Lekowrażliwość

Lekowrażliwość to pojęcie stosowane głównie w mikrobiologii i medycynie, opisujące to, jak bardzo dany drobnoustrój (np. bakteria lub grzyb) reaguje na działanie leku przeciwdrobnoustrojowego. Niestety w dzisiejszych czasach obserwuje się rosnącą lekooporność, czyli zmniejszenie wrażliwości patogenów na dany lek, co znacząco utrudnia dobranie optymalnej farmakoterapii.

Spis treści

Lekowrażliwość – co to jest?
Lekowrażliwość – jak badać?
Lekooporność – czym jest?

Lekowrażliwość – co to jest?

Zgodnie z definicją, lekowrażliwość to podatność mikroorganizmu na działanie konkretnego leku, czyli sytuacja, w której dany antybiotyk lub chemioterapeutyk skutecznie hamuje wzrost lub zabija bakterię. Przeciwieństwem tego zjawiska jest lekooporność, czyli zdolność drobnoustroju do przetrwania mimo działania leku. Obie sytuacje są kluczowe dla ustalenia dalszego postępowania farmaceutycznego.

We współczesnej praktyce klinicznej oznaczenie lekowrażliwości pomaga w prowadzeniu racjonalnej antybiotykoterapii celowanej, co jest szczególnie istotne w dobie narastającej antybiotykooporności. Metody badania lekowrażliwości obejmują testy dyfuzyjno-krążkowe, metody rozcieńczeniowe (określające minimalne stężenie hamujące – MIC) oraz nowoczesne techniki molekularne identyfikujące geny oporności.

Lekowrażliwość – jak badać?

Stopień lekowrażliwości można dokładnie ustalić na podstawie antybiogramu. Wykonuje się go głównie po to, by dobrać najskuteczniejszy lek dla pacjenta, modyfikować terapię, jeśli dotychczasowa nie działa, wykrywać mechanizmy oporności, monitorować rozprzestrzenianie się szczepów opornych. To podstawowy element diagnostyki większości zakażeń. Jak przebiega wykonanie takiego antybiogramu?

W przebiegu tego badania, w warunkach laboratoryjnych, hoduje się oceniane patogeny, na przykład bakterie, a następnie poddaje się je działaniu wybranych leków. Patogeny izoluje się z próbki wymazu lub tkanki pobranej od pacjenta, przy czym najczęściej próbką tą jest mocz, ślina, ropa, krew. Po naniesieniu na specjalne podłoże hodowlane, patogeny poddawane są analizie lekowej, co oznacza, że nakłada się na nie kolejno przygotowane lekarstwa. Po okresie inkubacji ocenia się, czy bakteria rosła w obecności danego leku, czy może doszło do jej śmierci.

Wynik oznacza się jako:

S (sensitive/wrażliwy) – lek działa;
I (intermediate/pośredni) – lek działa w pewnych warunkach;
R (resistant/oporny) – lek nie działa.

Czasem zamiast S/I/R podaje się wartości MIC (minimalne stężenie hamujące), czyli najmniejsze stężenie leku, które hamuje wzrost bakterii.

Lekooporność – czym jest?

Zgodnie z definicją Słownika Języka Polskiego PWN, lekooporność to odporność mikroorganizmów na działanie leku. Opisuje się ją również jako zmniejszoną wrażliwość na te same stężenia leków w trakcie terapii, wynikającą np. ze zmian metabolicznych lub mechanizmów obronnych komórek. W praktyce oznacza to, że bakterie, wirusy, pasożyty lub komórki nowotworowe przestają reagować na leczenie, natomiast lek, który wcześniej działał, przestaje hamować wzrost lub zabijać patogen. Sprawia to, że leczenie przestaje być skuteczne, co jest realnym problemem współczesnej farmakologii. Wszystko dlatego, że narastająca lekooporność prowadzi do trudniejszych w leczeniu infekcji, konieczności stosowania silniejszych lub bardziej toksycznych leków, a także większego ryzyka powikłań i zgonów.

Jedną z metod profilaktyki tego stanu jest świadome stosowanie leków, zwłaszcza antybiotyków. Mowa między innymi o braku samodzielnego dobierania leku, samodzielnego skracania lub wydłużania czasu leczenia, zamiany leków bez konsultacji z lekarzem. Jeśli mimo zastosowania leku pacjent dalej zmaga się z problemem, lekarz powinien zlecić wspomniany wcześniej antybiogram, by jeszcze lepiej dobrać leki do problemu i zagwarantować ich skuteczność. Dopieranie leków „w ciemno” może zakończyć się właśnie lekoopornością, z czym pacjent będzie już zmagał się w późniejszym życiu.

Polecane produkty

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu …
Zobacz tutaj ...