Jod – bardzo ważny pierwiastek dla organizmu

Aktualizacja: 10 października 2022

Jod jest pierwiastkiem, odgrywającym ważną rolę w produkcji tyroksyny, hormonu wytwarzanego w tarczycy, który pomaga regulować przemianę materii. Choć organizmowi potrzebne są jedynie śladowe ilości jodu, jest on tak ważny dla zdrowia, że już w latach dwudziestych uznano, że trzeba wzbogacać nim sól kuchenną. Spowodowało to niemal zupełne zniknięcie pewnej formy upośledzenia umysłowego nazywanej matołectwem lub kretynizmem. W Polsce stosowana jest również sól jodowana, szczególnie w rejonach kraju leżących daleko od morza (nad morzem jod występuje naturalnie w powietrzu). 

Działanie jodu

Jak dotąd znane jest tylko jedno działanie tego wyjątkowego mikroelementu na organizm ludzki: pobudza on tarczycę do wytwarzania tyroksyny. Hormon ten reguluje przemianę materii wszystkich komórek. Zaspokaja zapotrzebowanie organizmu na jod, kobiety ciężarne mogą zapobiec powstaniu pewnego typu upośledzenia umysłowego u płodu. W odróżnieniu od innych mikroelementów, jod nie pomaga leczyć konkretnych schorzeń, lecz odgrywa ogromną rolę w utrzymaniu we właściwym stanie tarczycy, gruczołu wydzielania wewnętrznego.

Gdy dostarczamy organizmowi wystarczającej ilości jodu, jest go w organizmie około 40 mg, z czego 75% w tarczycy. Gruczoł ten odpowiada za ogólną przemianę materii, czyli szybkość i skuteczność spalania kalorii. Reguluje też:

• wzrost i rozwój dzieci;
• rozmnażanie;
• funkcjonowanie mięśni i nerwów;
• rozkład białek i tłuszczów;
• wzrost paznokci i włosów;
• wykorzystanie tlenu przez wszystkie komórki organizmu.

Są pewne dowody na to, że jod pochodzący ze źródeł organicznych może pomóc łagodzić bóle związane z torbielami piersi, lecz w przypadku tej choroby należy przed zastosowaniem preparatów jodowych poradzić się lekarza.

Zapotrzebowanie organizmu na jod

Zalecana dawka dzienna jodu dla osób dorosłych to około 140 ug. Jedna łyżeczka jodowanej soli zawiera 300 ug jodu, jednak istnieją inne, lepsze źródła tego pierwiastka. Może nim być Spirulina morska, która w swoim składzie zawiera właśnie naturalny jod.

Zobacz również: Spirulina i jej zastosowanie przy tarczycy.

Niedobór jodu

Niedobór jodu jest spotykany niezwykle rzadko w krajach rozwiniętych. Pierwsze jego objawy to powiększenie tarczycy, która tworzy wole żeby większą powierzchnią odebrać więcej jodu z krwiobiegu. Choć zmniejszenie produkcji tyroksyny przez tarczycę (niedoczynność tarczycy) może być spowodowane niedoborem jodu, częstym powodem tej nieprawidłowości jest choroba zwana obrzękiem śluzowatym. Jest to choroba autoimmunologiczna, czyli taka, w której układ odpornościowy organizmu zaczyna działać przeciwko niektórym jego własnym tkankom. Niedoczynność tarczycy przejawia się takimi objawami, jak: zmęczenie, suchość skóry, zwiększone stężenie tłuszczów we krwi, chrypka, opóźnienie reakcji i zmniejszenie jasności umysłu. W razie zauważenia u siebie tych objawów należy koniecznie udać się do lekarza.

Zobacz również: Wole tarczycy.

Nadmiar jodu – skutki uboczne

Ryzyko przedawkowania jodu jest bardzo niewielkie, nawet jeśli jego spożycie przekroczy 10 lub 20 razy zalecaną dawkę. Dopiero przy 30-krotnym jej przekroczeniu można odczuć skutki uboczne, np.:

• metaliczny posmak w ustach;
• wrzody jamy ustnej;
• obrzmienie ślinianek;
• biegunka;
• wymioty;
• ból głowy;
• wysypka;
• kłopoty z oddychaniem.

Znaczny nadmiar jak i niedobór może doprowadzić do powstania wola, tym razem z powodu nadczynności tarczycy. Gruczoł ten zaczyna wówczas wytwarzać zbyt duże ilości tyroksyny, co może powodować nadmierne pobudzenie, lęki i zbyt gwałtowną utratę wagi ciała.

Źródła jodu

Doskonałym źródłem jodu są ryby i algi morskie, takie jak Spirulina. Gleba w rejonach nadmorskich zawiera zazwyczaj jod, dlatego dużo jest go w warzywach i owocach hodowanych na tych ziemiach oraz w nabiale pochodzącym od krów pasących się na rosnącej tam trawie. Dobrym źródłem jodu jest także pieczywo. Jod jest dostępny w kapsułkach, płynie oraz w tabletkach.

Spirulina w tabletkach bez jodu
Spirulina Febico to bardzo wysokiej jakości, 100% naturalna, słodkowodna alga. W swoim składzie nie zawiera jodu, co zostało potwierdzone certyfikatem.
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku bez jodu
Spirulina jest naturalną algą, która uzupełnia niedobory ważnych dla organizmu składników odżywczych. W jej składzie znajduje się m.in. białko, minerały, witaminy. Wspomaga działanie układu odpornościowego, pomaga utrzymać prawidłową masę ciała …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Gołkowski F., Wybrane problemy globalnej profilaktyki jodowej, Państwo i Społeczeństwo, 1/2014.
2. Gietka-Czernel M., Profilaktyka niedoboru jodu, Postępy Nauk Medycznych, 12/2015.
3. Kurosad A., Nicpoń J., Kubiak K., Jankowski M., Kungl K., Występowanie, obieg i obszary niedoboru jodu oraz główne jego źródła w żywieniu człowieka i zwierząt, Adv Clin Exp Med, 5/2005.
4. Liskowska M., Leczenie chorób tarczycy, Łódź 2018.