Enterowirusy

Aktualizacja: 28 czerwca 2025

Enterowirusy są istotnym czynnikiem etiologicznym odpowiedzialnym za zachorowania między innymi na: zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, choroby układu pokarmowego, zachorowania porażenne. Wyróżnia się wiele rodzajów wirusów zaliczanych do tej rodziny, a różnią się one między sobą elementami budowy strukturalnej oraz dokładnym wpływem na organizm człowieka.

Enterowirusy – charakterystyka

Enterowirusy stanowią rodzaj rodziny Picornaviridae, wywołują zakażenia szeroko rozpowszechnione w populacji ludzkiej. Najczęstszym czynnikiem etiologicznym są wirusy: ECHO i COXSACKIE. Do enterowirusów wywołujących zachorowania u ludzi zalicza się:

• 3 serotypy wirusa poliomyelitis;
• serotypy 1-22;
• serotyp 24 wirusa Coxsackie grupy A;
• 6 serotypów wirusa Coxsackie grupy B;
• ponad 30 serotypów wirusa ECHO;
• wirus WZW typu A.

Zakażenia enterowirusowe, obok tych wywołanych przez Rhinovirus, należą do najczęstszych zakażeń wirusowych na świecie. Głównymi egzogennymi (zewnętrznymi) źródłami zakażenia są woda, żywność oraz gleba skażone odchodami ludzkimi. Szybkie rozprzestrzenianie się enterowirusów wiąże się głównie z przenoszeniem wirusa drogą wodną, co w krótkim czasie może doprowadzić nawet do epidemii.

Enterowirusy – objawy

Większość zakażeń wywołanych omawianymi wirusami (ponieważ aż 90-95%) przebiega skąpo- lub bezobjawowo. Zakażenia enterowirusowe mogą jednak powodować:

• biegunkę;
• zapalenia żołądka i jelit;
• infekcje dróg oddechowych;
• zapalenie mięśnia sercowego;
• posocznicę noworodków;
• zapalenie spojówek;
• wirusowe zapalenie wątroby;
• aseptyczne zapalenie mózgu;
• ostre porażenia wiotkie.

Typową enterowirusową chorobą jest tzw. choroba dłoni, stóp i ust, w przebiegu której pojawiają się pęcherzyki lub grudki na powierzchni ciała i jest to niemal stały objaw. Tak naprawdę dokładny obraz kliniczny zależy głównie od tego, który rodzaj enterowirusa wywołał jaką chorobę. Warto też zaznaczyć, że omawiane wirusy są najczęstszym czynnikiem sprawczym aseptycznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, którego przebieg może zagrażać życiu u noworodków i osób z immunosupresją.

Zobacz również: Leczenie immunosupresyjne.

Enterowirusy – diagnostyka

Istnieje kilka sposobów diagnostyki zakażeń enterowirusowych. Najczęściej wykonuje się badania serologiczne (np. ELISA), które wykrywają przeciwciała IgM i IgG przeciwko enterowirusom we krwi. Przykładowo IgM pojawiają się 1-3 dni po wystąpieniu objawów i utrzymują się przez 2-3 miesiące, natomiast IgG pojawiają się po 7-10 dniach i mogą utrzymywać się przez całe życie. Metody molekularne (np. PCR) umożliwiają szybkie i dokładne wykrycie materiału genetycznego wirusa w próbkach (np. wymaz z gardła, kał, płyn mózgowo-rdzeniowy). Charakteryzują się bardzo wysoką czułością. W przypadku podejrzenia enterowirusowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lekarz może ponadto zdecydować o wykonaniu punkcji lędźwiowej.

Enterowirusy – leczenie

Leczenie zakażeń enterowirusowych z reguły ma charakter objawowy i wspomagający, jako że nie istnieje jedno uniwersalne leczenie przeciwwirusowe dla wszystkich typów tych patogenów. Często istotne są leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Stosuje się paracetamol lub ibuprofen w celu złagodzenia gorączki, bólów głowy i bólów mięśni. Szczególnie istotne przy gorączce, wymiotach lub biegunce jest też właściwe nawadnianie organizmu. Może być doustne lub dożylne w cięższych przypadkach. Przy powikłaniach takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych konieczna może stać się hospitalizacja i leczenie wspomagające.

Nie ma sposobów na całkowitą profilaktykę zakażeń enterowirusowych. Jednak za pomocą właściwego postępowania możemy znacząco zmniejszać ich ryzyko. Ważne jest zwłaszcza skrupulatne przestrzeganie zasad higieny, mycie rąk, dezynfekcja przedmiotów osobistych, szczególnie tych mogących mieć kontakt z kałem i śliną zakażonej osoby. Warto zaznaczyć, że nie stosuje się metod izolacji chorych z otoczenia.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Witek A., Wieczorek M., Brzóstkowska M., Stereotypy enterowirusów wyizolowanych w latach 2008-2009 w zakładzie wirusologii NIZP-PZH.
2. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.