Kolagen do picia
Kolagen do picia

Aktualizacja: 31 marca 2021

Suplementacja jest coraz częstszą praktyką wśród mieszkańców naszego kraju. Jedną z najważniejszych i najsilniej podkreślanych w materiałach promocyjnych suplementów diety własnością jest bardzo wysoka wchłanialność. W tym artykule rozprawimy się z kilkoma najpowszechniejszymi mitami, w które wierzysz być może i Ty, a tym samym tracisz możliwość wyboru rzeczywiście najlepszego suplementu.

Suplementacja a biodostępność

Co do jednego trzeba zgodzić się z producentami suplementów: to, jaka część podanej substancji się wchłonie, ma kardynalne znaczenie dla skuteczności stosowania suplementu. Co do tego nie ma najmniejszych wątpliwości. Problemem jest jednak coś zupełnie innego: substancji, które wchłaniają się w takiej postaci, w jakiej je przyjmujemy, jest bardzo niewiele. Skupmy się dzisiaj jedynie na suplementach, pomijając produkty kosmetyczne stosowane na skórę, ponieważ tam obowiązują zupełnie inne zasady. Zacznijmy więc od przypomnienia idei trawienia.

Zobacz również: Naturalne suplementy – jakie wybrać?

Proces trawienia

Każdy posiłek ulega trawieniu. Przy odrobinie szczęścia przypomnisz sobie, jakie typy związków i w którym odcinku układu pokarmowego są trawione, ale tak naprawdę nie ma to większego znaczenia. Dla skuteczności suplementów ważne jest, aby już od początku jelita następowało wydajne wchłanianie. Dla przypomnienia warto tylko wspomnieć, że wszystkie cukry są rozkładane do cukrów prostych, wszystkie białka do aminokwasów (rzadko dwupeptydów), kwasy tłuszczowe są rozkładane z postaci estrów do glicerolu (i ten podlega dalszym przeróbkom) i łańcuchów tłuszczowych.

Wchłanianie białek

Cząsteczki białek (na przykład kolagenu) są – oczywiście mówimy o skali związków chemicznych – najczęściej olbrzymie. Mówiąc wprost – nie ma szans, aby przeniknęły w całości przez błonę komórkową (ani komórki jelita, w którą muszą się wchłonąć, ani potem do komórki docelowej). Jeśli białko nie ulegnie rozkładowi, nie wchłania się. Podsumowując, suplement białkowy musi być łatwy do strawienia.

Dystrybucją otrzymanych aminokwasów organizm zajmie się już automatycznie. Nie masz żadnego wpływu na to, gdzie akurat trafią te aminokwasy, dlatego suplementacja polega na przyjęciu pewnej nadwyżki białka zawierającego dany aminokwas. Jeśli po przejściu przez cały układ krwionośny, opłynięciu całego organizmu, aminokwas nigdzie nie zostanie wchłonięty, jego usunięciem zajmą się nerki, dlatego stosowani takich suplementów powinno być bardzo ostrożne – zbyt duże obciążenie aminokwasami może powodować uszkodzenia nerek. Organizm bardzo dobrze radzi sobie z selekcję przydatnych aminokwasów, a następnie sam z nich odbudowuje takie białka, jakie w danej komórce są potrzebne.

Co z tłuszczami?

Tłuszcze – już w postaci długich łańcuchów – nie wędrują układem krwionośnym, ale limfatycznym. Naczynia limfatyczne zbierają micele, czyli łańcuchy powstające z kilkudziesięciu cząstek tłuszczów, i razem z limfą „wlewają” je do serca. Stamtąd tłuszcze ulegają transportowi razem z krwią. Oczywiście po drodze następować mogą jakieś przebudowy struktury, ale ostatecznie cząstki tłuszczu przenikają przez błonę komórkową komórki docelowej. Tam poddaje się je dalszej obróbce. Po co więc przyjmować suplementy tłuszczowe, skoro organizm i tak potrafi dokonać tak wielu modyfikacji cząstek tłuszczu? Mówiąc w największym skrócie: żeby stworzyć odpowiedni produkt końcowy, trzeba dostarczyć odpowiedniego surowca. Dla ludzkiego organizmu szczególnie istotne są kwasy tłuszczowe nienasycone pochodzenia roślinnego – tych ludzki organizm nie potrafi sam syntetyzować, a są one niezbędne choćby do prawidłowej budowy błon komórkowych, ale mają też setki innych zastosowań.

Witaminy i minerały

Witaminy do długie cząsteczki o różnym charakterze chemicznym. Nie ulegają trawieniu, ale rozpuszczają się we wodzie lub tłuszczach i w postaci niezmienionej wędrują do komórek docelowych. Pierwiastki zwykle dostarczane są w różnych związkach chemicznych – aby wydobyć pożądane atomy, cząsteczka związku chemicznego musi dotrzeć do komórki, gdzie zostanie tak przebudowana, aby wydobyć z niej cenne substancje mineralne. Reszta związku, jeśli nie jest potrzebna, zostanie zutylizowana.

W przypadku minerałów i witamin wchłanianie często zależy od występowania innych związków lub specyficznej formy mineralnej cząstek. Witaminy często wymagają obecności substancji katalizujących, natomiast minerały muszą mieć określoną budowę, aby mogły „spotkać się” z receptorami na powierzchni komórek – dopiero takie rozpoznanie umożliwi otwarcie kanałów, którymi związki chemiczne mogą wnikać do wnętrza komórek. Wybierając suplementy z witaminami i pierwiastkami mineralnymi należy więc stawiać na te pochodzenia naturalnego – one już występują w towarzystwie odpowiednich katalizatorów wchłaniania lub mają odpowiednią, a więc tolerowaną przez organizm formę, co zwiększa ich wchłanialność.

Suplementacja – podsumowanie

Kiedy słucha się reklam, można odnieść wrażenie, że producenci odkrywają jakieś nieznane dotąd drogi działania substancji chemicznych. Nic z tych rzeczy – ludzki organizm został przystosowany przez ewolucję do wchłaniania związków jak najprostszych, raczej „cegiełek”, z których sam coś zbuduje, a nie gotowych związków, którym tylko należy umożliwić dotarcie do celu. Suplementacja musi uwzględniać to, że większość substancji ulega bardzo znacznym przemianom jeszcze zanim rozpocznie się wchłanianie. Dlatego do reklam gwarantujących najwyższą skuteczność należy podchodzić z dużą dozą ostrożności.

Polecane produkty

Probiotyki
Probiotyki od bioalgi zawierają aż 150 milionów wyselekcjonowanych, naturalnych i żywych szczepów bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne i roślinne takie jak Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

  1. Wierzejska R., Suplementy diety – panaceum na współczesne dolegliwości zdrowotne czy triumf reklamy?, Medycyna Rodzinna, 2/2017.
  2. Krasnowska G., Sikora T., Suplementy diety a bezpieczeństwo konsumenta, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4/2011.
  3. Bojarowicz H., Dźwigulska P., Suplementy diety. Część II. Wybrane składniki suplementów diety oraz ich przeznaczenie, Hygeia Public Health, 4/2012.
  4. Brzozowska A., Roszkowski W., Pietruszka B., Kaluza J., Witaminy i składniki mineralne jako suplementy diety, Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 4/2005.
  5. Stoś K., Wierzejska R., Siuba-Strzelińska M., Suplementy diety – czy potrzebujesz?, Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2019.
Zioła i leczenie naturalnymi sposobami
Zioła i leczenie naturalnymi sposobami