Choroby cywilizacyjne

Aktualizacja: 5 października 2022

Choroby cywilizacyjne odnoszą się do grupy chorób i schorzeń spowodowanych negatywnymi skutkami uprzemysłowienia. Innymi słowy, są to choroby wynikające ze stylu życia mieszkańców krajów rozwijających się. W dużej mierze można im zapobiegać.

Z czego wynikają choroby cywilizacyjne?

U podłoża zdecydowanej większości chorób cywilizacyjnych znajdują się czynniki takie jak:

• zanieczyszczenie środowiska naturalnego;
• zanieczyszczenie i modyfikowanie żywności;
• niewłaściwy sposób odżywiania się;
• stres związany z rosnącym tempem życia;
• narażenie na promieniowanie jonizujące i promieniowanie UV;
• nadmierna podaż leków;
• palenie papierosów;
• brak aktywności fizycznej.

Czynniki te mogą występować pojedynczo, jednak znacznie częściej pojawiają się w różnych kombinacjach. Nieustannie rosnące tempo życia, mnożenie się i nakładanie codziennych obowiązków, siedzący tryb pracy, obniżona aktywność ruchowa – to lista wyzwań cywilizacyjnych i społecznych, która obfituje w mnogość sytuacji stresogennych, powodując powstawanie zjawiska zwanego stresem przewlekłym. W połączeniu z innymi czynnikami ryzyka dochodzi między innymi do:

• zauważalnego spadku poziomu wapnia i magnezu w ustroju;
• wzrostu ciśnienia tętniczego krwi;
• zaburzeń rytmu serca;
• wahań poziomu glukozy we krwi;
• zakwaszenia organizmu;
• przedwczesnego starzenia się skóry i narządów wewnętrznych;
• rozregulowania apetytu (pojawia się brak łaknienia lub wręcz przeciwnie – obżarstwo);
• zaburzeń snu (najczęściej występuje bezsenność).

Ciągły brak czasu powoduje przewlekłą subkliniczną stymulację wegetatywnego układu nerwowego oraz wiąże się ze zwiększoną skłonnością do nałogów pozwalających obniżyć poziomu stresu. Zauważa się także liczne zaburzenia natury psychiczno-emocjonalnej. Nie rzadkie są współcześnie choroby i schorzenia takie jak: nadmierny lęk, nerwica, apatia, depresja czy zachowania agresywne. Można zatem zauważyć, że to głównie czynniki związane ze stylem życia odpowiadają za pogorszenie stanu zdrowia. Prowadzą bowiem do wzrostu poziomu wolnych rodników tlenowych w organizmie. Niektórych tych czynników nie można uniknąć, jednak większości można z powodzeniem zapobiegać.

Choroby cywilizacyjne

Do chorób cywilizacyjnych zalicza się wszystkie choroby, schorzenia i dolegliwości, które wynikają z wygodnego, nieodpowiedniego trybu życia bądź narażenia na związki szkodliwe. Są to zatem między innymi:

• nadciśnienie tętnicze;
• zespół metaboliczny;
• choroba wieńcowa;
• nowotwory;
• astma oskrzelowa;
• różnego rodzaju choroby alergiczne;
• otyłość;
• anoreksja i bulimia;
• przewlekła obturacyjna choroba płuc;
• depresja, nerwica, choroby afektywne dwubiegunowe;
• różnego rodzaju uzależnienia;
• cukrzyca.

Do grupy chorób XXI wieku zalicza się także pracoholizm czy wypalenie zawodowe. Obie dolegliwości wynikają z wahań nastroju i zaburzeń psychicznych. Istotne są tu również uzależnienia – od alkoholu, narkotyków, hazardu itd. One także w dużej mierze wynikają z rozwoju cywilizacji.

