Tętniak

Aktualizacja: 22 sierpnia 2022

Tętniak to groźna zmiana w budowie tętniczego naczynia krwionośnego, obejmująca jego poszerzenie o przynajmniej 50%. Za elastyczność i wytrzymałość ścian tętnic odpowiadają głównie włókna elastynowe. W momencie, gdy ulegną one zniszczeniu, są szybko zastępowane włóknami kolagenowymi, podatnymi na działanie ciśnienia tętniczego. Jeśli dojdzie do jego podwyższenia, średnica tętnicy zaczyna wzrastać, prowadząc do powstania tętniaka. Najczęściej diagnozuje się tętniaki aorty piersiowej lub aorty brzusznej.

Tętniak aorty

Tętniakiem aorty określamy poszerzenie naczynia o ponad połowę jego prawidłowego i fizjologicznej szerokości. Powstawanie tętniaków wiąże się z wzajemnym oddziaływaniem:

• sił ścinających, uzależnionych od objętości wyrzutowej lewej komory serca;
• sił rozciągających, zależnych od średnicy aorty i ciśnienia wewnątrzaortalnego;
• procesów patologicznych zachodzących w obrębie aorty.

Oddziaływanie strumienia krwi na ścianę naczynia zwiększa się u pacjentów z niedomykalnością zastawki aortalnej oraz z nadciśnieniem tętniczym. W ścianach aorty zmienionej tętniakowato obserwuje się ponadto wzrost aktywności enzymów proteolitycznych oraz upośledzenie ich hamowania przez swoiste inhibitory. W pewnym stopniu tłumaczy to częstsze występowanie tętniaków u pacjentów z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc i u osób palących papierosy (aż 5-krotnie większe ryzyko).

Wyróżnia się także predyspozycje genetyczne do rozwoju tętniaka. Tętniaki aorty brzusznej występują aż 11-krotnie częściej u potomków osoby chorej, zaś tętniaki aorty piersiowej występują szczególnie często u dzieci pacjentów z zespołem Marfana. Poważnym czynnikiem ryzyka tętniaków aorty są przede wszystkim:

• zapalenie aorty;
• miażdżyca.

Tętniak aorty – objawy

Do objawów charakterystycznych w przebiegu tętniaka aorty piersiowej zaliczamy następujące:

• ból w klatce piersiowej, szerzący się aż na plecy;
• dysfagia;
• chrypka;
• kaszel;
• duszności, które mogą być zależne od pozycji ciała;
• krwioplucie;
• nawracające zapalenie płuc;
• objaw Hornera.

Z kolei w przypadku tętniaka aorty brzusznej można zaobserwować:

• stały, gniotący ból w śródbrzuszu lub okolicy lędźwiowej;
• brak wpływu ruchu na nasilanie się bólu.

Zazwyczaj jednak tętniak aorty brzusznej nie daje żadnych objawów klinicznych. Często pierwszym objawem tętniaka jest incydent zatorowy, czyli niedokrwienny udar mózgu. Może jednak dojść również do niedokrwienia kończyn dolnych, niedokrwienia jelit lub zawału nerki. Tętniaki mają tendencję do powiększania się i pękania. Tętniaki aorty piersiowej powiększają się średnio o 0,1 cm/rok, z kolei tętniaki aorty brzusznej nawet o 2,6 mm/rok. Każdy tętniak, szczególnie aorty piersiowej, może ulec rozwarstwieniu.

Leczenie tętniaka aorty

Leczenie zachowawcze obejmuje farmakoterapię (w tym przyjmowanie beta-blokerów) oraz modyfikację stylu życia. Konieczna jest rezygnacja z palenia papierosów, normalizacja ciśnienia tętniczego, aktywność dopasowana do stanu zdrowia pacjenta oraz zdrowa, zbilansowana dieta przeciwdziałająca miażdżycy i nadciśnieniu. Alternatywą jest leczenie operacyjne polegające na wszczepieniu protezy naczyniowej (stentgraftu) w miejsce tętniaka. Zabieg można wykonać w przypadku:

• bezobjawowych tętniaków aorty piersiowej o średnicy większej niż 60 mm;
• tętniaków aorty brzusznej o średnicy większej niż 55 mm lub takich, które powiększyły się o przynajmniej 5 mm w ciągu pół roku;
• wszystkich tętniaków objawowych lub pękniętych.

Wszczepienie stentgraftu zarezerwowane jest głównie dla pacjentów obciążonych dużym ryzykiem operacyjnym. Decyzję o leczeniu podejmuje lekarz kardiolog oraz lekarz kardiochirurg.

Tętniak mózgu

Tętniaki mogą dotyczyć dowolnego naczynia tętniczego w ciele człowieka. Choć najczęściej diagnozuje się tętniaki aorty, równie dobrze patologia może rozwinąć się w obrębie naczyń mózgowych. U ponad połowy pacjentów dochodzi do jego pęknięcia i krwotoku podpajęczynówkowego.

Przyczyny

Za przyczynę tętniaków mózgu najczęściej podaje się wrodzone nieprawidłowości w budowie ścian tętnic, naczyniowe stany zapalne oraz miażdżycę.

Tętniak mózgu – objawy

Objawy mogą występować dopiero po pęknięciu tętniaka. Są to wówczas:

• utrata przytomności;
• silny ból głowy;
• wymioty;
• nudności;
• objawy oponowe i autonomiczne;
• wzrost ciśnienia tętniczego;
• przyspieszenie tętna i oddechu.

Zobacz również: Jak obniżyć tętno.

Leczenie tętniaka mózgu

Współcześnie podejmuje się 2 rodzaje leczenia tętniaków mózgu:

• operacyjne założenie klipsa na szyję tętniaka;
• zabieg neuroradiologiczny.

W pierwszym przypadku konieczne jest otworzenie czaszki, natomiast w drugim wystarczy wypełnić tętniak sprężynkami za pomocą cewnika.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Woźniak W., Noszczyk W., Tętniak aorty brzusznej, Przewodnik Lekarza, 2/2004.
3. Knap D., Partyka R., Zbroszczyk M., Korzekwa M., Zawadzki M., Gruszczyńska K., Baron J., Tętniaki mózgu – współczesne metody leczenia wewnątrznaczyniowego, Polski Przegląd Neurologiczny, 6/2010.