Aktualizacja: 16 sierpnia 2025
Beta-pinen to organiczny związek chemiczny będący izomerem pinenu z egzocyklicznym wiązaniem podwójnym. Znaleźć go można w warunkach naturalnych w wielu różnych roślinach. Należy do grona terpenów i znajduje zastosowanie w wielu różnych dziedzinach przemysłu, między innymi w farmakologii czy branży perfumeryjnej.
Beta-pinen – charakterystyka
Beta-pinen to naturalny organiczny związek chemiczny z grupy terpenów, występujący głównie w roślinach iglastych, takich jak sosna, ale również w ziołach, np. w rozmarynie czy bazylii. Ma wzór sumaryczny C10H16 oraz masę molową 136,23 g/mol. Temperatura wrzenia tego związku wynosi 165-167 stopni C, natomiast temperatura topnienia pozostaje na poziomie -61 stopni C. Z wyglądu to bezbarwna lub lekko żółtawa ciecz o niskiej lepkości. Ma charakterystyczny, świeży i żywiczny zapach, przypominający sosnę, jałowiec lub balsam. W smaku jest lekko gorzki i też żywiczny. Wykazano, że beta-pinen jest jednym z najliczniej występujących związków wydzielanych przez drzewa leśne.
Opary omawianego związku mogą tworzyć mieszaninę wybuchową z powietrzem, gdy ich temperatura zostanie odpowiednio podwyższona. Dzieje się tak również w przypadku odpowiednio wysokiej temperatury otoczenia. Temperatura zapłonu izomerów α i β wynosi odpowiednio 33 i 36 stopni C. Substancja ta jest praktycznie nierozpuszczalna w
wodzie oraz posiada mniejszą od niej gęstość. Jest zaś dobrze rozpuszczalna w rozpuszczalnikach niepolarnych.
Beta-pinen – działanie
W medycynie beta-pinen już w starożytności był wykorzystywany jako naturalny antybiotyk, gdyż wykazuje właściwości antyseptyczne – przeciwko komórkom bakterii i grzybów. Co ciekawe takie działanie wykazują tylko enancjomery (+) form α i β, z kolei enancjomery (-) są dla tych komórek całkowicie nieszkodliwe. Badania wykazują, że omawiany związek może hamować procesy zapalne, co czyni go obiecującym składnikiem w leczeniu stanów zapalnych skóry i stawów. Działa terapeutycznie na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne, wspomagając walkę z infekcjami skórnymi i układu oddechowego.
Beta-pinen w farmacji niekiedy wykorzystuje się w leczeniu zastoju żółci, skurczów dróg żółciowych oraz małych złogów kamieni nerkowych. Wspomaga usuwanie toksyn i nadmiaru płynów z organizmu, co może być pomocne w terapii obrzęków. Warto podkreślić, że do grona metod medycyny alternatywnej zalicza się również aromaterapię. W aromaterapii beta-pinen wykazuje działanie uspokajające, poprawiające nastrój i koncentrację, jak również może łagodzić objawy stresu. To bioaktywny związek chemiczny o szerokim spektrum działania, który może wspierać zdrowie w sposób naturalny i bezpieczny.
Beta-pinen – zastosowanie
Beta-pinen bywa stosowany w produkcji innych związków aromatycznych, które z kolei wykorzystywane są jako składnik dezodorantów, perfum, substancji zapachowych do kominków, odświeżaczy powietrza, a nawet detergentów czy świec zapachowych. Ze względu na swój wyraźny aromat pełni on funkcję obronną przed owadami, odstraszając je. Nie tylko działa odstraszająco na szkodniki i patogeny, ale i wspomaga komunikację roślina–zapylacz. Beta-pinen znalazł szeroką gamę zastosowań w medycynie, farmacji, przemyśle kosmetycznym, a nawet w przemyśle paliwowym (biopaliwa).
Bibliografia
- Salehi B., Upadhyay S., Orhan I., Jugran A., Therapeutic Potential of α- and β-Pinene: A Miracle Gift of Nature, Biomolecules, 9/2019.
- Rivasa A., Lopes P., Barros M., Machado D., Biological Activities of α-Pinene and β-Pinene Enantiomers, Molecules, 17/2012.
Zostaw komentarz