Skwalan

Aktualizacja: 21 listopada 2025

Skwalan to wysokiej jakości lipid o wyjątkowej stabilności, który odgrywa ważną rolę w pielęgnacji skóry. Choć bywa mylony ze skwalenem, oba związki różnią się przede wszystkim budową chemiczną oraz odpornością na utlenianie. Skwalan jest uwodornioną, czyli nasyconą formą skwalenu, dzięki czemu pozostaje znacznie trwalszy i skuteczniejszy w kosmetykach. Bardzo dobrze naśladuje naturalne lipidy obecne w sebum, wspierając prawidłowe nawilżenie, elastyczność i funkcjonowanie bariery ochronnej skóry. Dzięki takiej charakterystyce sprawdza się w pielęgnacji zarówno cery suchej i cery wrażliwej, jak i cery tłustej czy cery mieszanej, ponieważ nie obciąża skóry i szybko się wchłania.

Skwalan – charakterystyka

Skwalan to organiczny związek chemiczny, rozgałęziony węglowodór alifatyczny. Posiada wzór sumaryczny C₃₀H₆₂ oraz masę molową 422,81 g/mol. Po wyizolowaniu przyjmuje postać bezbarwnej, oleistej cieczy. Pod względem chemicznym jest pochodną skwalenu, powstałą przez wysycenie wszystkich jego podwójnych wiązań. To związek nasycony – zawiera wyłącznie wiązania pojedyncze C–C. Cechą charakterystyczną jego jest łańcuch o długości 24 atomów z sześcioma podstawieniami metylowymi (bardzo rozgałęziony), jak również brak grup funkcyjnych (ma właściwości bardzo neutralne, niepolarne). Temperatura wrzenia skwalanu jest wysoka, ponieważ wynosi około 350-370 stopni C pod obniżonym ciśnieniem, natomiast polarność jest bardzo niska. To związek mocno hydrofobowy, czyli nie lubi wody, a bardzo dobrze rozpuszcza się w tłuszczach, olejach i rozpuszczalnikach organicznych, takich jak na przykład etanol.

Co również istotne, zwłaszcza z punktu widzenia kosmetologii, skwalan wyróżnia ponadprzeciętna stabilność. Można wręcz powiedzieć, że jest ona ekstremalnie wysoka, na co wpływa przede wszystkim brak wiązań podwójnych, co eliminuje możliwość utleniania (w przeciwieństwie do skwalenu, z którym skwalan bywa mylony). Wykorzystywany w kosmetykach skwalan najczęściej jest pochodzenia roślinnego (trzcina cukrowa, oliwki, amarantus).

Skwalan – działanie i zastosowanie

Skwalan po nałożeniu bezpośrednio na skórę wbudowuje się w warstwę lipidową naskórka. Dzięki temu znacząco i w krótkim czasie zmniejsza utratę wody (TEWL), wspiera naturalną funkcję ochronną, a także łagodzi podrażnienia i suchość. Bardzo silnie nawilża, jednak nie jest okluzyjny, tak jak ciężkie oleje. Może działać jak emolient, czyli wygładza skórę, nadaje jej miękkość i elastyczność oraz nie pozostawia na jej powierzchni tłustej warstwy. Bardzo dobrze sprawdza się zwłaszcza w pielęgnacji skóry suchej, wrażliwej, ale i problematycznej, także w przypadku przewlekłych schorzeń dermatologicznych. Choć sam jest stabilny, pomaga chronić skórę przed wolnymi rodnikami, stresem oksydacyjnym oraz przedwczesnym starzeniem. Dlatego też często dodawany jest do kosmetyków dla cery dojrzałej.

Co bardzo ważne, skwalan nie jest związkiem komedogennym. Oznacza to, że nie zatyka porów, nie nasila intensywności zaskórników, pryszczy, grudek i stanów zapalnych. Może być stosowany przy trądziku, łuszczycy, łojotokowym zapaleniu skóry, atopowym zapaleniu skóry i wielu innych problemach skórnych. Rzadko też powoduje podrażnienia, alergie, a wręcz minimalizuje ich ryzyko. Jest związkiem kompatybilnym z ludzką skórą i wydzielanym sebum. Uznaje się go więc za związek maksymalnie bezpieczny.

Skwalan wykorzystywany jest w kosmetykach nie tylko dlatego, że wzmacnia i intensyfikuje ich działanie, wspierając kompleksową pielęgnację skóry. Znajduje zastosowanie również dlatego, że może działać jak nośnik. Pomaga lepiej przenikać składnikom aktywnym z serum lub kremu w głąb skóry i pomaga w rozpuszczaniu tych składników, utrzymując pożądaną konsystencję produktu kosmetycznego. Zapobiega jełczeniu innych olejów, ponieważ sam się nie utlenia.

Skwalan – zastosowanie w przemyśle

Skwalan wykorzystywany jest też w różnych innych dziedzinach przemysłu. Przykładowo w farmacji to popularna baza w maściach i lekach dermatologicznych, rozpuszczalnik dla substancji lipofilowych, a także składnik nośnikowy w preparatach transdermalnych.

W przemyśle chemicznym i materiałowym to składnik smarów technicznych niskotemperaturowych (dzięki stabilności i płynności) oraz komponent olejów funkcjonalnych do urządzeń precyzyjnych. Stosuje się go niekiedy nawet w przemyśle perfumeryjnym, ponieważ jest dobrym rozpuszczalnikiem dla kompozycji zapachowych.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Skwaryło-Bednarz B., Skwalen – niezwykle cenny związek organiczny dla zdrowia i urody, Aura, 8/2024.
2. Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014.