Żywienie dojelitowe

Aktualizacja: 21 stycznia 2024

Żywienie dojelitowe (inaczej: żywienie enteralne) polega na dostarczeniu do organizmu pacjenta wszystkich niezbędnych do życia i zachowania zdrowia składników odżywczych bezpośrednio do jelita (ewentualnie żołądka) z pominięciem jamy ustnej. Taka potrzeba pojawia się w wielu przypadkach, zwłaszcza przy ciężkich zaburzeniach połykania, choć nie tylko.

Żywienie dojelitowe – na czym polega?

W pierwszej kolejności należy przeprowadzić dokładną diagnostykę pacjenta – zakwalifikować go do żywienia dojelitowego, wykluczyć wszelkie przeciwwskazania. Dalszym krokiem jest ustalenie zapotrzebowania danej osoby na poszczególne składniki odżywcze, aby móc dobrać optymalne mieszanki pokarmowe, które będą jej podawane. U dorosłego pacjenta zapotrzebowanie odpowiada przeważnie poniższym wartościom:

• średnia podaż białka – 0,8-1,5 g na kg masy ciała na dobę;
• średnia podaż energii – 20-35 kcal na kg masy ciała na dobę.

Wyliczenia dokonuje się, analizując:

• masę ciała – aktualną i docelową;
• aktywność fizyczną;
• stopień odżywienia;
• możliwości metaboliczne chorego;
• cel żywienia (utrzymanie lub poprawa stanu odżywienia).

Jednak u chorych wyniszczonych i skrajnie niedożywionych rozpoczyna się leczenie dojelitowe z niską podażą energii (10-15 kcal na kg masy ciała na dobę), a osiągnięcie wartości docelowej następuje dopiero po kilku lub kilkunastu dniach.
Właściwy etap żywienia dojelitowego polega na podaży diety przez zgłębnik lub przetokę odżywczą drogą przewodu pokarmowego. Zgłębnik dojelitowy to każdy rodzaj sondy, zgłębnika lub stomii, którego jeden koniec znajduje się w świetle przewodu pokarmowego, a drugi wyprowadzony na zewnątrz ciała pacjenta. Umożliwia żywienie specjalistyczną dieta przemysłową. Źródła podają, że do metod żywienia dojelitowego zalicza się nie tylko podaż żywności bezpośrednio do jelita, ale również doustną podaż suplementów pokarmowych.

Wskazania do żywienia dojelitowego

Podstawowe wskazania do rozpoczęcia żywienia jelitowego to:

• ciężkie zaburzenia połykania uniemożliwiające utrzymanie stanu odżywienia – np. przebyty udar mózgu z dysfagią lub zespołem opuszkowym, uszkodzenie pnia mózgu, zaawansowane zespoły otępienne, postępujące porażenie nadjądrowe, dystrofie mięśniowe czy zwężenia przełyku;
• zwiększenie zapotrzebowania na składniki odżywcze, niedające się pokryć dietą i drogą naturalną – np. w przebiegu nieswoistych zapaleń jelit;
• zaburzenia trawienia i zaburzenia wchłaniania – np. przewlekłe biegunki, zespół krótkiego jelita, ciężkie alergie pokarmowe, zespoły złego wchłaniania, chemioterapia;
• ciężkie postacie jadłowstrętu psychicznego;
• zaburzenia motoryki przełyku lub żołądka.

Żywienie dojelitowe może być prowadzone zarówno w szpitalu lub innym ośrodku medycznym, jak i w warunkach domowych, jeśli pacjent nie wymaga długoterminowego przebywania w takich placówkach, jednak wymaga żywienia dojelitowego. Kwalifikację do domowego żywienia dojelitowego (DŻD) przeprowadza lekarz prowadzący, posiadający odpowiednią wiedzę i doświadczenie.

Przeciwwskazania do żywienia dojelitowego

Przeciwwskazaniami do żywienia dojelitowego są:

• niewydolność przewodu pokarmowego;
• brak możliwości uzyskania dostępu do przewodu pokarmowego;
• terminalny okres choroby nowotworowej z bardzo krótkim czasem przeżycia;
• brak zgody chorego na leczenie.

Żywienie dojelitowe w warunkach domowych nie powinno być także prowadzone u chorych samotnych, niesprawnych fizycznie i/lub intelektualnie w stopniu uniemożliwiającym samodzielne prowadzenie leczenia. Każdy pacjent musi przejść kwalifikację do leczenia domowego żywieniem dojelitowym.

Żywienie pozajelitowe – ile trwa

Żywienie dojelitowe za pomocą zgłębnika (tzw. sondy) zakładanej bezpośrednio do żołądka można prowadzić przez okres 4-6 tygodni. Ma charakter okresowy. Po tym czasie wielu pacjentów wraca do normalnego sposobu żywienia. W niektórych przypadkach jest to jednak niemożliwe, a chory wymaga długotrwałego żywienia dojelitowego. Niekiedy nawet do końca życia. Wówczas rozważa się założenie gastrostomii. Pacjent powinien przejść do niej kolejną kwalifikację.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Wiernicka A., Kierkuś J., Książyk J., Albrecht P., Szczepański M., Piwczyńska K., Szlagatys-Sidorkiewicz A., Szaflarska-Popławska A., Socha P., Zasady żywienia dojelitowego dzieci – stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiZD), Standardy Medyczne – pediatria, 15/2018.
2. Kłęk S., Jarosz J., Kapała A., Krawczyk J., Misiak M., Szczepanek K., Krzakowski M., Jassem J., Żywienie drogą przewodu pokarmowego (żywienie dojelitowe), Journal of Oncology, 5/2014.
3. Sobocki J., Kunecki M., Zmarzły A., Rudzki S., Standardy żywienia dojelitowego dorosłych pacjentów w warunkach domowych, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2019.