Kolagen do picia
Kolagen do picia

Cukry proste (monosacharydy)Cukry proste (monosacharydy) to najprostsze cukry, których cząsteczki zawierają od 3 do 8 atomów węgla. Z tego względu dzielimy je odpowiednio na: triozy, tetrozy, pentozy, heksozy, heptozy i oktozy.

Cukry proste – charakterystyka

Monosacharydy zawierające grupę aldehydową w cząsteczce zwane są aldozami. Zalicza się tu na przykład glukozę. Z kolei te zawierające grupę ketonową zwie się ketozami – w ich skład wchodzi np. fruktoza. Monosacharydy są także produktami hydrolizy oligo- i polisacharydów. Najbardziej rozpowszechnionymi cukrami prostymi w przyrodzie są pentozy, czyli ryboza i deoksyryboza, a także heksozy, czyli glukoza i fruktoza.

Cukry proste to substancje krystaliczne, dobrze rozpuszczalne w wodzie. Bardzo często posiadają słodki smak. Ulegają one reakcjom charakterystycznym dla posiadanych w cząsteczkach grup funkcyjnych (hydroksylowa i karbonylowa). Dają pozytywny wynik próby Tollensa i Trommera, co świadczy o ich redukcyjnym charakterze. Ulegają także estryfikacji, tworzą hemiacetale i acetale. W szczególności cząsteczki monosacharydów mogą występować w postaci cyklicznej, utworzonej w wyniku reakcji grupy hydroksylowej i aldehydowej tej samej cząsteczki.

Budowa cukrów prostych

Łańcuch węglowy występujący w cząsteczce cukru prostego na ogół jest nierozgałęziony. Jednocześnie liczba grup hydroksylowych jest zazwyczaj o 1 mniejsza niż liczba atomów węgla. Przy poszczególnych atomach węgla cząsteczki cukru znajduje się najwyżej po 1 grupie hydroksylowej.

Niezależnie od konfiguracji przy pozostałych asymetrycznych atomach węgla, która w formie pierścieniowej jest taka sama jak w łańcuchowej, możliwe są dwie formy pierścieniowe każdego monosacharydu, różniące się położeniem grupy –OH przy półacetalowym atomie węgla.

Cukry proste – podział

Cukry proste dzieli się na kilka grup ze względu na liczbę atomów węgla. Najpopularniejsze są:

  • triozy;
  • pentozy;
  • heksozy.

Triozy

Triozy posiadają w swojej budowie 3 cząsteczki węgla. Przykładem tego typu monosacharydów może być aldehyd glicerynowy oraz dihydroksyaceton. Przede wszystkim biorą udział w wielu procesach biochemicznych, w których są produktami pośrednimi. Dokładniej omawiając, mogą brać udział np. w procesie fotosyntezy czy oddychania komórkowego.

Pentozy

Pentozy posiadają w swojej budowie 5 atomów węgla. Najpopularniejszymi pentozami są ryboza (RNA) i deoksyryboza (DNA). Kwasy nukleinowe pełnią bardzo ważne funkcje w organizmie. DNA jest nośnikiem informacji genetycznej, czyli stanowi zapis informacji o budowie i funkcjonowaniu organizmu. Dodatkowo warunkuje kodowanie białek oraz podział chloroplastów czy mitochondriów. Z kolei RNA bierze udział w procesie transkrypcji i translacji, czyli przenosi informację genetyczną do cytoplazmy, gdzie powstają odpowiednie białka. Ponadto buduje rybosomy i transportuje aminokwasy.

Heksozy

Heksozy posiadają w swojej budowie 6 atomów węgla. Dzieli się je na aldoheksozy i ketoheksozy. Do najpopularniejszych związków w grupie aldoheksoz należą: glukoza, galaktoza i mannoza. Natomiast wśród ketoheksoz należy wyróżnić fruktozę.

Te cukry proste pełnią różnorodne funkcje. Glukoza jest formą transportową cukrów, stanowi substrat w oddychaniu komórkowym i jest monomerem wielu cukrów złożonych. Galaktoza wchodzi w skład laktozy (cukru występującego w mleku ssaków), buduje niektóre polisacharydy i w formie utlenionej buduje ściany komórkowe u roślin. Mannoza może być stosowana jako substancja wzmacniająca odporność i zmniejszająca ryzyko zakażeń bakteryjnych. Z kolei fruktoza łatwo przekształca się w glukozę i stanowi źródło energii.

Polecane produkty

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

  1. Dudek K., Kasza T., Ruszel M., Sikora E., Suryło P., Tomaszkiewicz-Potępa A., Vogt O., Chemia, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2008.
  2. McMurry J., Chemia organiczna, Wydawnictwo PWN, Warszawa 2005.
Zioła i leczenie naturalnymi sposobami
Zioła i leczenie naturalnymi sposobami