Duszności

Aktualizacja: 11 lipca 2023

Duszności to subiektywne odczucie braku powietrza o różnym nasileniu. Zależy od wielu współistniejących czynników fizjologicznych, środowiskowych, psychologicznych i społecznych. U osób zdrowych może się pojawiać podczas dużego wysiłku fizycznego, natomiast u chorych występuje już przy niewielkim wysiłku lub nawet w spoczynku. Często towarzyszy jej lęk. Duszności mogą występować w przebiegu chorób serca lub płuc. Są wskazaniem do wykonania spirometrii i badania tomograficznego klatki piersiowej.

Przyczyny duszności

Mechanizmy powstawania uczucia duszności są słabo poznane. Nie zidentyfikowano receptorów dla duszności ani dróg nerwowych. W przebiegu chorób układu oddechowego duszności są objawem wzmożonego ośrodkowego napędu oddechowego, niezbędnego do uzyskania wystarczającej wentylacji. Przykładowo, pacjent z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc z narastającym rozdęciem płuc odczuwa nasiloną duszność, ponieważ wymaga większej pracy mięśni oddechowych. Dolegliwość może mieć charakter ostry lub przewlekły. Najczęściej diagnozowane przyczyny duszności przewlekłej to między innymi:

• POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc);
• przewlekła niewydolność serca;
• choroby śródmiąższowe płuc;
• niedokrwistość;
• astma oskrzelowa;
• przewlekłe zapalenie płuc;
• choroby układu nerwowo-mięśniowego.

Napadowa duszność nocna jest charakterystyczna dla niewydolności lewej komory mięśnia sercowego. Występuje również w przypadku chorób przewlekłych płuc przebiegających z utrudnieniem wykrztuszania wydzieliny w nocy, zmniejszeniem objętości płuc w pozycji leżącej lub indukowanym snem wzrostem oporu dróg oddechowych. Duszność może pojawić się również w przebiegu następujących schorzeń:

• ostre zapalenie płuc;
• zawał serca;
• odma opłucnowa;
• guzy tchawicy i krtani;
• rozstrzenie oskrzeli;
• dławica piersiowa;
• rozwarstwienie aorty;
• tamponada serca.

W warunkach fizjologicznych duszność może towarzyszyć zbyt intensywnemu treningowi aerobowemu, np. przebiegnięciu maratonu. Zwykle jednak szybko ustępuje po zakończeniu aktywności fizycznej i odpoczynku. Zjawisko obserwuje się również u kobiet, choć ze względów bezpieczeństwa warto skonsultować je ze swoim lekarzem.

Duszności – objawy

Duszność objawia się przede wszystkim niemożnością zaczerpnięcia głębokiego wdechu. Chory ma wrażenie braku powietrza, zaczyna się więc hiperwentylować (brać szybkie i krótkie wdechy). Pojawia się ucisk w klatce piersiowej i gwałtowna potrzeba nabrania powietrza. Obraz kliniczny epizodu duszności może być różny. Nierzadko obserwuje się świst wdechowy, wskazujący zazwyczaj na aspirację ciała obcego w drogach oddechowych lub guzy czy narośla. Ból zamostkowy w klatce piersiowej najczęściej jest wskazaniem do diagnostyki kardiologicznej. Może pojawić się krwioplucie, osłabienie siły mięśniowej czy świszczący oddech (świsty wydechowe).

Duszność – diagnostyka

Występowanie duszności należy skonsultować z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, który pokieruje nas do odpowiedniego specjalisty. Można również bezpośrednio udać się do kardiologa lub pulmonologa. Nasilenie i przyczyny duszności diagnozuje się za pomocą następujących badań:

• badanie gazometryczne krwi – monitorowanie wysycenia krwi tlenem, aby potwierdzić lub wykluczyć hipoksemię czy hiperkapnię;
• RTG klatki piersiowej – zwykle w projekcji AP, ale nierzadko także w bocznych;
• badanie spirometryczne – ocena parametrów wentylacyjnych płuc, a więc pojemności życiowej, objętości wydechowej i wskaźnika obturacji;
• badanie wysiłkowe;
• oznaczenie troponiny w organizmie.

W przypadku podejrzenia przyczyn kardiologicznych warto wykonać EEG i EKG (Holter).

Leczenie duszności

Leczeniem duszności zajmuje się specjalista, w którego zakres zainteresowań wchodzi zdiagnozowana przyczyna. Wdraża się terapię przyczynową, a więc określenie przyczyny duszności staje się niezbędne. W niektórych przypadkach nie jest możliwe zlikwidowanie choroby podstawowej, leczy się więc objawy i tym samym poprawia jakość życia pacjenta. Nie ma jednej skutecznej metody leczenia duszności. Przykładowo, w odmie opłucnowej stosuje się chirurgiczny drenaż jamy opłucnowej, zaś w alergii wziewnej leczenie immunosupresyjne lub odczulanie.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Kozielski J., Diagnostyka duszności w chorobach płuc, Folia Cardiologica, 8/2013.
2. Marciniak E., Górniak A., Hanke W., Długo utrzymujące się objawy duszności, kaszlu i zmęczenia po przebyciu Covid-19 – przegląd narracyjny badań epidemiologicznych, Medycyna Pracy, 6/2021.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.