Dorsz

Aktualizacja: 26 lipca 2025

Dorsz (łac. Gadus) to jedna z najpopularniejszych ryb w kuchniach całego świata. Charakteryzuje się jasnym, kruchym mięsem i bardzo wysoką zawartością cennych nienasyconych kwasów tłuszczowych. W gastronomii jest ceniona nie tylko ze względu na walory prozdrowotne, ale i za neutralny, subtelny, lekko maślany smak.

Dorsz – charakterystyka

Dorsz to drapieżna ryba morska z rodziny dorszowatych (łac. Gadidae), znana ze swojego znaczenia kulinarnego i gospodarczego. Z reguły w warunkach naturalnych spotkać ją można w wodach północnego Atlantyku, w Morzu Północnym, Morzu Bałtyckim, a także na wybrzeżach wschodniej Kanady i Nowej Fundlandii. Najpopularniejszym gatunkiem jest dorsz atlantycki (łac. Gadus morhua), choć występują również inne, takie jak np. dorsz pacyficzny czy dorsz bałtycki.

Ryba ta ma dość charakterystyczny wygląd, a jej typowymi cechami w tym aspekcie są:

• wydłużone ciało, owalne w przekroju, pokryte drobnymi łuskami;
• duża głowa z typowym wąsikiem na podbródku;
• trzy płetwy grzbietowe i dwie odbytowe, brak promieni twardych;
• dość niespotykane zabarwienie: grzbiet ciemny (brązowy, zielonkawy), brzuch biały, ciało w plamki;
• przeciętna długość sięgająca około 30–80 cm, rekordowo do 2 metrów, co jest jednak bardzo rzadkie;
• średnia masa wynosi około 0,8–2 kg, rekordowo jednak nawet 40 kg.

Dorsze preferują chłodne, dobrze natlenione wody o głębokości do 600 m. Warto zaznaczyć, że jest to gatunek euryhaliczny, co oznacza, że bardzo dobrze toleruje różne zasolenie. Żyje w ławicach, często migruje w poszukiwaniu pożywienia. Dorsze żywią się śledziami, makrelami, skorupiakami, głowonogami, choć powszechnie zdarzają się też przypadki kanibalizmu. Większe osobniki zjadają młodsze dorsze. Ryby te żerują głównie przy dnie, choć potrafią dość dobrze polować w toni wodnej (obszar otwartej wody oddalony od stref przybrzeżnych i dennych).

Dorsz – skład odżywczy

Dorsze są pełnowartościowym i dobrym źródłem białka. Szacuje się, że w 100 g mięsa tej ryby znaleźć można nawet 18 g białka zawierającego szereg aminokwasów egzogennych w znacznych ilościach. W 100 g znajduje się ponadto zaledwie 82 kcal, dlatego też (pomimo zawartości NNKT z rodziny Omega 3 i Omega 6) jest to ryba lekkostrawna, idealna dla osób przebywających na dietach odchudzających, bądź mających problemy żołądkowo-jelitowe. W dorszu znajdują się też pewne ilości witaminy A, witaminy D oraz witaminy B12, jak również bardzo duże ilości związków mineralnych, a w szczególności magnezu, jodu, potasu, sodu, fosforu oraz wapnia.

Jak przygotować dorsza?

Aby maksymalnie podkreślić smak dorsza, należy go odpowiednio przygotować. Najczęściej piecze się go na maśle z dodatkiem cytryny, soli gruboziarnistej i rozmarynu świeżego, choć bardzo dobrze komponuje się też z tymiankiem lub czosnkiem. Można smażyć go na maśle klarowanym – zarówno w panierce, jak i bez niej, podając następnie z sałatami i po skropieniu sokiem z cytryny.

Świetnie smakuje gotowany na parze, np. z warzywami korzeniowymi. Chcąc polać dorsza sosem, zdecydowanie warto spróbować sięgnąć po te kremowe, śmietanowe, np. doprawione koperkiem. Dorsz to ryba, którą można polubić za jej uniwersalność. Sprawdza się zarówno w eleganckich daniach, jak i w prostych, domowych obiadach.

Czy dorsz jest zdrowy?

Podsumowując, dorsz jest uznawany za zdrową rybę, zwłaszcza w kontekście zbilansowanej diety. Jest lekkostrawny i nie nasila problemów trawiennych, dostarcza dużo cennych składników odżywczych, a w szczególności białka, minerałów i kwasów Omega 3, których niedobór w diecie Polaków jest dość powszechny. Wspiera pracę serca i może zmniejszać ryzyko groźnych chorób cywilizacyjnych, takich jak np. miażdżyca, nadciśnienie tętnicze. Ma pozytywny wpływ na funkcje poznawcze i działanie całego układu nerwowego.

Na koniec warto wspomnieć, że ryba ta jest też bezpieczna dla kobiet w ciąży i małych dzieci, ponieważ należy do grona ryb o niskim ryzyku zawartości śladowych ilości rtęci oraz innych metali ciężkich.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Jaka ryba na obiad?, WWF.
2. Łuszczek-Trojnar E., Błoniarz P., Winiarski B., Drąg-Kozak E., Popek W., Porównanie koncentracji kadmu, cynku, manganu i niklu w filetach wybranych gatunków ryb konsumpcyjnych, Roczniki Naukowe Polskiego Towarzystwa Zootechnicznego, t. 11 (2015), nr 1, 75-84.
3. Januszko O., Kałuża J., Znaczenie ryb i przetworów rybnych w żywieniu człowieka – analiza korzyści i zagrożeń, Problemy Nauk Biologicznych, 2/2019.