Zespół odstawienny alkoholu

Aktualizacja: 12 września 2025

Zespół odstawienny alkoholu (inaczej: zespół abstynencyjny) to szereg nieprzyjemnych, uciążliwych dolegliwości towarzyszących procesowi odstawiania substancji psychoaktywnej, od której organizm jest uzależniony – w tym przypadku jest to właśnie alkohol. W tym czasie pacjent powinien pozostać pod opieką wykwalifikowanego personelu medycznego zajmującego się osobami leczącymi uzależnienia, co pozwoli maksymalnie komfortowo przejść przez ten okres.

Zespół odstawienny alkoholu – przyczyny

Przewlekłe spożywanie dużych dawek alkoholu etylowego prowadzi do licznych zmian adaptacyjnych w ośrodkowym układzie nerwowym i obwodowym układzie nerwowym. Nagłe zaprzestanie picia lub znaczące ograniczenie spożycia alkoholu prowadzi do ujawnienia się neuroadaptacji o kierunku zasadniczo przeciwstawnym do działania alkoholu. Dodatkowo mózg, reagując na silne, przewlekłe bodźce farmakologiczne zakłócające jego funkcjonowanie, np. alkohol, wspomaga się swego rodzaju pamięcią neuroadaptacji, która pojawia się szybciej i z większą intensywnością przy kolejnym nawrocie picia.

Większe dawki alkoholu tłumią aktywność układu współczulnego, najprawdopodobniej w mechanizmie ośrodkowym, prowokując powstawanie neuroadaptacji o przeciwnym kierunku. Tak więc nagłe odstawienie alkoholu doprowadzi do nadaktywności układu sympatycznego z nadmiernym wydzielaniem noradrenaliny i rozregulowaniem podstawowych parametrów życiowych (wzrost ciśnienia tętniczego, tachykardia, nadmierna potliwość, hipertermia, wzmożone napięcie mięśniowe). Jest to właśnie zespół odstawienny alkoholu, którego przyczyną (jak wskazuje nazwa) jest zaprzestanie picia, najczęściej w drodze leczenia uzależnień.

Zespół odstawienny alkoholu – objawy

Zespół odstawienny alkoholu to szereg objawów pojawiających się u osoby uzależnionej od alkoholu w okresie nagłego odstawienia lub znaczącego ograniczenia regularnie spożywanych ilości alkoholu. Rozpoznaje się go wówczas, gdy po odstawieniu lub ograniczeniu alkoholu pojawiają się co najmniej 3 z wymienionych niżej objawów:

• drżenie języka, powiek i wyciągniętych rąk;
• pocenie się, nudności lub wymioty;
• tachykardia i/lub podwyższone ciśnienie tętnicze;
• pobudzenie psychoruchowe;
• ból głowy;
• bezsenność;
• złe samopoczucie lub osłabienie;
• przemijające omamy lub iluzje wzrokowe, dotykowe lub słuchowe;
• napady drgawkowe toniczno-kloniczne.

Jeśli występują objawy majaczenia, właściwe jest rozpoznanie zespołu odstawiennego alkoholu z majaczeniem. Dodatkowo wcześniej należy wykluczyć, że wymienione wyżej objawy mają inne, chorobowe podłoże, w tym neurologiczne czy endokrynne. Objawy alkoholowego zespołu abstynencyjnego rozwijają się z reguły w ciągu 6–12 godzin od ostatniego spożycia alkoholu i utrzymują się standardowo przez okres 5-10 dni.

Zespół odstawienny alkoholu – leczenie

Benzodiazepiny są lekami pierwszego rzutu w leczeniu alkoholowych zespołów abstynencyjnych i są w tym wypadku uznawane od dawna za „złoty standard”. To jednocześnie jedyna forma leczenia, która ma charakter przyczynowy, ponieważ ukierunkowana jest bezpośrednio na normalizację aktywności GABA-ergicznej. Dołączenie leku przeciwpsychotycznego do farmakoterapii zespołu odstawiennego alkoholu rekomenduje się wyłącznie w sytuacji wystąpienia w przebiegu schorzenia objawów wytwórczych. Nie zaleca się natomiast stosowania neuroleptyków w leczeniu niepowikłanych zespołów abstynencyjnych.

Istotnym uzupełnieniem działań jest wsparcie najbliższych oraz pomoc psychoterapeutyczna. Osoba uzależniona powinna w czasie leczenia nałogu uczęszczać na indywidualne oraz grupowe sesje terapeutyczne, co pozwoli jej na komfortowe i efektywniejsze przejście przez ten ciężki okres. Bardzo ważna jest też systematyczna aktywność fizyczna, wysokie nawodnienie organizmu, indywidualnie dobrana suplementacja oraz w razie konieczności wlewy dożylne elektrolitowe, aby jak najsilniej odżywić organizm od wewnątrz.

Spirulina bioalgi - kompletne wzmocnienie i oczyszczenie organizmu
Hodowla Spiruliny bioalgi mieści się na Tajwanie, wysoko w górach, w miejscu stałego nasłonecznienia (śr. temp. to 25 st. C). Nie naraża to na stres oksydacyjny komórek Spiruliny. Dlatego zachowuje ona bardzo wysokie stężenie składników odżywczych
Zobacz tutaj ...

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Mierzejewski P., Bieńkowski P., Jakubczyk A., Samochowiec J., Silczuk A., Wojnar M., Farmakoterapia alkoholowych zespołów abstynencyjnych – zalecenia Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego i Sekcji Farmakoterapii Polskiego Towarzystwa Badań nad Uzależnieniami, Psychiatr. Pol. 2022; 56(3): 433–452.
2. Frąckowiak M., Motyka M., Zespół zależności alkoholowej: charakterystyka, fazy rozwoju, metody diagnozowania, Probl Hig Epidemiol 2015, 96(2): 315-320.