Choroba krwotoczna noworodków

Aktualizacja: 10 listopada 2025

Choroba krwotoczna noworodków to nabyta skaza krwotoczna wywołana niedoborem witaminy K, która prowadzi do różnego zaawansowania zaburzeń krzepnięcia krwi i nagłych krwawień. Może rozwinąć się już w pierwszej dobie życia, z reguły jednak pojawia się między 2. a 7. dniem po urodzeniu. Wymaga leczenia przez doświadczonego lekarza neonatologa.

Choroba krwotoczna noworodków – przyczyny

Witamina K odgrywa kluczową rolę w procesie hemostazy, a jej niedobór prowadzi do zaburzeń w układzie krzepnięcia i krwawienia. Niedobór zależnych od witaminy K czynników krzepnięcia II, VII, IX i X oraz fizjologiczna hipoprotrombinemia wywołują krwawienie w okresie noworodkowym i niemowlęcym. W zależności od wieku dziecka, w którym dochodzi do krwawienia z niedoboru witaminy K, wyróżnia się postać wczesną, klasyczną i późną.

U noworodka urodzonego o czasie najczęstszymi przyczynami krwawień są powikłania urazowego porodu:

• krwiaki nadtwardówkowe;
• krwawienie podpajęcze;
• ostry wrzód stresowy;
• w konsekwencji niedoboru witaminy K – omawiana choroba krwotoczna.

Choroba krwotoczna, czyli krwawienie z powodu niedoboru witaminy K, występuje w pierwszych 6 miesiącach życia. Rozróżniamy postać wczesną (pierwsze 24 godziny życia), klasyczną (od 2. do 5. doby życia) i późną (od 2. do 12. tygodnia życia).

Postać wczesna występuje w 1. dobie życia, a głównymi jej czynnikami ryzyka są:

• leki stosowane przez ciężarną;
• choroba przewlekła matki (np. choroba Leśniowskiego-Crohna).

Postać klasyczna rozwija się w okresie od 2. do 7. doby życia, a czynnikami ryzyka są:

• leki stosowane przez ciężarną;
• poród zabiegowy;
• zamartwica;
• hipotrofia;
• późne rozpoczęcie karmienia piersią;
• wcześniactwo;
• zespół aspiracji smółki.

Postać późna występuje od 2. tygodnia do 6. miesiąca życia u dzieci zdrowych karmionych piersią lub u dzieci z chorobami wątroby przebiegającymi z cholestazą, z atrezją dróg żółciowych oraz u chorych na mukowiscydozę.

Choroba krwotoczna noworodków – objawy

Obraz kliniczny choroby krwotocznej noworodków w dużej mierze zależy od jej postaci.

Wczesna postać obejmuje przede wszystkim:

• krwawienia z przewodu pokarmowego (np. smoliste stolce);
• krwawienia z nosa, jamy ustnej;
• krwawienia wewnętrzne (rzadziej, ale najgroźniejsze dla dziecka).

Klasyczna postać obejmuje:

• krwawienia z pępka;
• krwiaki podskórne;
• krwawienia z przewodu pokarmowego;
• krwawienia z błon śluzowych.

Z kolei późna postać manifestuje się przede wszystkim objawami takimi jak:

• krwawienia wewnątrzczaszkowe (najgroźniejsze);
• drgawki, senność, objawy neurologiczne;
• krwiomocz, krwawienia z nosa i przewodu pokarmowego.

Wszystkie te objawy mogą wzbudzić w rodzicach dziecka wyjątkowy niepokój.

Diagnostyka choroby krwotocznej noworodków

Chorobę krwotoczną noworodków rozpoznaje się jeżeli w pierwszym półroczu życia doszło do krwawienia oraz gdy jednocześnie stwierdza się:

• zaburzenia krzepnięcia krwi – znacznie (co najmniej 4 razy) wydłużony czas protrombinowy (PT) oraz wskaźnik protrombinowy powyżej normy;
• prawidłowe wartości fibrynogenu, prawidłową lub nieznacznie podwyższoną liczbę płytek krwi (trombocyty);
• brak produktów rozpadu fibrynogenu;
• po okresie od 20 do 30 minut od dożylnego podania witaminy K skrócenie czasu protrombinowego;
• podwyższenie tak zwanego parametru PIVKA.

Problem krwawienia zawsze należy zróżnicować z chorobami wątroby, wrodzonymi skazami krwotocznymi takimi jak hemofilia, sepsą noworodkową, małopłytkowością noworodków.

Choroba krwotoczna noworodków – leczenie

U noworodków karmionych piersią bifidobakterie obecne w przewodzie pokarmowym nie produkują witaminy K, przez co jej ilość w organizmie jest niewystarczająca do skutecznej ochrony przed wystąpieniem choroby krwotocznej. Zgodnie z zaleceniami Konsultanta Krajowego w dziedzinie Pediatrii, niemowlętom karmionym piersią należy podać witaminę K doustnie w dawce 2 mg bezpośrednio po urodzeniu (najlepiej podczas pierwszego karmienia), a następnie kontynuować suplementację w dawce 1 mg raz w tygodniu do ukończenia 3. miesiąca życia.

U wszystkich noworodków urodzonych przedwcześnie rekomenduje się natomiast podanie witaminy K jednorazowo domięśniowo w ciągu pierwszych 6 godzin po urodzeniu w dawce 0,5 mg przy masie urodzeniowej 1500 g lub mniejszej, ewentualnie 1,0 mg przy masie urodzeniowej powyżej 1500 g.

Podsumowując, leczenie choroby krwotocznej noworodków polega przede wszystkim na natychmiastowym podaniu witaminy K oraz wdrożeniu leczenia objawowego w przypadku wystąpienia krwawień.

Spirulina + Żelazo - naturalne wsparcie krwi
Naturalny produkt Spirulina + żelazo od bioalgi jest czysto roślinnym źródłem żelaza, wyprodukowanym wyłącznie przez Matkę Naturę. Jego biodostępność jest dzięki temu na wysokim poziomie co pozwala m.in. na uzupełnienie niedoborów tego pierwiastka ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Jackowska T., Peregud-Pogorzelski J., Profilaktyka krwawienia z niedoboru witaminy K. Zalecenia Konsultanta Krajowego w dziedzinie Pediatrii i Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego (2016), Peiatria Polska, 91/2016.
2. Bojdo A., Łaguna P., Pohorecka M., Witwicki J., Kiedy stosowanie preparatów osocza w leczeniu zaburzeń krzepnięcia u noworodka jest skuteczne?, N Ped 2015; 19(3): 114-119.