Aktualizacja: 7 lipca 2022
Cefalosporyny należą do antybiotyków β-laktamowych, których mechanizm działania i budowa są podobne do penicylin, posiadają bowiem ten sam czteroczłonowy „rdzeń” – pierścień β-laktamowy. Różnica pojawia się w dodatkowym atomie w pierścieniu bocznym u cefalosporyn. Wpływa to na zmianę aktywności przeciwbakteryjnej, oporność na β-laktamazy lub farmakokinetykę. Drobnoustroje chorobotwórcze wrażliwe na penicyliny są zazwyczaj wrażliwe także na cefalosporyny.
Spis treści
Cefalosporyny – rodzaje
Cefalosporyny w medycynie i farmakoterapii dzieli się na tzw. generacje. W efekcie im niższa generacja cefalosporyn, tym większa aktywność przeciwko bakteriom Gram-dodatnim, a im wyższa generacja cefalosporyn, tym większa aktywność wobec bakterii Gram-ujemnych. Wyjątek stanowi cefalosporyna IV generacji o nazwie cefepim, której aktywność wobec bakterii Gram-dodatnich odpowiada cefalosporynie I generacji, a wobec Gram-ujemnych III generacji.
Cefalosporyny I generacji
Cefalosporyny I generacji oddziałują głównie na ziarniaki Gram-dodatnie, w tym paciorkowce i MSSA. Na ich działanie są jednak odporne enterokoki, MRSA i bakterie rodzaju Listeria.
Wszystkie leki bardzo dobrze wchłaniają się z układu pokarmowego i osiągają stężenie lecznicze niemal we wszystkich tkankach (z wyjątkiem płynu ucha środkowego). Cefalosporyn I generacji nie należy stosować przy podejrzeniu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, gdyż słabo przenikają do płynu mózgowo-rdzeniowego.
W grupie cefalosporyn I generacji wyróżniane są m.in.:
- cefaleksyna;
- cefadroksyl;
- cefalorydyna.
Cefalosporyny II generacji
Rzadko bywają lekami pierwszego wyboru, zwykle stosuje się je w drugiej kolejności w zakażeniach skóry, tkanek miękkich i dróg oddechowych. Wykazują silniejsze działanie na liczne szczepy Enterobacteriaceae, H. influenzae oraz Moraxella catarrhalis, przy czym ich działanie jest słabsze w stosunku do bakterii Gram-ujemnych. Biodostępność wielu leków tej grupy jest mniejsza niż w przypadku poprzedniej, ponieważ wynosi 50%. Zwiększa się przy przyjmowaniu antybiotyku wraz z pożywieniem. Najczęstszym wskazaniem do przyjmowania cefalosporyn II generacji są ostre zapalenie ucha środkowego oraz ostre bakteryjne zapalenie zatok.
W grupie cefalosporyn II generacji wyróżniane są m.in.:
- cefaklor;
- cefamandol;
- cefuroksym.
Cefalosporyny III generacji
Cefalosporyny III generacji wykazują bardzo szerokie spektrum działania, są przy tym skuteczne w leczeniu zakażeń odpornych na większość innych antybiotyków. Duża ilość tych leków przenika przez barierę krew-mózg i skutecznie leczy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Ulegają wydaleniu z organizmu wraz z moczem w formie niezmienionej.
W grupie cefalosporyn III generacji wyróżniane są m.in.:
- cefotaksym;
- cefpiramid;
- ceftriakson.
Cefalosporyny IV generacji
Cieszą się wyjątkowo wysoką biodostępnością, w dużym stopniu przenikają przez barierę krew-mózg. Aby mogły działać, należy jednak podać je dożylnie lub w inny pozajelitowy sposób. W efekcie wykazują najszersze spektrum działania ze wszystkich innych grup cefalosporyn (z wyjątkiem niektórych leków V generacji).
W grupie cefalosporyn IV generacji wyróżniane są m.in.:
- cefepim;
- cefpirom;
- ceftan.
Cefalosporyny V generacji
Wykazują podobną biodostępność i spektrum działania jak poprzednia generacja, je także należy podawać pozajelitowo. Są skuteczne w stosunku do gronkowców metycylinoopornych oraz część enterokoków. Warto zaznaczyć, że wiele z tych leków można podawać niemowlętom w pierwszych miesiącach ich życia.
W grupie cefalosporyn V generacji wyróżniane są m.in.:
- ceftarolina;
- ceftobiprol.
Cefalosporyny – skutki uboczne
Przyjmowanie cefalosporyn jest bezpieczne, a większość leków wykazuje minimalną toksyczność. Bardzo rzadko zdarza się jednak wystąpienie reakcji uczuleniowej (krzyżowa nadwrażliwość z penicylinami) czy zaburzeń flory bakteryjnej jelit. Należy pamiętać o jednoczesnym przyjmowaniu probiotyków, co zmniejsza ryzyko drugiej dolegliwości. Cefalosporyny posiadające grupę metylotiotetrazolową mogą wpływać na procesy krzepnięcia krwi, zaś te posiadające grupę metylotiotetrazolową mogą powodować reakcje disulfiramowe.
![](https://www.spirulina.pl/wp-content/uploads/2021/04/polecane.jpg)
![](https://www.spirulina.pl/wp-content/uploads/2020/02/probiotyki-bioalgi-mini.jpg)
Probiotyki od bioalgi zawierają aż 150 milionów wyselekcjonowanych, naturalnych i żywych szczepów bakterii. Uzupełniają dietę w składniki probiotyczne i roślinne takie jak Lactobacillus Sporogenesis (Bacillus Coagulans), Lactobacillus Acidophilus, ...
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Rozłucka L., Słota K., Rogala B., Gluck J., Nadwrażliwość na cefalosporyny o dwóch różnych łańcuchach bocznych, Alergia Astma Immunologia, 3/2019.
- Kurzynoga D., Głąbski T., Rusek D., Ceftobiprol – nowa cefalosporyna 5 generacji, Farmakologia Polska, 1/2010.
- Bulanda M., Heczko P., Cefalosporyny – zastosowanie w terapii, Przewodnik Lekarza, 12/2001.
Zostaw komentarz