Choroby zawodowe

Aktualizacja: 16 września 2020

Choroby zawodowe to choroby spowodowane czynnikami ryzyka zdrowotnego związanego z wykonywaną pracą zawodową (stąd nazwa). Innymi słowy, są to choroby spowodowane długotrwałym oddziaływaniem na organizm szkodliwych warunków pracy.

Charakterystyka chorób zawodowych

W ostatnich latach najwyższe współczynniki zapadalności na choroby zawodowe dotyczyły:

• chorób układu ruchu;
• chorób zakaźnych;
• przewlekłych chorób narządu głosu;
• chorób pasożytniczych;
• pylic płuc;
• ubytku słuchu;
• chorób obwodowego układu nerwowego.

Jednocześnie zachorowalność wśród mężczyzn jest większa nić w przypadku kobiet. Może się to wiązać z faktem, że narażające zdrowie zawody znacznie częściej wykonywane są przez mężczyzn. Ponadto istnieje wiele czynników ryzyka predysponujących do wystąpienia chorób zawodowych.

Zobacz również: Choroby cywilizacyjne.

Przyczyny chorób zawodowych

Pojęcie „choroba zawodowa” najczęściej kojarzy się z pylicą płuc wśród górników. Jest to oczywiście prawdą, ponieważ to jednak z najczęściej występujących chorób zawodowych w Polsce. Należy jednak wiedzieć, że choroby zawodowe dotyczą znacznie większej ilości zawodów. Przyczyną ich wystąpienia jest długotrwała ekspozycja na zewnętrzne czynniki szkodliwe, nieodpowiednie zabezpieczenie w miejscu pracy i nieprzestrzeganie zasad BHP, a także przewlekłe, częste wykonywanie określonych ruchów.

Do czynników ryzyka wystąpienia chorób zawodowych można zatem zaliczyć:

• obecność pyłów, aerozoli lub par substancji szkodliwych w powietrzu strefy roboczej;
• pracę zmianową;
• niewłaściwą pozycję przy pracy;
• niedostateczne oświetlenie w miejscu pracy;
• zbyt duży hałas w miejscu pracy;
• wibracje w miejscu pracy.

W wielu przypadkach chorobom zawodowym można zapobiegać stosując się do zasad BHP i wykorzystując środki bezpieczeństwa dostępne w miejscu pracy.

Choroby zawodowe – lista

Najczęściej rozpoznawanymi chorobami zawodowymi w Polsce są kolejno:

• choroby zakaźne lub pasożytnicze;
• pylice płuc;
• ubytki słuchu;
• przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego;
• przewlekłe choroby narządu głosu;
• zespół wibracyjny;
• przewlekłe uszkodzenia narządu ruchu;
• choroby skóry;
• nowotwory złośliwe;
• astma oskrzelowa;
• choroby opłucnej lub osierdzia wywołane pyłem azbestu;
• alergiczne nieżyty nosa;
• zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych;
• przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli;
• choroby narządu wzroku.

Jak widać, na pierwszym miejscu plasują się choroby zakaźne i pasożytnicze. W tej grupie prym ostatnimi laty wiodło wirusowe zapalenie wątroby typu C i typu B. Orzeczono także kilkadziesiąt przypadków gruźlicy pochodzenia zawodowego. Często pojawiają się również pylice płuc, które najczęściej rozpoznawane są u górników kopalń węgla. Równie częste są jednak pylice krzemowe i pylice azbestowe.

Wśród przewlekłych chorób zawodowych obwodowego układu nerwowego wyróżnia się zespół kanału nadgarstka i zespół rowka nerwu łokciowego. Z kolei wśród przewlekłych uszkodzeń narządu ruchu bardzo często pojawia się tak zwany łokieć tenisisty lub łokieć golfisty oraz przewlekłe zapalenia okołostawowe barku.

Ponadto, w grupie zawodowych chorób zakaźnych znajdują się nieliczne patologie zaliczane do klasy „inne”. Występują wśród nich takie choroby zakaźne, jak: toksoplazmoza, różyca, ospa wietrzna, półpasiec, a także zakażenie gronkowcem złocistym. Rocznie rozpoznaje się od 1 do kilku przypadków z danej kategorii chorobowej.

Zgłaszanie choroby zawodowej

Chorobę zawodową może zgłosić:

• pracodawca (który ma obowiązek zgłosić podejrzenie każdego przypadku omawianego typu choroby do odpowiedniego podmiotu sanitarnego);
• lekarz bądź dentysta;
• pracownik aktualnie zatrudniony, podejrzewający u siebie chorobę związaną z aktualną pracą;
• były pracownik, podejrzewający u siebie chorobę związaną z wykonywaniem poprzedniej pracy.

Właściwy organ państwowy zajmujący się sprawami chorób zawodowych, po otrzymaniu zgłoszenia podejrzenia tego typu choroby, wszczyna postępowanie administracyjne z urzędu, nadając tym samym sprawie bieg administracyjny. Decyzję o potwierdzeniu choroby zawodowej (bądź odrzucenie wniosku) wydaje właściwy państwowy inspektor sanitarny bazując na zebranych wcześniej dowodach, a zwłaszcza danych zawartych w orzeczeniu lekarskim oraz formularzu oceny narażenia zawodowego pracownika lub byłego pracownika.

Bibliografia

1. Wilczyńska U., Sobala W., Szeszenia-Dąbrowska N., Choroby zawodowe stwierdzone w Polsce w 2012 r., Medycyna Pracy, 3/2013.
2. Szadkowska-Stańczyk I., Kozajda A., Choroby zawodowe w Polsce wywoływane przez szkodliwe czynniki biologiczne, Bezpieczeństwo Pracy, 4/2014.
3. Kowalski J., Analiza trendów wypadków przy pracy, chorób zawodowych i zagrożeń w środowisku pracy w okresie transformacji gospodarczej, Bezpieczeństwo Pracy, 12/2001.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Spirulina w proszku (100% naturalna)
Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...