Cyklosporoza

Aktualizacja: 9 listopada 2025

Cyklosporoza to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaka Cyclospora cayetanensis, należącego do rodziny Eimeriidae i podtypu Apicomplexa. Pasożyt ten atakuje głównie nabłonek jelita cienkiego człowieka, prowadząc do zaburzeń pracy układu pokarmowego. Zakażenie następuje najczęściej poprzez spożycie zanieczyszczonej wody lub żywności, zwłaszcza surowych warzyw i owoców, na których znajdują się oocysty pasożyta. Choroba może przebiegać łagodnie, jednak w przypadku osób z obniżoną odpornością, np. po przeszczepach, w trakcie leczenia immunosupresyjnego lub u chorych na AIDS objawy bywają znacznie cięższe i długotrwałe. Wczesne rozpoznanie i właściwe leczenie cyklosporozy pozwala szybko złagodzić dolegliwości i zapobiec nawrotom choroby. Właśnie dlatego coraz większą uwagę zwraca się na profilaktykę, higienę żywności oraz wzmacnianie odporności, które odgrywają kluczową rolę w ochronie organizmu przed tego typu infekcjami pasożytniczymi.

Cyklosporoza – co to jest?

Cyklosporoza jest parazytozą, której pasożyty wnikają do organizmu człowieka z wodą lub zanieczyszczoną żywnością i zasiedlają enterocyty (komórki jelitowe). Dlatego też podstawowym objawem będzie biegunka, która w dłuższej perspektywie czasu prowadzi do wychudzenia. Choroba występuje na całym świecie, zwłaszcza w krajach tropikalnych i subtropikalnych, gdzie higiena sanitarna jest ograniczona. W krajach rozwiniętych zakażenia najczęściej wiążą się ze spożyciem skażonych owoców lub warzyw importowanych.

Cyklosporoza – objawy

Inwazja pasożyta prowadzi do rozwoju stanu zapalnego błony śluzowej jelita cienkiego, co skutkuje zaburzeniami wchłaniania i dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Choć w pojedynczych przypadkach opisywano zajęcie dróg żółciowych, są to sytuacje wyjątkowo rzadkie. Początek choroby często przypomina infekcję grypopodobną i obejmuje objawy takie jak:

• ogólne złe samopoczucie;
• bóle mięśni;
• gorączka.

W miarę rozwoju infekcji pojawia się wodnista biegunka o charakterze nawrotowym, której mogą towarzyszyć nudności, bóle brzucha, wzdęcia oraz utrata apetytu. W okresach remisji nierzadko występują zaparcia, co odróżnia cyklosporozę od wielu innych chorób pasożytniczych. U osób z obniżoną odpornością, zwłaszcza u pacjentów z AIDS, choroba może przybrać ciężki przebieg, czasem współistniejąc z kryptosporydiozą i prowadząc do poważnych powikłań.

Wystąpienie wymienionych objawów, szczególnie po pobycie w krajach tropikalnych lub spożyciu nieumytych warzyw i owoców, powinno być sygnałem do jak najszybszego kontaktu z lekarzem w celu przeprowadzenia diagnostyki i wdrożenia leczenia.

Diagnostyka cyklosporozy

Metodą z wyboru podczas diagnostyki cyklosporozy jest badanie mikroskopowe kału w świetle ultrafioletowym. Rutynowe badanie parazytologiczne kału pod mikroskopem jest mało przydatne. Pomocne bywa barwienie preparatów metodą Ziehla-Neelsena. Istotne znaczenie ma ponadto oglądanie wielu próbek kału, ze względu na nieregularność wydalania oocyst. Każdorazowo chorobę należy różnicować z giardiozą, kryptosporydiozą, izosporozą, które mogą dawać zbliżone objawy.

Metody molekularne (PCR) mają wysoką czułość i swoistość – pozwalają potwierdzić obecność DNA Cyclospora cayetanensis w kale. Wykorzystuje się je jednak głównie w laboratoriach referencyjnych lub w badaniach epidemiologicznych. Pomagają odróżnić Cyclospora od podobnych gatunków pasożytów (np. Cryptosporidium).

Cyklosporoza – leczenie

Leczenie jest mocno uzależnione od wielu czynników. U niektórych pacjentów stosuje się nitazoksanid w dawce 500 mg 2 razy na dobę przez 7 dni, u innych zaś kotrimoksazol w dawce 960 mg 2 razy na dobę przez 7 dni. W przypadku osób z niedoborami immunologicznymi rekomenduje się jednak podwojenie dawki dobowej (4 razy 960 mg) i przedłużenie kuracji do 10 dni bez względu na wybrany rodzaj leku. Następnie należy prowadzić leczenie podtrzymujące, także za pomocą indywidualnie dobranej farmakoterapii, co jest już rolą lekarza prowadzącego. Nie zaleca się stosowania leków hamujących ruchy perystaltyczne jelit nawet pomimo występowania biegunek.

Profilaktyka cyklosporozy jest bardzo ważna. Polega na przestrzeganiu podstawowych zasad higieny, spożywaniu wody uzdatnionej do picia oraz unikaniu produktów spożywczych, które mogą być skażone patogenami chorobotwórczymi. Zwłaszcza w trakcie przebywania w krajach mniej rozwiniętych, gdzie ryzyko zakażenia różnymi chorobami pasożytniczymi i pierwotniakowymi jest wyższe.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Oryginalny olej z czarnuszki egipskiej (Nigella sativa) wspiera odporność, układ pokarmowy i zdrowie skóry. Wykazuje właściwości przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i antyoksydacyjne. Źródło cennych kwasów tłuszczowych i tymochinonu.
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Prokopowicz D., Wasiluk A., Rogalska M., Oportunistyczne inwazje pasożytnicze zagrażające człowiekowi, Problemy Nauk Biologicznych, 1/2005.
2. Kajfasz P., Rzadkie zespoły biegunkowe wywołane przez pierwotniaki: Choroby zakaźne i pasożytnicze, Tom II. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2012, s. 645-646.