Neuroborelioza

Aktualizacja: 9 lutego 2025

Neuroborelioza to postać boreliozy z Lyme, choroby zakaźnej, którą wywołuje bakteria z rodzaju Borrelia. Patogen ten ma zdolność do przekraczania bariery krew-mózg, co prowadzi do zajęcia różnych struktur układu nerwowego, zarówno obwodowego układu nerwowego, jak i ośrodkowego układu nerwowego. Dlatego jej symptomatologia wiąże się z możliwością lokalizacji procesu chorobowego w każdym miejscu układu nerwowego. Objawy neuroboreliozy mogą być różnorodne, zaczynając od łagodnych parestezji czy bólów neuropatycznych, przez zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, aż po zapalenie rdzenia kręgowego. Nieprawidłowo leczona lub nierozpoznana w odpowiednim momencie może prowadzić do trwałych uszkodzeń neurologicznych, a także znacznego pogorszenia jakości życia. Leczeniem i diagnostyką problemu zajmuje się lekarz neurolog we współpracy ze specjalistami chorób zakaźnych i immunologiem.

Neuroborelioza – przyczyny

Bezpośrednią przyczyną omawianej choroby jest zarażenie człowieka krętkami Borrelia, które z kolei przedostają się do organizmu w momencie ukąszenia kleszcza. Objawy mogą wystąpić w każdym miejscu układu nerwowego, a jego zajęcie może nastąpić tuż po zakażeniu, po kilku miesiącach albo nawet po kilku czy kilkunastu latach. Krętki wykazują zdolność do przetrwania w miejscach immunologicznie uprzywilejowanych, takich jak oko czy mózg. Uaktywniają się wówczas po dłuższym czasie, dając dolegliwości. Charakterystyczne jest to, że bakteria Borrelia burgdorferi może miesiącami lub latami przebywać w ośrodkowym układzie nerwowym, nie wywołując zupełnie żadnych objawów klinicznych.

Neuroborelioza – objawy

Neuroborelioza może rozwinąć się w dwóch różnych postaciach, jako choroba wczesna oraz późna. Wczesna przyjmuje z reguły formę zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i korzeni nerwowych, co rozwija się już w pierwszych miesiącach po zarażeniu. Wówczas pojawiają się dolegliwości takie jak:

• bóle głowy o niezbyt intensywnym nasileniu;
• bóle szyi;
• sztywność karku;
• zmęczenie;
• bóle stawów i bóle mięśni;
• gorączka (nieco rzadziej).

Między 3. tygodniem a 3. miesiącem po zakażeniu mogą dołączyć do obrazu klinicznego:

• porażenia nerwów czaszkowych (zazwyczaj nerwu twarzowego);
• radikulopatie;
• obwodowe zespoły neurologiczne;
• mnogie mononeuropatie.

Zajęcie ośrodkowego układu nerwowego występuje stosunkowo rzadko i nie jest typowe dla fazy wczesnej choroby.

Późne neurologiczne objawy neuroboreliozy (postać przewlekła) dotyczą natomiast zarówno obwodowego, jak i ośrodkowego układu nerwowego. Klasycznie pojawić się może przewlekłe zanikowe zapalenie skóry kończyn. Innymi objawami są zaś:

• zaburzenia koncentracji;
• zaburzenia pamięci;
• drżenie;
• problemy z mową i pisaniem;
• wahania nastroju;
• drażliwość;
• depresja;
• różnego rodzaju zaburzenia snu.

Ciekawostką jest, że w przeciwieństwie do neuroboreliozy odnotowywanej w Europie choroba rozpoznawana w Ameryce Północnej charakteryzuje się rumieniem wędrującym, zapaleniem stawów i zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, zwykle bez bolesnych objawów korzeniowych. Nie towarzyszą temu także zajęcia nerwów czaszkowych innych niż nerw twarzowy czy przewlekłego zapalenia skóry kończyn.

Neuroborelioza – diagnostyka

W rozpoznaniu neuroboreliozy niezwykle ważny jest wywiad uwzględniający pobyt w terenie endemiczym, a więc ocenia się ryzyko narażenia na kontakt z kleszczami. Złotym standardem diagnostyki jest wykrycie przeciwciał przeciw B. burgdorferi we krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym w badaniach wykonanych metodą ELISA. Zmiany w płynie mózgowo-rdzeniowym w postaci pleocytozy pojawiają się zazwyczaj pomiędzy 3. tygodniem a 3. miesiącem po zakażeniu.

Neuroborelioza – leczenie

Leczenie neuroboreliozy opiera się na zastosowaniu antybiotyków, a lekiem z wyboru jest cefalosporyna III generacji. W pierwszej fazie choroby choremu podaje się leki przeciwobrzękowe (np. mannitol), w leczeniu przeciwzapalnym nieswoistym można wykorzystać zaś niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Kortykosteroidy powinno się stosować wyłącznie w ciężkich przypadkach, gdy inne metody nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Każdy przypadek neuroboreliozy wymaga jak najszybszego wdrożenia leczenia, ponieważ nad pacjentem widnieje ryzyko powikłań choroby.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) to oryginalny, jakości premium produkt wykazujący wiele właściwości. Wykorzystywany jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Dąbrowska J., Sendrowski K., Olchowik B., Śmigielska-Kuzia J., Boćkowski L., Artemowicz B., Kiryluk B., Neuroborelioza jako częsta przyczyna porażenia nerwu twarzowego u dzieci. Analiza retrospektywna z lat 2004–2010, Neurologia Dziecięca, 20/2011.
2. Zajkowska J., Hermanowska-Szpakowicz T., Grygorczuk S., Kondrusik M., Pancewicz S., Czeczuga A., Ciemerych M., Neuroborelioza, Polski Przegląd Neurologiczny, 2006, tom 2, nr 1.
3. Dworzańska E., Bartosik-Psujek H., Neuroborelioza, Reumatologia 2013; 51, 1: 63-67.