Waleriana

Waleriana to powszechnie znana nazwa kozłka lekarskiego – rośliny zielnej o szczególnych właściwościach. Powszechnie występuje w Europie i Azji.

Wykorzystywany surowiec

W celach farmaceutycznych zbiera się korzenie oraz kłącza waleriany. Czynność ta przypada na jesień lub późną wiosnę. Ważne, aby roślina była przed kwitnieniem. Następnie surowce te suszy się w specjalnych suszarniach ogrzewanych do temperatury około 35 stopni Celsjusza. W efekcie otrzymuje się cenny surowiec leczniczy. Należy wiedzieć, że świeżo zerwana waleriana nie wydziela żadnego aromatu. Charakterystyczny zapach nabiera dopiero w okresie suszenia.

Jaki skład posiada waleriana?

Korzeń waleriany ma w sobie od 0,5 do 2,0% olejku eterycznego, stanowiącego mieszaninę terpenów, seskwiterpenów, pochodnych azulenowych i estrów z kwasami organicznymi. Ponadto w tej części rośliny znajdują się również:

• alkaloidy terpenowe – w tym walerynina, scynantyna czy aktynidyna;
• związki trójterpenowe – w tym walerozyd A;
• wolne kwasy organiczne – w tym kwas izowalerianowy, chlorogenowy czy kwas kawowy.

Podstawowymi substancjami (związkami) czynnymi rośliny są walepotriaty, czyli trójestrowe połączenia. Jest ich około 0,1-0,9%. Wszystkie wyżej wymienione związki charakteryzują się szczególnymi właściwościami, dzięki którym roślina zawdzięcza swe działanie.

Jak działa waleriana?

Waleriana znana jest przede wszystkim ze swego działania uspokajającego. Korzeń kozłka jest aktywnym i skutecznym lekiem nie tylko o działaniu uspokajającym i relaksacyjnym, ale i przeciwskurczowym. Aby uzyskać to działanie ważne jest jednak, aby był prawidłowo przetworzony i odpowiednio dawkowany.

Bardzo dużą korzyść wykazują produkty przygotowane z korzenia – ważne przy tym, aby był on świeży. Działanie uspokajające waleriany obejmuje tłumienie odruchów psychofizycznych w OUN (układ nerwowy ośrodkowy). Aby uzyskać zmniejszenie wrażliwości ośrodków mózgowych oraz celem minimalizacji pobudzenia ruchowego należy użyć nieco większych dawek preparatów z waleriany, niż celem uzyskania efektu rozkurczającego.

Z kolei działanie rozkurczowe odnosi się przede wszystkim do mięśni gładkich, głównie w obrębie dróg pokarmowych, ale i w pewnym zakresie ścian naczyń krwionośnych. Ściśle ze wspomnianym efektem rozkurczowym dotyczącym układu pokarmowego wiąże się działanie wiatropędne. Waleriana bowiem zwiększa ilość wydzielanych soków trawiennych. W efekcie roślina wpływa korzystnie na trawienie i cały układ pokarmowy, zwłaszcza jeśli problemy w tym obszarze wiążą się ze stanem psychicznym pacjenta (rozwijają się na tle nerwicowym).

Dodatkowo obserwuje się również niewielkie działanie przeciwcukrzycowe, przy równoczesnym zmniejszeniu częstotliwości oddawania moczu. Zauważa się także osłabienie uczucia pragnienia. Pozostałe właściwości waleriany obejmują:

• działanie przeciwrobaczycowe – zwłaszcza pod kątem owsików i glist jelitowych;
• uśmierzanie stanów zapalnych oczu;
• korzystny wpływ na skórę głowy – głównie przy stanach łupieżu czy łojotoku.

Napar z waleriany

Celem przygotowania naparu należy użyć łyżkę rozdrobnionych korzeni i to zalać połową szklanki
wrzątku. Następnie tak przygotowany napar pozostawia się pod przykryciem na około 30 min, aby wywar się zaparzył. Po upływie tego czasu całość można przecedzić.

Napar należy pić po posiłku – ćwierć lub 1/3 szklanki, 2-3 razy dziennie, celem działania uspokajającego oraz rozkurczowego. Natomiast osoby starsze oraz starsze dzieci i młodzież powinny zmniejszyć dawkę do 1-2 łyżek stołowych po jedzeniu, przy zachowaniu takiej samej częstotliwości. Wówczas napar z waleriany stosuje się w celu działania wiatropędnego.

Napar można także wcierać w skórę głowy przy wyżej wspomnianych problemach dermatologicznych lub przemywać nim oczy w zapaleniu spojówek (nasączonym płatkiem kosmetycznym).

Stosowanie z innymi ziołami

Działanie kozłka lekarskiego zwiększa się przy jednoczesnym stosowaniu innych ziół o właściwościach uspokajających. W związku z tym można go z powodzeniem łączyć z liśćmi melisy lekarskiej czy szyszkami chmielu.

Przeciwwskazania

Waleriana nie powinna być stosowana dłużej niż miesiąc, ponieważ może wówczas wykazywać skutki uboczne, takie jak dolegliwości bólowe brzucha i mdłości. Nie powinny jej stosować również kobiety w ciąży i karmiące piersią. Jeśli roślina stosowana jest w bezpiecznych ilościach nie powoduje skutków ubocznych.

Bibliografia

1. Grabska-Kobyłecka I., Nowak D., Sen, bezsenność i jej leczenie – krótki przegląd wiedzy ze szczególnym uwzględnieniem ziołolecznictwa, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 10/2014.
2. Dobros M., Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym, Postępy Fitoterapii, 3/2017.
3. Łuczak A., Nowak M., Szałek E., Bezpieczeństwo leków roślinnych w ciąży, Farmacja współczesna, 10/2017.
4. Pilerood S., Prakash J., Nutritional and Medicinal Properties of Valerian (Valeriana Officinalis) Herb: A Review, International Journal of Food, Nutrition and Dietetics, 1/2013.

Probiotyki
Probiotyki od bioalgi zawierają aż 150 milionów wyselekcjonowanych, naturalnych i żywych szczepów bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne i roślinne takie jak Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, ...
Zobacz tutaj ...