowa

Płuca posiadają miękką i gąbczastą konsystencję. Od ściany klatki piersiowej oddziela je opłucna ścienna oraz opłucna płucna. Każde płuco zbudowane jest z płatów podzielonych szczelinami międzypłatowymi. Płuco lewe składa się z 2 płatów, natomiast płuco prawe z 3. Mniejszym elementem strukturalnym płatów są segmenty oskrzelowo-płucne, w liczbie 10 dla każdego płuca. W budowie narządu wyróżniamy także zraziki, czyli małe odcinki miąższu płucnego o różnej wielkości. Dzielą się na grona.

We wnęce płuc znajdują się liczne węzły chłonne oraz wszelkie struktury anatomiczne, które ze śródpiersia przechodzą do płuc lub z nich wychodzą – głównie nerwy i naczynia krwionośne. Tworzą one tzw. korzeń płuca, którego opłucna kieruje się niemal do samej przepony, przechodząc w więzadło płucne. Na powierzchni przyśrodkowej nieco do przodu od wnęki płuc znajduje się głęboka wklęsłość – wycisk sercowy. To właśnie tutaj leży mięsień sercowy objęty osierdziem. Ze względu na to, że serce lokalizuje się głównie po lewej stronie jamy klatki piersiowej, płuco lewe jest mniejsze od prawego.

Zobacz również: Układ oddechowy.

Oskrzela wewnątrzpłucne

Oskrzela rozgałęziają się w płucach na kształt gałęzi drzewa, biegnąc wspólnie z gałęziami tętnicy płucnej. Drzewo oskrzelowe widać bardzo dobrze na RTG płuc po uprzednim użyciu środka cieniującego. Mniejszym elementem strukturalnym oskrzeli wewnątrzpłucnych są oskrzeliki, o średnicy 1-1,5 mm. Ostatnim elementem są oskrzela oddechowe, czyli pęcherzykowe I, II i III rzędu. Mogą kończyć się ślepo bądź rozdwajać u swojego końca, tworząc woreczki pęcherzykowe.

Pęcherzyki płucne

Średnica pojedynczego pęcherzyka płucnego wynosi 150-250 um. Głównym składnikiem jego ściany jest niezwykle gęsta sieć naczyń krwionośnych włosowatych, a także nabłonek oddechowy. Tworzy on cienką i żywą błonę, przez którą odbywa się wymiana między krwią sieci włosowatej, a powietrzem oddechowym docierającym do płuc.

Płuca – funkcje

Płuca pełnią dwie istotne funkcje – oddechową i filtracyjną. To właśnie w ich obrębie odbywa się wymiana gazowa, czyli końcowy element oddychania. Tlen wdychany wraz z powietrzem przedostaje się tam do krwi i może zostać przetransportowany do wszystkich narządów i komórek całego organizmu. Z kolei wraz z krwią żylną trafia do płuc dwutlenek węgla, który jest następnie wyłapywany przez pęcherzyki płucne i usuwany z organizmu z każdym wydechem.

W płucach następuje dodatkowo oczyszczanie powietrza. Wszelkie patogeny, które nie zostały zatrzymane na poziomie jamy nosowej i gardła, są sprawnie wychwytywane przez śluzówkę płuc. Wraz z ruchem rzęsek zanieczyszczony śluz trafia do oskrzelików, skąd jest usuwany drogą kaszlu lub przełykania śliny.

Powietrze w płucach

Wyróżniamy następujące rodzaje powietrza znajdującego się w płucach:

• zalegające – ilość powietrza, która stale pozostaje w płucach, nawet po bardzo silnym wydechu. Zazwyczaj stanowi około 1000 ml;
• zapasowe – ilość powietrza, którą można jeszcze wydalić po spokojnym wydechu. Zazwyczaj wynosi około 1500 cm2;
• oddechowe – ilość powietrza pobieranego i wydalanego podczas spokojnego oddychania. Zazwyczaj wynosi około 500 cm3;
• uzupełniające – ilość powietrza, którą bezpośrednio po spokojnym wdechu możemy jeszcze pobrać drogą silniejszego wdechu dodatkowego. Wynosi około 1500 cm3.

Wyróżniamy także tzw. pojemność życiową płuc, czyli ilość powietrza, którą możemy usunąć z płuc po najsilniejszym wdechu, kierując się do najsilniejszego możliwego wydechu. Średnio wynosi 3500 cm3.

Zobacz również: Oddychanie przeponowe – korzyści.

Płuca – unaczynienie

Głównymi naczyniami krwionośnymi płuc są:

• tętniczy pień płucny;
• żyły płucne;
• gałęzie i żyły oskrzelowe.

Naczynia płucne, poza tym, że stanowią drogę przepływu krwi, są również ważnym elementem podporowym i strukturalnym.

Płuca – unerwienie

Za unerwienie płuc odpowiada głównie nerw błędny, ale również włókna części współczulnej autonomicznego układu nerwowego. Przypuszcza się także, że pewien udział w unerwieniu ma nerw przeponowy.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2. Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2019.