Aktualizacja: 2 listopada 2025
Choroba posurowicza to reakcja nadwrażliwości typu III (immunokompleksowa). Powstaje w wyniku wprowadzenia do organizmu obcogatunkowego białka (np. surowicy odpornościowej lub niektórych leków), które układ odpornościowy rozpoznaje jako zagrożenie. W efekcie tworzą się kompleksy immunologiczne, wywołujące stan zapalny w różnych tkankach organizmu. Objawy choroby posurowiczej zazwyczaj pojawiają się po 7-14 dniach od kontaktu z czynnikiem i mają charakter ogólnoustrojowy. Choć zwykle przebieg jest łagodny i samoograniczający, odpowiednia opieka lekarska i wsparcie regeneracji organizmu (np. poprzez właściwą dietę, nawodnienie, odpoczynek i suplementację wspierającą odporność) mogą znacząco przyspieszyć powrót do zdrowia.
Spis treści
Choroba posurowicza – przyczyny
Choroba posurowicza nie jest klasyfikowana jako typowa choroba autoimmunologiczna, lecz jako reakcja nadwrażliwości typu III, czyli tzw. reakcja immunokompleksowa. Jej przyczyną jest nadmierna odpowiedź układu odpornościowego na obce białko lub lek wprowadzony do organizmu. W wyniku tej reakcji tworzą się kompleksy antygen-przeciwciało, które odkładają się w tkankach i wywołują miejscowy stan zapalny.
Najczęściej chorobę posurowiczą wywołują:
- surowice odpornościowe pochodzenia zwierzęcego (np. końska surowica przeciwtężcowa lub przeciwbłonicza);
- niektóre antybiotyki (zwłaszcza cefalosporyny i penicylina);
- leki przeciwpadaczkowe i przeciwzapalne;
- szczepionki lub preparaty zawierające obce białka.
Nie jest do końca poznane, dlaczego u jednych osób taka reakcja rozwija się po kontakcie z danym czynnikiem, a u innych nie. Przypuszcza się, że znaczenie mogą mieć indywidualne predyspozycje immunologiczne i uwarunkowania genetyczne.
Choroba posurowicza – objawy
W znacznej większości przypadków choroba posurowicza przebiega raczej łagodnie i ma tendencję do samoograniczania się. Pierwsze objawy pojawiają się z reguły 7–14 dni po kontakcie z obcym białkiem. Najczęściej są nimi:
- gorączka – często pierwsza oznaka, zwykle umiarkowana (38–39°C);
- wysypka – plamisto-grudkowa, pokrzywkowa, często swędząca. Pojawia się w największym stopniu na tułowiu i kończynach;
- bóle i obrzęk stawów – zwłaszcza kolan, nadgarstków, łokci;
- powiększenie węzłów chłonnych – najczęściej szyjnych (zobacz: Powiększone węzły chłonne szyi);
- obrzęki twarzy i kończyn;
- bóle mięśni;
- złe samopoczucie, osłabienie;
- objawy ze strony przewodu pokarmowego – nudności, ból brzucha, biegunka (rzadziej).
Jeśli wymienione objawy pojawiły się po rozpoczęciu leczenia choroby przewlekłej, należy skonsultować się z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej lub odpowiednim specjalistą.
Diagnostyka choroby posurowiczej
Podstawą rozpoznania choroby posurowiczej jest szczegółowy wywiad zdrowotny. Lekarz powinien zapytać pacjenta o ewentualny kontakt z obcymi białkami (np. surowicami odpornościowymi, lekami biologicznymi), przyjmowanie w ostatnim czasie antybiotyków, sulfonamidów, niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), a także o występujące choroby przewlekłe i moment pojawienia się objawów. Następnie dokonuje oceny klinicznej, uwzględniając zarówno widoczne objawy, jak i te subiektywnie zgłaszane przez pacjenta.
W dalszym etapie zlecane są badania laboratoryjne, w tym morfologia krwi, oznaczenie OB i CRP oraz ogólne badanie moczu. W uzasadnionych przypadkach lekarz może poszerzyć diagnostykę o dodatkowe testy immunologiczne lub hormonalne, zależnie od obrazu klinicznego. Biopsję wykonuje się jedynie w wyjątkowych, niejasnych sytuacjach lub gdy istnieje podejrzenie innych chorób, takich jak zapalenie naczyń czy chłoniak.
Choroba posurowicza – leczenie
Leczenie choroby posurowiczej polega przede wszystkim na usunięciu czynnika wywołującego reakcję immunologiczną, czyli odstawieniu leku, surowicy odpornościowej lub szczepionki, po której wystąpiły objawy. W większości przypadków choroba ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni do dwóch tygodni. Dlatego postępowanie ma głównie charakter objawowy.
W celu złagodzenia dolegliwości stosuje się leki przeciwhistaminowe, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) lub (w przypadku nasilonych objawów) glikokortykosteroidy. Istotne znaczenie ma również odpoczynek, odpowiednie nawodnienie organizmu, dieta wspierająca regenerację i suplementacja wspomagająca układ odpornościowy.
W cięższych przypadkach, gdy dochodzi do powikłań takich jak zapalenie naczyń czy uszkodzenie nerek, konieczna jest hospitalizacja i leczenie specjalistyczne prowadzone pod kontrolą lekarza.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Padjas A., Choroba posurowicza, Medycyna Praktyczna, 2015.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
Zostaw komentarz