Aktualizacja: 10 sierpnia 2025
Synaptogeneza to proces fizjologiczny polegający na tworzeniu połączeń synaptycznych między neuronami w układzie nerwowym. Jest to kluczowy etap rozwoju mózgu, który ma swój początek w okresie prenatalnym i kontynuuje się przez całe życie człowieka, choć z różną intensywnością w poszczególnych okresach.
Synaptogeneza
Mówiąc w znacznym skrócie, synaptogeneza to proces formowania się synaps, a więc połączeń pomiędzy neuronami (komórkami nerwowymi). Ma swój początek już w okresie rozwoju płodowego, a najintensywniej przebiega we wczesnym dzieciństwie, gdy cały układ nerwowy z mózgowiem na czele dopiero się kształtuje i rozwija. Po części z tego względu to właśnie dzieci uczą się najszybciej. Następnie dochodzi do procesu przycinania synaptycznego, podczas którego eliminowane są połączenia niewykorzystywane, co zwiększa efektywność sieci neuronalnej.
Na poziomie molekularnym synaptogeneza angażuje liczne białka adhezyjne, cząsteczki sygnałowe oraz czynniki troficzne, takie jak czynnik neurotroficzny pochodzenia mózgowego (BDNF). Proces ten regulują zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe, w tym doświadczenia i stymulacja sensoryczna.
Synaptogenezy – etapy
Cały proces synaptogenezy można w skrócie przedstawić w formie kilku etapów:
- wzrost aksonu i dendrytu – neurony rozwijają wypustki, takie jak aksony i dendryty, które będą służyć do komunikacji z innymi neuronami;
- formowanie synapsy – na końcu aksonu pojawia się tzw. „wzrostka aksonalna”, która napotyka odpowiedni obszar dendrytu lub ciała komórki innego neuronu. Konsekwencją jest zbliżenie dwóch komórek i formowanie przestrzeni synaptycznej;
- wzmacnianie połączenia – po utworzeniu synapsy, jeśli połączenie jest aktywowane, może ona zostać wzmocniona. To oznacza, że połączenie staje się bardziej efektywne w przekazywaniu sygnałów, co jest podstawą procesów uczenia się i pamięci.
Synaptogeneza może przebiegać bardzo szybko. Wystarczy rozpocząć naukę nowej rzeczy, przeżyć niesamowite chwile, a nawet porozmawiać z drugim człowiekiem i zakodować w głowie przekazywane przez niego informacje, aby doszło do tworzenia się nowych połączeń neuronalnych. Nie bez powodu mówi się, że człowiek uczy się całe życie, a podstawą tego jest właśnie synaptogeneza i plastyczność mózgu.
Zaburzenia synaptogenezy
Zaburzenia synaptogenezy wiążą się z wieloma chorobami neurorozwojowymi, w tym z autyzmem, schizofrenią czy niepełnosprawnością intelektualną. Badania nad tym procesem mają istotne znaczenie dla rozwoju potencjalnych terapii neuropsychiatrycznych oraz zrozumienia plastyczności mózgu. Przykładami zaburzeń synaptogenezy są między innymi:
- nadmierna synaptogeneza – prowadzi do nadmiaru połączeń synaptycznych, które mogą być chaotyczne i nieskuteczne. Ma to miejsce np. w przebiegu autyzmu;
- niedostateczna synaptogeneza – zbyt mała liczba synaps może prowadzić do upośledzenia funkcji poznawczych, co występuje np. w przebiegu schizofrenii;
- błędne tworzenie lub organizacja synaps – mogą one powstawać w niewłaściwych miejscach lub być słabo funkcjonalne, co obserwuje się w przebiegu padaczki.
Inne choroby, u podłoża których znajdują się zaburzenia synaptogenezy, to również:
- zespół Retta;
- zespół łamliwego chromosomu X;
- choroba Alzheimera.
Wciąż nie do końca jednak wiadomo, dlaczego dochodzi do występowania tego typu patologii. Uważa się, że wpływ na to mogą mieć:
- stres oksydacyjny i stany zapalne rozwijające się w mózgu;
- czynniki środowiskowe (takie jak np. toksyny, niedożywienie);
- zaburzenia neuroprzekaźników;
- mutacje genów regulujących tworzenie synaps.
Diagnostyką i leczeniem zaburzeń układu nerwowego zajmuje się lekarz neurolog.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Longstaff A., Neurobiologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
- Mark F. Bear, Barry W. Connors, Michael A. Paradiso: Neuroscience: exploring the brain. Philadelphia, PA: Lippincott Williams Wilkins, 2007.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
Zostaw komentarz