Żyto

Aktualizacja: 25 września 2020

Żyto to jeden z podstawowych rodzajów zboża uprawianego w Polsce. Obejmuje kilkanaście gatunków jednorocznych, dwuletnich oraz wieloletnich roślin zielnych. Znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu.

Co to jest żyto?

Żyto to zboże odporne na niekorzystne warunki środowiska – w tym suszę i długotrwały niedobór wody. Jednocześnie wykazuje największą mrozoodporność ze wszystkich zbóż w Polsce. Krajowy rejestr odmian zawiera 36 odmian żyta ozimego oraz jedną odmianę żyta jarego.

Ciekawostką jest, że dawniej żyto było uznawane za chwast pojawiający się okresowo w uprawach pszenicy. Dopiero później doceniono go jako zboże uprawne.

Skład żyta

Ziarna żyta zawierają wiele cennych dla zdrowia składników odżywczych. Posiadają duże ilości między innymi:

• błonnika pokarmowego – celuloza, lignina, pektyny, pentozany;
• składników mineralnych – głównie fluoru, fosforu i potasu;
• nieskrobiowych polisacharydów;
• witamin – z grupy B, a także witaminy C, witaminy E, witaminy D;
• antyoksydantów, w tym polifenoli;
• fitoestrogenów;
• karotenoidów.

Należy przy tym pamiętać, że dokładny skład ziaren żyta zależy od wielu czynników, takich jak np. sposób nawożenia, odmiana żyta, dojrzałość ziaren czy warunki klimatyczne panujące w miejscu uprawy. Ponadto żyto jest źródłem glutenu, co jest ważną informacją dla alergików i osób nadwrażliwych.

Właściwości zdrowotne żyta

Uznaje się, że spośród wszystkich zbóż, żyto wykazuje największą zawartość składników bioaktywnych. Wykazano, że regularne spożywanie omawianego zboża może uzupełnić ewentualne niedobory witamin i minerałów. Dodatkowo żyto jest źródłem wielu związków przeciwutleniających, które zmniejszają ryzyko rozwoju licznych chorób (otyłości, nadciśnienia tętniczego, miażdżycy, depresji czy cukrzycy).

Błonnik pokarmowy zawarty w życie reguluje prawidłowe trawienie, a dokładniej przesuwanie się treści pokarmowej przez jelita. Dzięki temu likwiduje między innymi wzdęcia i zaparcia. Błonnik zapewnia także uczucie sytości. W połączeniu z właściwościami antyoksydacyjnymi innych składników, zboże to może skutecznie przyczyniać się do prewencji nadwagi i otyłości. Szacuje się, że pieczywo żytnie posiada znacznie niższy indeks glikemiczny niż pieczywo pszenne, z tego względu mogą po niego sięgać osoby chore na cukrzycę.

Ze względu na tak liczne właściwości zdrowotne zaleca się regularne spożycie żytniego pieczywa. Za pieczywo żytnie uznaje się takie, które wyprodukowano z mąki żytniej z dodatkiem mąki pszennej nieprzekraczającym 10% na zakwasie powstałym w procesie wielofazowej fermentacji. Tego typu pieczywo wykazuje dodatkowe, cenne właściwości ze względu na obecność zakwasu.

Do czego stosuje się żyto?

Żyto jest coraz bardziej popularne w gastronomii, między innymi ze względu na charakterystyczny smak, bardzo wyrazisty smak. Wykorzystuje się je do produkcji pieczywa, makaronów czy płatków. Kulinarne zainteresowanie żytem rośnie wraz ze wzrastającą świadomością konsumentów na temat zdrowego odżywiania.

Jednak żyto znajduje zastosowanie nie tylko w gastronomii do wyrobu mąki żytniej i różnego rodzaju wypieków. Ceni się je w przetwórstwie alkoholowym, ponieważ wykorzystywany jest do produkcji ponad 70% krajowej puli spirytusu. Dodatkowo żyto stanowi składnik pasz, a nawet biopaliwa.

Bibliografia

1. Łysoń E., Biel W., Ocena składu chemicznego ziarna wybranych wybranych odmian żyta z uprawy ekologicznej i konwencjonalnej, Żywność. Nauka. Technologia, Jakość, 3/2016.
2. Dzienis G., Żyto ozime – gatunek niedoceniany w Polsce, Agronomy Science, 1/2018.
3. Paczyńska D., Żyto i pszenżyto, Karniowice 2012.
4. Kasprowicz-Potocka M., Żyto – bezpieczne i ekonomiczne, Trzoda Chlewna, 6/2016.

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...