Kminek egipski

Aktualizacja: 19 sierpnia 2025

Kminek egipski to popularne określenie odnoszące się do nasion czarnuszki siewnej (Nigella sativa), rośliny o niezwykle bogatej historii zastosowania w medycynie naturalnej. Jej właściwości zdrowotne były cenione już w starożytnym Egipcie, gdzie stosowano ją zarówno w celach leczniczych, jak i kosmetycznych. Obecnie czarnuszka znajduje szerokie zastosowanie we współczesnej fitoterapii i dietetyce ze względu na silne działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające oraz wspierające odporność. Za najcenniejszy składnik kminku egipskiego uznaje się tymochinon. Jest to związek o udokumentowanych właściwościach antyoksydacyjnych, który wspomaga ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym i może wspierać profilaktykę wielu chorób przewlekłych. Nasiona czarnuszki wykorzystywane są nie tylko jako naturalny suplement diety, ale także w kuchni i kosmetyce, co sprawia, że kminek egipski od wieków pozostaje jednym z najbardziej wszechstronnych darów natury.

Kminek egipski – charakterystyka

Kminkiem egipskim nazywa się zarówno samą czarnuszkę siewną, jak i jej nasiona (ziarna czarnuszki). Czarnuszka siewna jest rośliną jednoroczną lub dwuletnią, rosnącą dziko lub w uprawie. Może osiągać wysokości nawet do 120 cm, jednak wyłącznie na kontrolowanych uprawach. W stanie dzikim rośnie raczej do około 50 cm. Łodyga jest pusta, liście delikatne, pierzaste, podwójne lub potrójne. Dość charakterystyczne są kwiaty czarnego kminku – drobne, białe lub niebieskie, zebrane w baldachimy, o intensywnym zapachu. Ziarna (owoc) to rozłupnia rozpadająca się na dwie części. Jest gorzka w smaku, o czarnym kolorze i także mocnym zapachu.

Naturalnie rośnie w krajach basenu Morza Śródziemnego, Afryce Północnej, Azji Zachodniej, na Wyspach Kanaryjskich i Maderze, ponieważ tam są jedne z najlepszych warunków klimatycznych do wzrostu. W Polsce kminek egipski może być uprawiany, ale klimat nie sprzyja pełnemu dojrzewaniu owoców, co przekłada się na mniejsze wartości składników odżywczych. Dlatego też Polska nie słynie z masowej uprawy tej rośliny. Jednym z najbardziej wartościowych kierunków pochodzenia czarnuszki jest Egipt (z tego względu często używa się nazwy czarnuszka egipska).

Nasiona kminku egipskiego to drobne, czarne ziarenka o intensywnym aromacie i lekko gorzkim smaku. W swoim składzie zawierają:

• kwasy tłuszczowe nienasycone – kwas linolowy, kwas oleinowy, kwas palmitynowy, a w większości są to kwasy zaliczane do cennych Omega 3 i Omega 6;
• olejki eteryczne zawierające ponad 40 składników aktywnych, w tym tymochinon o silnych właściwościach przeciwzapalnych, antyalergicznych oraz antyoksydacyjnych;
• błonnik pokarmowy;
• węglowodany;
• minerały – w tym m.in. wapń, żelazo, miedź, cynk, magnez i mangan;
• przeciwutleniacze – w tym flawonoidy, polifenole oraz tokoferole;
• witaminy – w tym m.in. witamina E, witamina B1, kwas foliowy i wiele innych z grona witamin z grupy B;
• fitosterole;
• saponiny.

Nasiona czarnuszki siewnej wykorzystuje się powszechnie w gastronomii, kosmetyce oraz suplementacji.

Kminek egipski – działanie

Kminek egipski ma działanie rozkurczowe – działa na mięśnie gładkie oskrzeli, naczyń krwionośnych, dróg moczowych i dróg żółciowych. Z tego względu też szczególną ostrożność przy jego stosowaniu powinny zachować kobiety w ciąży – najlepiej, aby na ten czas zrezygnowały z suplementacji czarnego kminku. Dodatkowo łagodzi stany zapalne, zwłaszcza w drogach moczowych, choć nie tylko.

Czarny kminek wspomaga usuwanie nadmiaru wody z organizmu (a także innych płynów), ma więc działanie moczopędne. Zmniejsza dolegliwości bólowe, bywa pomocny przy kolkach nerkowych oraz bólach związanych z kamicą nerkową. Udowodniono, że wspiera cały układ sercowo-naczyniowy: rozszerza naczynia wieńcowe, poprawia krążenie i może obniżać podwyższone ciśnienie krwi.

Kminek egipski ma również potwierdzone naukowo działanie przeciwalergiczne. Jest więc stosowany jako środek łagodzący dolegliwości o podłożu alergicznym. Zalicza się do nich m.in.:

• katar sienny;
• zaczerwienienie i łzawienie oczu;
• kichanie;
• zmiany skórny (m.in. wysypki skórne);
• obrzęki i zapalenie błon śluzowych (tym celu stosuje się raczej w formie płynnej olej z czarnuszki siewnej).

Zobacz również: Na jakie choroby jest olej z czarnuszki?

Kminek egipski – zastosowanie

Kminek egipski może być stosowany w przemyśle spożywczym, jako składnik wypieków, deserów, koktajlów, owsianek, a nawet słodyczy. Olej pozyskiwany z nasion jest cenionym suplementem diety o prozdrowotnych właściwościach. Można go przyjmować (w formie płynnej lub jako kapsułki do połykania) albo stosować bezpośrednio na skórę i/lub włosy. Bardzo dobrze nadaje się do pielęgnacji zwłaszcza włosów wysokoporowatych (zamyka łuski włosa, nawilża, regeneruje, zapobiega puszeniu się i elektryzowaniu) oraz cery problematycznej, dojrzałej i cery tłustej.

Całe nasiona kminku egipskiego można z kolei dodawać do domowych kosmetyków, zwłaszcza peelingów mechanicznych. Niektórzy parzą z nich również napary.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Wysokiej jakości oryginalna, egipska czarnuszka siewna (Nigella sativa) w kapsułkach to wygodny sposób na codzienne wsparcie odporności, układu pokarmowego i zdrowej skóry, z pełnią cennych składników aktywnych. Chroni komórki przed wolnymi rodnikami …
Zobacz tutaj ...

Bio olej z czarnuszki w płynie 100% naturalny
Olej z czarnuszki tłoczony na zimno, dzięki swoim właściwościom może pomóc w zwalczaniu wszelkiego rodzaju problemach skórnych. Chroni komórki organizmu przed wolnymi rodnikami co powoduje, że skóra wygląda młodziej …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Jurczak R., Reguła J., Właściwości prozdrowotne czarnuszki siewnej i jej znaczenie w leczeniu dny moczanowej, Forum Zaburzeń Metabolicznych, 3/2018.
2. Borusiewicz M., Janeczko Z., Nigella sativa L. – roślinny surowiec o właściwościach plejotropowych, Postępy Fitoterapii, 4/2015.
3. Kaźmierczak A., Wcisło-Dziadecka D., Zmarzły N., Zdrowie z natury – czarnuszka siewna w produktach kosmetycznych i leczniczych, XXXI/2018.
4. Wolski T., Najda A., Wolska-Gawron K., Czarnuszka damasceńska (Nigella damascena L.) – zawartość i skład lipidów oraz olejku występującego w nasionach, Postępy Fitoterapii, 4/2017.