Jelito grube

Aktualizacja: 20 maja 2022

Jelito grube (łac. intestinum crassum) to część układu pokarmowego, stanowiąca jego ostatni odcinek. Rozciąga się od jelita cienkiego aż do odbytu. Odpowiada przede wszystkim za wchłanianie wody i soli mineralnych z pożywienia, a dzięki temu za zagęszczanie resztek pokarmowych i przygotowywanie ich do defekacji. Diagnostyką i leczeniem chorób jelita grubego zajmuje się lekarz gastroenterolog, zaś badaniem umożliwiającym bezpośrednie oględziny wnętrza jelita grubego jest kolonoskopia.

Jelito grube – budowa

Jelito grube osiąga długość od 120 cm do 150 cm, w zależności od wielkości organizmu i wieku. Dzielimy je na:

• jelito ślepe wraz z wyrostkiem robaczkowym;
• okrężnicę;
• odbytnicę.

Okrężnica składa się zaś z części wstępującej, poprzecznej oraz zstępującej, która na poziomie grzebienia biodrowego przechodzi w okrężnicę esowatą.

Zobacz również: Oczyszczanie jelita grubego.

Jelito ślepe

Jelito ślepe zwane jest również kątnicą, stanowi początkowy odcinek jelita grubego zlokalizowany zwykle w prawym dole biodrowym. Jego długość wynosi zaledwie 8 cm, przy czym uchodzi z niego dodatkowy twór ślepo zakończony, zwany wyrostkiem robaczkowym. Między jelitem cienkim a jelitem ślepym znajduje się zastawka krętniczo-kątnicza, która chroni przed cofaniem się treści pokarmowej nawet w pozycjach antygrawitacyjnych.

Za unaczynienie jelita ślepego i wyrostka robaczkowego odpowiada tętnica krętniczo-okrężnicza dzieląca się aż na 5 gałęzi, które także dochodzą do jelita ślepego. Są to gałęzie:

• przednia;
• tylna;
• wyrostka robaczkowego;
• krętnicza;
• okrężnicza.

Z kolei unerwienie jelita ślepego pochodzi z pnia współczulnego oraz włókien przywspółczulnych nerwu błędnego.

Okrężnica

Na szczególną uwagę w budowie okrężnicy zasługuje gruba mięśniówka odpowiedzialna za pofałdowanie ścian tego odcinka przewodu pokarmowego. Posiada tzw. taśmy – 3 podłużne pasma utworzone z gęsto skupionej warstwy podłużnej błony mięśniowej o szerokości do 1 cm. Każdy odcinek okrężnicy zbudowany jest podobnie, różni się jednak położeniem i długością:

• okrężnica wstępująca – ma długość 15-20 cm i przebieg mniej więcej pionowy. Do jej przyśrodkowej powierzchni przylega częściowo mięsień lędźwiowy większy. Posiada zagięcie wątrobowe dla wątroby;
• okrężnica poprzeczna – ma średnią długość 50-60 cm, rozpoczyna się w okolicy podżebrowej prawej tuż pod wątrobą. Jej ruchomość zależy od krezki, na której jest zawieszona. Posiada zagięcie śledzionowe dla śledziony;
• okrężnica zstępująca – ma długość około 20 cm i biegnie po lewej stronie brzucha. Powierzchnia tylna przylega do mięśnia czworobocznego lędźwi, przyśrodkowa zaś ma kontakt z mięśniem lędźwiowym większym;
• okrężnica esowata – zwana dawniej esicą, posiada średnią długość 40 cm, choć wartość ta jest osobniczo różna (może osiągać nawet 90 cm). Posiada kształt odwróconej litery „S”.

Za unaczynienie okrężnicy odpowiadają tętnice krezkowe – górna i dolna. Nerwy natomiast pochodzą z układu współczulnego i układu przywspółczulnego (gałązki nerwu błędnego). Włókna czuciowe dochodzą do odcinków rdzenia kręgowego Th10-L1.

Odbytnica

Odbytnica to końcowy odcinek jelita grubego, kończący się poniżej kości guzicznej. Odbytnicę dzielimy na część miedniczną i część odbytową. U zdrowych osób odbytnica jest pusta, nie zawiera kału i służy jedynie do przejścia oraz jego wydalenia. Część miedniczna jest uwypuklona i z tego względu nazywa się ją bańką odbytnicy. Właściwy kanał odbytu ma długość około 3 cm, jest przy tym mocno rozciągliwy.

Odbytnicę zaopatrują w krew głównie 3 tętnice odbytnicze (górną, dolną i środkową) posiadające liczne gałęzie splatające się ze sobą. Unerwienie przywspółczulne pochodzi z części krzyżowej autonomicznego układu nerwowego, z kolei nerwy współczulne pochodzą od splotu krezkowego dolnego i splotów odbytniczych.

Zobacz również: Uchyłki jelita grubego – leczenie naturalne.

Jelito grube – funkcje

Treść pokarmowa przedostająca się z jelita cienkiego trafia właśnie do jelita grubego. Jest pozbawiona większości składników pokarmowych, które uległy wchłonięciu w jelicie cienkim. W obrębie jelita grubego następuje gnicie resztek, zagęszczanie ich wskutek wchłaniania wody oraz formowanie mas kałowych. Gruczoły zlokalizowane w ścianach jelita grubego wydzielają śluz, dzięki któremu możliwe jest sprawne przesuwanie się kału.

Niewchłonięte i niestrawione resztki są rozkładane przez niezwykle bogatą mikroflorę bakteryjną jelita grubego. Głównymi jej mikroorganizmami są bakterie Escherichia Coli. Ich obecność w innych częściach ciała jest jednak niebezpieczna, dlatego wszelkie operacje przebiegające z otwarciem jelita grubego wymagają dużego doświadczenia i zachowania wszelkich zasad higieny.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom II, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
2. Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.