Powiększona śledziona

Aktualizacja: 14 sierpnia 2022

Powiększona śledziona to objaw, który może wskazywać na różne choroby. Dotyczy zarówno dzieci, jak i pacjentów dorosłych. Podstawową funkcją śledziony jest filtrowanie krwi – zdrowe elementy morfotyczne przechodzą przez narząd i wracają do krwiobiegu, zaś te stare czy zniszczone ulegają tu usunięciu. Inną nazwą powiększonej śledziony jest splenomegalia.

Powiększona śledziona – przyczyny

Istnieje wiele możliwych przyczyn splenomegalii, do których zaliczamy przede wszystkim:

• nowotwory, zwłaszcza szpiku kostnego;
• zakażenia wirusowe, bakteryjne lub pierwotniakowe, w tym malaria, WZW, gruźlica, cytomegalia i wiele innych;
• choroby autoimmunologiczne, np. toczeń rumieniowaty układowy czy sarkoidoza;
• niedokrwistość hemolityczna;
• choroby spichrzeniowe;
• ropnie śledziony;
• zakrzepica żyły wrotnej lub śledzionowej;
• marskość wątroby i inne choroby tego narządu.

Warto wiedzieć, że powiększenie śledziony jest stałym objawem wszystkich chorób przebiegających z nadciśnieniem wrotnym. Jej objętość zależy wówczas od lokalizacji bloku przepływu krwi. Im bliżej wnęki śledziony znajduje się przeszkoda, tym większa staje się śledziona. W przypadku dzieci za najczęstszą przyczynę powiększenia śledziony uznaje się mukowiscydozę, mononukleozę zakaźną (spowodowaną wirusem Epsteina-Barr) oraz cytomegalowirusa.

Splenomegalia może pojawić się nie tylko przy nowotworach szpiku kostnego (takich jak białaczka), ale również przy wszelkich innych. Szacuje się, że w niemal 10% wszystkich przypadków nowotworów z przerzutami rozsianie ognisk rakowych dotyczy właśnie śledziony. Problem dotyczy szczególnie złośliwych nowotworów płuc, sutka, macicy i jajnika.

Powiększona śledziona – objawy

Jeśli dojdzie do powiększenia śledziony, narząd ten zwykle jest wyczuwalny palpacyjnie (a niekiedy widoczny gołym okiem) poniżej żebra po lewej stronie jamy brzusznej. Niemal zawsze towarzyszy temu ból i uczucie rozpierania w tej okolicy, przy czym dolegliwości mogą nasilać się podczas wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej (kichanie, kaszel, śmiech) oraz podczas palpacji. Innymi objawami występującymi przy splenomegalii są:

• ból pleców, zwłaszcza w odcinku lędźwiowo-krzyżowym;
• nudności i wymioty;
• zgaga;
• wybroczyny pojawiające się na ciele;
• utrata masy ciała bez konkretnego powodu;
• przewlekłe zmęczenie;
• bladość powłok skórnych;
• duszności;
• zwiększona podatność na infekcje.

Splenomegalii często towarzyszy hepatomegalia (powiększenie wątroby). Hepatomegalia objawia się jako uwypuklenie narządu po stronie przeciwnej, czyli pod żebrami po prawej stronie jamy brzusznej.

Splenomegalia – diagnostyka

Przy powiększeniu śledziony wykonuje się pakiet badań krwi i moczu, zaś stałym i podstawowym badaniem obrazowym jest USG jamy brzusznej. W zależności od podejrzeń lekarza może on rozszerzyć diagnostykę o tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Lekarzowi należy zgłosić wszystkie objawy współistniejące, nawet jeśli pozornie wydają się być one bez znaczenia.

Powiększenie śledziony – leczenie

Zawsze wdraża się leczenie przyczynowe, dlatego tak istotna jest szczegółowa diagnostyka. Jeśli splenomegalia nastąpiła wskutek choroby nowotworowej, rozpoczyna się chemioterapię i radioterapię. Z kolei gdy przyczyną są choroby autoimmunologiczne, ze względu na brak możliwości leczenia przyczynowego wdraża się farmakoterapię mającą na celu jak najdłuższe utrzymanie remisji choroby.

W niektórych przypadkach może się okazać konieczne całkowite usunięcie śledziony (zwłaszcza, gdy dojdzie do jej pęknięcia, pierwotnej małopłytkowości immunologicznej bądź samoistnego włóknienia szpiku kostnego). Zabieg nosi nazwę splenektomii i można wykonać go na 2 sposoby – metodą klasyczną lub laparoskopową. Powrót do sprawności po zabiegu trwa do kilku tygodni, w tym czasie należy powstrzymać się od aktywności fizycznej. Bez śledziony można żyć, choć pacjenci zwykle zauważają u siebie osłabioną odporność organizmu.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Lipiński P., Jankowska I., Szymańska E., Rokicki D., Hepato-i splenomegalia w wybranych chorobach metabolicznych-diagnostyka i różnicowanie, Pediatria Polska, 1/2018.
2. Walczyk J., Walas M., Standardy badań ultrasonograficznych Polskiego Towarzystwa Ultrasonograficznego – aktualizacja. Badanie śledziony, Journal of Ultrasonography, 13/2013.
3. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.