Kamica żółciowa

Aktualizacja: 11 września 2023

Kamica żółciowa to poważna choroba spowodowana powstawaniem złogów w pęcherzyku żółciowym. Zalicza się ją do grona chorób cywilizacyjnych. Szacuje się, że w populacji polskiej występuje u 1/5 społeczeństwa, przy czym aż 4-krotnie częściej u płci żeńskiej.

Z czego wynika kamica żółciowa?

Kamienie żółciowe powstają w rezultacie osadzania się nierozpuszczalnych elementów żółci: cholesterolu, barwników żółciowych (w tym bilirubiny), soli kwasów żółciowych oraz białek. Biorąc pod uwagę skład chemiczny, wyróżnia się następujące składniki:

• cholesterolowe;
• barwnikowe;
• mieszane.

Do przyczyn tworzenia się żółci litogennej, czyli zawierającej bardzo duże ilości cholesterolu, zalicza się:

• zwiększenie wątrobowego wytwarzania i wydzielania cholesterolu na skutek zwiększenia aktywności enzymu warunkującego jego syntezę;
• zmniejszenie aktywności a-hydroksylazy cholesterolu odpowiedzialnej za syntezę kwasów żółciowych;
• zmniejszenie stężenia kwasów żółciowych w żółci (np. w wyniku upośledzenia syntezy w wątrobie);
• zastój żółci wynikający z upośledzenia motoryki pęcherzyka żółciowego (np. w ciąży, u pacjentów leczonych analogami somatostatyny, u osób głodzonych i żywionych pozajelitowo).

Wszystko to przyczynia się do rozwoju cholesterolowej kamicy żółciowej. Wyróżniono również czynniki ryzyka odnośnie każdego rodzaju kamicy. W przypadku kamicy żółciowej cholesterolowej czynnikami ryzyka są:

• czynniki genetyczne;
• płeć żeńska;
• podeszły wiek;
• stosowanie estrogenów;
• występowanie chorób i schorzeń takich jak: cukrzyca, otyłość, hipertriglicerydemia, mukowiscydoza;
• leczenie fibratami;
• okresowe zmiany masy ciała.

Kamienie barwnikowe dzieli się pod względem budowy i wyglądu na czarne, które zawierają polimery bilirubiny, sole wapnia i niewielką ilość cholesterolu oraz brązowe, zbudowane przede wszystkim z bilirubinianu wapnia. Jeśli syntezowanej bilirubiny jest zbyt dużo, następuje jej łączenie z jonami wapnia, tworząc bilirubiniany wapnia. Te z kolei przekształcają się w złogi barwnikowe.

Z kolei do czynników ryzyka kamicy żółciowej barwnikowej zalicza się:

• długotrwałe żywienie pozajelitowe;
• obecność niektórych chorób, takich jak: niedokrwistość hemolityczna czy marskość wątroby.

Zobacz również: Kamica nerkowa.

Jak objawia się kamica żółciowa?

Najbardziej typowym objawem kamicy żółciowej jest bolesność palpacyjna w okolicy podżebrowej prawej oraz dodatni objaw Chełmońskiego – wstrząsanie okolicy podżebrowej prawej wywołuje ból. Niekiedy objawom tym towarzyszy wzmożone napięcie powłok brzucha, co wskazuje na objawy ograniczonego zapalenia otrzewnej. U niektórych chorych pojawia się powiększenie i tkliwość pęcherzyka żółciowego.

Powyżej opisano najbardziej charakterystyczne objawy przedmiotowe. Natomiast do objawów podmiotowych, mogących wskazywać na obecność kamicy żółciowej, zalicza się między innymi:

• nudności;
• wymioty;
• objawy dyspeptyczne;
• ból brzucha o ostrym, napadowym charakterze.

Dolegliwości bólowe brzucha zwane są także kolką żółciową. Pojawiają się jako następstwo wzrostu ciśnienia w pęcherzyku żółciowym, czego przyczyną jest zamknięcie światła przewodu pęcherzykowego przez złóg. Ból pojawia się nagle, często w wyniku spożycia tłustego pokarmu. Lokalizuje się w okolicy podżebrowej prawej lub w nadbrzuszu środkowym, przy czym może promieniować w stronę prawej łopatki. Utrzymuje się przez kilka godzin i stopniowo ustępuje.

U około 2/3 pacjentów omawiana choroba przebiega bezobjawowo, natomiast u 1/3 chorych dolegliwości bólowe pod postacią kolki żółciowej wykazują charakter nawrotowy. Nasilenie napadów zazwyczaj wiele się nie różni.

Leczenie kamicy żółciowej

Główną metodą leczenia kamicy żółciowej jest farmakoterapia. Stosuje się środki przeciwbólowe i rozkurczowe, a także doustne leki rozpuszczające kamienie żółciowe (przeciwwskazaniem do ich stosowania są jednak kamienie barwnikowe lub złogi przekraczające 15 mm średnicy). Kolejną formą postępowania terapeutycznego jest operacja, do której wskazaniem są powikłania kamicy żółciowej oraz kamica żółciowa objawowa. Najczęściej wykonuje się cholecystektomię laparoskopową, rzadziej metodą otwartą.

Odpowiednio dobrana dieta jest czynnikiem wspomagającym leczenie farmakologiczne. Łagodzi nieprzyjemne objawy choroby i poprawia ogólny stan zdrowia pacjenta. Niezwykle istotne jest ograniczenie tłustych pokarmów i błonnika. Posiłki należy przygotowywać wykorzystując gotowanie, gotowanie na parze, duszenie bez obsmażania i pieczenie w folii, bez dodatku tłuszczu. Wyeliminować z diety należy również pokarmy zawierające kwas szczawiowy, np. szpinak.

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Parzęcka M., Drażniuk M., Sobieska O., Soroka K., Szczygieł J., Adamus A., Czerwionka-Szaflarska M., Występowanie i przyczyny kamicy pęcherzyka żółciowego u dzieci, Pediatria Polska, 1/2016.
3. Nowakowska-Duława E., Nowak A., Postępy w diagnostyce i leczeniu chorób dróg żółciowych, Postępy Nauk Medycznych, 2/2001.
4. Kopeć B., Marciniak R., Analiza powikłań u pacjentów operowanych z powodu objawowej kamicy pęcherzyka żółciowego w materiale własnym, Nowiny Lekarskie, 3/2008.

Koenzym Q10 (100 mg) bioalgi
Koenzym Q10, który Państwu oferujemy pozyskiwany jest przy użyciu naturalnego procesu fermentacji. Jest to czysty izomer trans, w 100% naturalny i identyczny jak Koenzym Q10 występujący w naszym organizmie, dzięki czemu bardzo wysokiej biodostępności.
Zobacz tutaj ...