Niedoczynność przysadki mózgowej

Niedoczynność przysadki mózgowej to schorzenie endokrynologiczne związane z brakiem lub niedostatecznym wydzielaniem hormonów przysadki mózgowej. Najczęstszą przyczyną (aż 60%) jest guz przysadki. Częstotliwość występowania choroby szacuje się na 45:100 000. Diagnostyką i leczeniem zajmuje się lekarz endokrynolog we współpracy z lekarzem neurologiem.

Niedoczynność przysadki mózgowej – przyczyny

Najczęstszą przyczyną niedoczynności przysadki mózgowej jest jej guz, co obserwuje się aż w 60% wszystkich przypadków. Pozostałymi możliwymi przyczynami niedoczynności przysadki mózgowej są:

• zawał serca;
• uraz mechaniczny głowy;
• choroby przebiegające z naciekaniem przysadki mózgowej;
• krwotoki;
• ekspozycja na nadmierne promieniowanie RTG lub jonizujące;
• udar przysadki mózgowej;
• przebyta radioterapia okolicy głowy;
• powikłania operacji neurochirurgicznych;
• stany zapalne mózgu;
• nowotwory okolicy podwzgórzowo-przysadkowej.

Przyczyną wrodzonej niedoczynności przysadki mózgowej mogą być defekty genetyczne, które prowadzą do zaburzeń produkcji i wydzielania hormonów, a także zmiany organiczne w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, a zwłaszcza wady linii środkowej mózgowia.

Zobacz również: Jak pobudzić przysadkę mózgową?

Objawy niedoczynności przysadki mózgowej

Obraz kliniczny niedoczynności przysadki mózgowej różni się w zależności od tego, które hormony nie są produkowane. Może prezentować się następująco:

• TSH (hormon tyreotropowy) – wtórna niedoczynność tarczycy, duszności, drżenia rąk, wahania nastroju, nerwowość, biegunki;
• FSH (hormon folikulotropowy) i LH (hormon luteinizujący) – brak dojrzewania płciowego u dzieci i młodzieży, zaburzenia erekcji i libido, ginekomastia, niepłodność, zmniejszenie masy mięśniowej;
• hormon wzrostu – hipoglikemia, zahamowanie wzrostu dzieci i młodzieży, wzrost stężenia cholesterolu, obniżenie gęstości mineralnej kości i skłonność do złamań;
• prolaktyna – zahamowanie laktacji u kobiet po porodzie, trudności z zajściem w ciążę i jej utrzymaniem, obniżenie odporności;
• ACTH – wtórna niedoczynność nadnerczy;
• wazopresyna – wzmożone pragnienie, wielomocz.

Objawami klinicznymi sugerującymi wielohormonalną niedoczynność przysadki mózgowej w okresie noworodkowym i niemowlęcym są przede wszystkim:

• drgawki hipoglikemiczne;
• żółtaczka;
• epizody bezdechów;
• wnętrostwo i znacznie zmniejszenie rozmiarów penisa (u chłopców);
• zaburzenia wzrastania (intensywnie obserwowane u dzieci powyżej 2. roku życia).

W przebiegu niedoczynności przysadki mózgowej może mieć miejsce upośledzenie produkcji wyłącznie jednego hormonu, częściej jednak patologia dotyczy kilku różnych hormonów, dając bogaty obraz kliniczny.

Niedoczynność przysadki mózgowej – diagnostyka

W pierwszej kolejności zleca się badania laboratoryjne krwi. Ocenia się stężenie poszczególnych hormonów produkowanych przez przysadkę mózgową. Jeśli wyniki badań wskażą na niedobór jednego lub więcej hormonów przysadki, pacjenta kieruje się na badania obrazowe. Największe znaczenie kliniczne ma tomografia komputerowa, RTG lub rezonans magnetyczny mózgu. Diagnostyka nie stwarza trudności.

Niedoczynność przysadki mózgowej – leczenie

Wdraża się leczenie przyczynowe. Najczęściej przyczyną niedoczynności przysadki mózgowej jest guz mózgu, który należy usunąć chirurgicznie. W niektórych przypadkach możliwe jest usunięcie guza sposobem farmakologicznym. Przykładowo, przy guzach wydzielających prolaktynę, stosuje się leki dopaminergiczne celem normalizacji stężenia prolaktyny, zmniejszenia objętości guza oraz zahamowania dalszego rozrostu gruczolaka.

Zwykle jednak postępowaniem z wyboru jest chirurgiczna resekcja gruczolaka z odpowiednią hormonalną terapią uzupełniającą:

• ACTH: doustnie prednizon lub kortyzon;
• TSH: doustnie tyroksyna;
• LH i FSH: doustnie estrogen i progesteron (kobiety), domięśniowo estry testosteronu (mężczyźni);
• donosowo desmopresyna.

Przy bakteryjnym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych stosuje się antybiotykoterapię, natomiast przy nowotworach mózgu znaczenie ma leczenie onkologiczne. W większości przypadków możliwe jest całkowite wyleczenie pacjenta.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Nowacki P., Guzy okolicy podwzgórzowo-przysadkowej, Polski Przegląd Neurologiczny, 1/2009.
2. Mędraś M., Kliniczne aspekty zaburzeń neuroendokrynologicznych, Polski Przegląd Neurologiczny, 4/2010.
3. Chrzanowska J., Zubkiewicz-Kucharska A., Seifert M., Noczyńska A., Wielohormonalna niedoczynność przysadki – problemy diagnostyczne, Endokrynologia Pediatryczna, 15/2016.