Płód

Aktualizacja: 16 września 2022

Płód to pojęcie pojawiające się w embriologii, opisujące zarodek (zarówno ludzi, jak i zwierząt) od momentu zakończenia okresu zarodkowego, aż do chwili urodzin. W praktyce płodem jest każde rozwijające się dziecko od 11. tygodnia ciąży aż do momentu swoich narodzin. Już na wczesnych etapach u płodu można określić charakterystyczne cechy morfologiczne dla danego gatunku.

Co to jest płód?

W ustawodawstwie polskim nie znajdziemy jednoznacznego wyjaśnienia, który moment można uznać za początek istnienia człowieka. Wyjaśnień można szukać w medycynie, gdzie wyróżnia się 2 główne fazy ciąży:

• faza zarodkowa – od momentu zapłodnienia do 11. tygodnia ciąży (niektóre źródła podają 8. tydzień ciąży jako zakończenie tej fazy);
• faza płodowa – od 11. tygodnia ciąży aż do urodzin dziecka.

W pierwszych tygodniach ciąży rozwój zarodka przebiega niezwykle szybko. Dzięki współczesnej medycynie można jednak określić wiek zarodka lub płodu, jego długość, wygląd zewnętrzny (zawiązki kończyn, przybliżony kształt twarzy) oraz stopień rozwoju niektórych narządów. Dokładna znajomość stadiów okresu płodowego oraz dokonujących się w nich zmian ma duże znaczenie praktyczne. Można bowiem ocenić ryzyko lub podejrzenie wielu wad rozwojowych.

Jak rozwija się płód?

Rozwój płodu dzieli się na tygodnie, miesiące lub na trymestry. W 8. tygodniu życia płodowego jest już wykształcona większość narządów wewnętrznych, mija więc najbardziej ryzykowny okres pod kątem rozwoju wad i deformacji. Zarodek wykonuje pierwsze ruchy. W 3. miesiącu życia płodowego płód mierzy około 6 cm długości i waży 8-10 g. Jelita przesuwają się z pępowiny do brzucha płodu, a pracę rozpoczynają nerki. Płód porusza już rękami i ustami. Na podstawie badania USG lekarz może określić płeć dziecka oraz wykluczyć obecność wad rozwojowych.

W 4. miesiącu życia płodowego płód mierzy już 10-15 cm i waży 120 g. Rozwijają się cechy płciowe, serce pracuje z dużą prędkością. W 5. miesiącu płód ważący do 400 g i mierzący 23-25 cm długości reaguje już na dźwięki i zaczyna ćwiczyć odruch ssania. Pojawiają się włosy, rzęsy i brwi. Kobieta ciężarna jest w stanie zaobserwować rytm dobowy swojego nienarodzonego dziecka, czyli porę spania i porę wzmożonej aktywności. 6 miesiąc kończy II trymestr ciąży, płód potrafi już zamykać i otwierać oczy, a pęcherzyki płucne rozpoczynają wydzielanie surfaktantu przygotowując się do pełnienia swojej podstawowej roli. Co bardzo ważne – w układzie nerwowym pojawia się osłonka mielinowa, co ma ogromne znaczenie dla przewodnictwa nerwowego.

W III trymestrze ciąży, w 7. miesiącu życia płodowego nienarodzone dziecko mierzy już 45 cm długości, waży przy tym około 1,3-1,6 kg. Zachodzi intensywny rozwój mózgu. W 8. miesiącu rozwija się tkanka tłuszczowa i układ oddechowy. W 9. miesiącu dziecko mierzy około 50 cm i waży średnio 3,5 kg. Łożysko pracuje z maksymalną wydajnością, w jelicie gromadzi się smółka. W większości przypadków płód przyjmuje pozycję główkową, przygotowując się do narodzin siłami natury.

Co to jest programowanie płodowe?

Programowanie płodowe zakłada, że niekorzystne warunki środowiskowe lub złe nawyki matki mogą spowodować trwałe, nieodwracalne zmiany w morfologii, metabolizmie i funkcji narządów rozwijającego się płodu. Chociaż jego dokładne mechanizmy nie zostały do końca zbadane, szkodliwe działanie stresu wewnątrzmacicznego zostało potwierdzone w etiologii takich chorób u potomstwa, jak: choroby atopowe, choroby układu sercowo-naczyniowego i nowotwory, w tym chłoniaki, nowotwory wątroby i jąder. Czynnikami ryzyka inicjującymi programowanie płodowe
są przede wszystkim matczyne niezdrowe nawyki, w tym:

• palenie tytoniu;
• brak aktywności fizycznej;
• stres psychospołeczny;
• choroby neurologiczne;
• depresja;
• infekcje;
• zaburzenia endokrynologiczne;
• cukrzyca;
• stan przedrzucawkowy;
• stres nitrozowy i stres oksydacyjny.

Większość wyżej wymienionych stanów determinowana jest nieprawidłową funkcją łożyska, co potwierdza jego istotną rolę w programowaniu płodowym. Właśnie dlatego tak ważne jest dbanie o siebie w przypadku kobiet w ciąży. Liczy się unikanie stresu, wysypianie się, aktywność fizyczna dopasowana do aktualnych możliwości oraz zdrowa, zbilansowana dieta. Kobiety z chorobami przewlekłymi muszą dążyć do ich ustabilizowania.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Korziński I., Podmiotowość prawna dziecka nienarodzonego, Rocznik Teologii Katolickiej, 1/2016.
2. Kimber-Trojnar Ż., Marciniak A., Patro-Małysza J., Marciniak B., Mielnik-Niedzielska G., Leszczyńska-Gorzelak B., Programowanie płodowe, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2/2018.
3. Silverthorn D., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.