Kreatynina (gr. kreas, czyli mięso) to organiczny związek chemiczny powstający pośrednio z kreatyny. Ocenę jego stężenia wykonuje się na podstawie badania krwi, najczęściej podczas podejrzenia upośledzenia funkcji nerek, ale również u kobiet ciężarnych i w przebiegu różnego rodzaju chorób ogólnoustrojowych. Kreatynina powstaje wskutek przemiany białek w organizmie człowieka.
Spis treści
Kreatynina – charakterystyka
Występuje zarówno w moczu, jak i we krwi, stanowiąc produkt metabolizmu. Kreatynina ulega wydaleniu z organizmu wraz z moczem, stanowiąc tym samym jeden z głównych związków azotowych. Szacuje się, że wraz z moczem w ciągu doby wydala się od 14 do 26 mg tego związku w przeliczeniu na 1 kg masy ciała.
Kreatynina – synteza
Kreatyna występująca w moczu powstaje z fosfokreatyny. Można przedstawić ten proces w skrócie. Na samym początku, w wątrobie powstaje kreatyna, do czego potrzebne są aminokwasy: metionina, glicyna i arginina. W mięśniach szkieletowych kreatyna ulega fosforylacji do fosfokreatyny – istotnego magazynu energii dla syntezy ATP. Cząsteczki ATP powstające w procesach glikolizy i fosforylacji oksydacyjnej reagują z kreatyną tworząc tym samym ADP i duże ilości fosfokreatyny. Można zatem podsumować, że kreatynina nie powstaje bezpośrednio z kreatyny, lecz poprzez pośrednie przekształcenie jej do fosfokreatyny.
Badanie kreatyniny
Oznaczenie kreatyniny wykonuje się rutynowo w zautomatyzowanych analizatorach, w których wykorzystuje się reakcję barwną kreatyniny z kwasem pikrynowym bądź różnego rodzaju swoiste reakcje enzymatyczne. Do badania wykorzystuje się krew pobraną na czczo, najlepiej w godzinach porannych. Jednocześnie rekomenduje się oznaczenie GFR, czyli ocenę wielkości przesączania kłębuszkowego. Nie ma innych wymagań odnośnie przygotowania się do badania.
Wskazaniami do wykonania takiego badania są przede wszystkim podejrzenie i monitorowanie:
- niewydolności nerek;
- nadciśnienia tętniczego;
- cukrzycy;
- niewydolności krążenia;
- choroby układu moczowego;
- sepsy;
- nowotworów, w tym szpiczaka mnogiego;
- hiperurykemii.
Oznaczenie kreatyniny ma zastosowanie przed niektórymi badaniami obrazowymi, np. tomografia komputerową z kontrastem, jak również w przebiegu dializy i po ciężkich zabiegach operacyjnych. Wskazaniem są wszelkie przewlekłe choroby nerek, ale i przewlekłe choroby ogólnoustrojowe (np. autoimmunologiczne), w trakcie których istnieje ryzyko upośledzenia funkcji nerek.
Wartości prawidłowe kreatyniny u dorosłego człowieka wynoszą 53-115 umol/l, co daje 0,6-1,3 mg/dl. U kobiet ciężarnych stężenie kreatyniny w osoczu obniża się w związku z fizjologicznym wzrostem przepływu krwi przez nerki. Za prawidłową wartość uznaje się więc wynik poniżej 50 umol/l.
Podwyższona kreatynina
Wzrost poziomu kreatyniny w organizmie najczęściej jest dowodem pogorszenia się czynności wydalniczej nerek. Może wskazywać na:
- ostrą lub przewlekłą niewydolność nerek;
- uszkodzenie nerek w związku z przewlekle przyjmowanymi lekami, np. sulfonamidami;
- nadczynność tarczycy;
- kwasicę ketonową w przebiegu cukrzycy;
- zatrucia organizmu;
- rabdomiolizę;
- znaczne odwodnienie organizmu;
- rozległe uszkodzenia, w tym oparzenia.
U osób z dużą masą mięśniową kreatyninemia może być dość duża, jednak rzadko przekracza górną granicę normy. Wzrost poziomu kreatyniny może mieć miejsce również po intensywnej aktywności fizycznej.
Zobacz również: Zastój moczu w nerce.
Obniżona kreatynina
Obniżony poziom kreatyniny może występować w przebiegu:
- niedożywienia, skrajnego wygłodzenia;
- przyjmowania glikokortykosteroidów;
- bardzo niskiej masy mięśniowej.
Znacznie częściej obserwuje się jednak podwyższoną wartość tego związku.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom II, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
Zostaw komentarz