Prewencja chorób cywilizacyjnych

Choroby cywilizacyjne to powszechnie występujące schorzenia o zasięgu globalnym stanowiące przyczynę ponad 80% zgonów. Pierwszym krokiem prewencji chorób XXI wieku jest umiejętność radzenia sobie ze stresem. Każdy inaczej odbiera sytuacje stresowe, ważne jest jednak, aby nauczyć się równoważyć przeżycia emocjonalne. Jeśli jest taka możliwość, warto unikać sytuacji wzbudzających stres i zaniepokojenie. Jeśli nie, należy skupić się na pozytywnych aspektach każdej sytuacji lub uzmysłowić sobie, że nie można zbyt przejmować się czymś, na co nie mamy wpływu. Bardzo często pomocna jest psychoterapia lub domowe metody wyciszające – joga, stretching, medytacja, masaże lub automasaże.

Ruch i dieta

Kolejnym ważnym krokiem jest odpowiednia dieta. Powinna być zrównoważona i urozmaicona. Najważniejszymi wskazówkami odnoszącymi się do zdrowej diety są:

• podaż dużej ilości czystej wody, przynajmniej 1,5 l każdego dnia;
• unikanie cukrów prostych (popularnych słodyczy typu żelki, ciastka, batony, cukierki?;
• unikanie gazowanych, słodzonych napojów typu cola;
• eliminacja tłuszczów zwierzęcych (lub ich znaczne ograniczenie) na koszt podaży niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (omega-3, omega-6, omega-9);
• regularne spożycie błonnika pokarmowego, np. w postaci owoców nieobranych ze skórek (przykładowo, jabłka mają najwięcej błonnika tuż pod skórką, którą tak często obiera się i wyrzuca);
• wprowadzenie do diety antyoksydantów. Są nimi np. fikocyjaniny (obecne w spirulinie), witamina C (obecna w aceroli czy natce pietruszki), koenzym Q10 bądź witamina E.

Konieczna dla zachowania prawidłowego stanu zdrowia fizycznego i psychicznego jest regularna aktywność fizyczna. Warto ruszać się każdego dnia – zamienić auto na rower, windę na schody, wyjść wieczorem na spacer. 3-4 razy w tygodniu wskazana jest większa aktywność fizyczna. Należy wybrać ją zgodnie z własnymi preferencjami, aby nie tylko wpływała korzystnie na zdrowie, lecz także sprawiała przyjemność.

Na koniec warto wspomnieć, że każdy człowiek (zwłaszcza żyjący w stresie i pośpiechu) potrzebuje chwili dla siebie i odpowiedniej ilości snu. Należy każdego dnia wygospodarować chwilę na odpoczynek – może być on aktywny, a może także obejmować: masaż, jogę, rozciąganie, wypoczynek na macie do akupresury, długą kąpiel lub realizowanie hobby (puzzle, książka, wyszywanie, malowanie itd).

Bibliografia

1. Walentukiewicz A., Łysak A., Wilk B., Ocena sposobu żywienia studentów w kontekście profilaktyki chorób cywilizacyjnych, Problemy Higieny i Epidemiologii, 3/2014.
2. Sękowska L., Styl życia a choroby cywilizacyjne, Ruch dla kultury: rocznik naukowy, 4/2004.
3. Lipińska-Ojrzanowska A., Magnuska J., Świerczyńska-Machura D., Walusiak-Skorupa J., Marcinkiewicz A., Wiszniewska M., Potrzeba działań prewencyjnych dotyczących chorób cywilizacyjnych w opiece profilaktycznej sprawowanej przez służbę medycyny pracy – opinia pracujących, Medycyna Pracy, 4/2019.
4. Huber L., Style adaptacyjne do sytuacji stresowych w różnych grupach wiekowych, a choroby cywilizacyjne XXI wieku, Problemy Higieny i Epidemiologii, 2/2010.
5. Czerwiecki L., Współczesne poglądy na rolę przeciwutleniaczy roślinnych w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, Roczniki PZH, 3/2009.

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...