Choroba Addisona

Aktualizacja: 31 lipca 2023

Choroba Addisona jest przewlekłą i rzadko diagnozowaną chorobą endokrynologiczną, wynikającą z autoimmunologicznego zniszczenia kory nadnerczy. Konsekwencją tego zjawiska jest niedobór lub wręcz całkowity brak glikokortykoidów i mineralokortykoidów w ustroju. Hormony te mają wpływ na cały organizm, m.in. regulując transport jonów w nerkach i stabilizując ciśnienie krwi. Gdy ich zabraknie, organizm nie może prawidłowo funkcjonować.

Choroba Addisona – przyczyny

Choroba Addisona występuje z częstością 35-140 przypadków na milion osób. Najczęstszą przyczyną jest autoimmunizacja, na której podłożu choroba rozwija się u 80-90% osób z pierwotną niedoczynnością kory nadnerczy. Do zachorowania dochodzi zazwyczaj w 3. lub 4. dekadzie życia, przeważnie u kobiet. Przyczyną bezpośredniego uszkodzenia nadnerczy może być też długotrwały niedobór hormonów przez nie syntezowanych (kortyzolu, aldosteronu).

Szacuje się, że blisko połowa pacjentów zmagająca się z procesami autoimmunologicznymi powodującymi chorobę Addisona, wykazuje także obecność innych zaburzeń endokrynologicznych, takich jak choroby tarczycy czy cukrzyca typu I. Poważnymi czynnikami ryzyka są też: zakażenie HIV, nowotwory, czynniki zakaźne oraz przyjmowanie niektórych leków, np. przyspieszających metabolizm kortyzolu.

Choroba Addisona – objawy

Początkowe objawy choroby Addisona są niespecyficzne, dlatego rozpoznanie może przełożyć się na późniejszy czas. Należą do nich m.in.:

• przewlekłe, nadmierne zmęczenie;
• utrata energii;
• ogólne złe samopoczucie;
• nagła utrata wagi bez konkretnej przyczyny;
• nudności;
• anoreksja;
• bóle mięśni i bóle stawów.

Niezwykle charakterystycznym dla choroby Addisona objawem jest natomiast nietypowa pigmentacja skóry i błon śluzowych. Następuje ich ściemnienie, zwłaszcza w bruzdach dłoni, bliznach, błonach śluzowych jamy ustnej i wszelkich innych lokalizacjach podlegających tarciu. W późniejszym czasie dołączają inne objawy, do których zaliczamy:

• niskie ciśnienie krwi;
• hipoglikemię;
• wzmożoną ochotę na spożywanie soli i potraw słonych;
• bielactwo;
• łysienie plackowate.

Wraz z rozwojem choroby Addisona dochodzi do niedoboru dehydroepiandrosteronu, co wiąże się z wystąpieniem typowych objawów wyłącznie u kobiet. Są nimi: utrata owłosienia pachowego i łonowego oraz obniżone libido. Bagatelizowana choroba może rozwinąć ostrą niedoczynność nadnerczy, co jest stanem zagrożenia życia.

Choroba Addisona – diagnostyka

Diagnostyka choroby Addisona opiera się głównie na badaniach laboratoryjnych. Ocenia się poranne stężenie kortyzolu w surowicy i ACTH w osoczu krwi. Poziom ACTH u chorych jest na ogół znacznie podwyższony (nawet powyżej 22 pmol/L), natomiast poranne stężenie kortyzolu w surowicy utrzymuje się zwykle na niskim poziomie (poniżej 83 nmol/L). Uzupełniająco warto wykonać USG nerek i nadnerczy.

Choroba Addisona – leczenie

Leczenie pacjentów z chorobą Addisona jest przewlekłe, trwa przez całe ich życie i polega na odpowiednio dobranej farmakoterapii. Obejmuje doustną podaż hydrokortyzonu (10-25 mg dziennie w 2-3 dawkach), co naśladuje fizjologiczne wydzielanie kortyzolu. Z kolei podawanie doustne fludrokortyzonu uzupełnia mineralokortykoidy. Cała terapia powinna być dobrana indywidualnie do pacjenta i musi pokrywać się z naturalnym rytmem produkcji hormonów w ciągu doby. Pacjenci powinni ponadto zwrócić szczególną uwagę na podaż wody. Należy wypijać codziennie przynajmniej 1,5 litra wody, jednak zaleca się więcej. Mimo ochoty na sól należy kontrolować jej spożycie.

Celem dobrania odpowiedniej dawki fludrokortyzonu pomocna jest ocena aktywności reniny w osoczu. Dodatkowo pacjenci muszą mieć zawsze przy sobie gotową do wstrzyknięcia dawkę hydrokortyzonu oraz kartę nagłego wypadku w razie przełomu nadnerczowego.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Derkacz M., Strawa-Zakościelna K., Matuszek B., Tarach J., Choroba Addisona – od objawów do rozpoznania. Opis przypadku, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2015.
2. Zdrojowy-Wełna A., Bednarek-Tupikowska G., Postępowanie w przewlekłej niewydolności kory nadnerczy – rola lekarza rodzinnego, Family Medicine & Primary Care Review, 3/2013.
3. Ankcorn M., Choroba Addisona zamaskowana długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów, Clinical Medicine, 1/2012.