Aktualizacja: 7 października 2023
Kwasy tłuszczowe nasycone to organiczne związki chemiczne zaliczane do lipidów, w których cząsteczkach pomiędzy atomami węgla występują same wiązania pojedyncze. Najczęściej występującymi w żywności kwasami nasyconymi są: kwas palmitynowy, kwas stearynowy, kwas laurynowy oraz kwas mirystynowy.
Spis treści
Kwasy tłuszczowe – czy są szkodliwe?
Tłuszcz przez wiele osób postrzegany jest jako „najgorszy” spośród wszystkich składników żywności. Przypisuje mu się odpowiedzialność za rozwój wielu chorób, w tym otyłości, cukrzycy typu 2 i nowotworzenia. Tłuszcze wpływają na wzrost stężenia cholesterolu we krwi oraz zwiększają ryzyko chorób układu krążenia. To wszystko prawda, jednak nie należy zapominać, że istnieje wiele różnych kwasów tłuszczowych. Jednocześnie tłuszcz jest najlepszym związkiem energetycznym spośród wszystkich składników żywności, ponieważ już 1 g tej substancji dostarcza organizmowi 37 kJ. Dodatkowo umożliwia on absorpcję rozpuszczalnych w nim witamin i innych hydrofobowych związków biologicznie aktywnych, np. karotenoidów.
Z tego względu ogromne znaczenie ma jakość i ilość spożywanych tłuszczów. Nie powinno się całkowicie eliminować kwasów tłuszczowych z diety, nawet przy chorobach sercowo-naczyniowych, otyłości czy dążeniu do uzyskania idealnej sylwetki. Dostarczanymi tłuszczami powinny być jednak głównie Omega 3 i w nieco mniejszej ilości kwasy tłuszczowe Omega 6, czyli związki zaliczane do NNKT – niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Są one niezbędne do zachowania zdrowia, dobrego samopoczucia i urody w każdym wieku. Tłuszcze nasycone można natomiast spożywać w umiarkowanej ilości.
Kwasy tłuszczowe nasycone – charakterystyka
Kwasy tłuszczowe nasycone mogą być w pewnych ilościach syntezowane w organizmie człowieka. Mianem tym określa się takie kwasy tłuszczowe, w których cząsteczkach nie ma podwójnych wiązań. W warunkach normalnych są więc ciałami stałymi o białym zabarwieniu. Jeśli poszczególne związki z tej grupy zawierają więcej niż 10 atomów węgla w cząsteczce, są one nierozpuszczalne w wodzie. Wyróżnia się wiele nasyconych kwasów tłuszczowych, m.in.:
- kwas masłowy;
- kwas walerianowy;
- kwas kaprynowy;
- kwas laurynowy;
- kwas mirystynowy;
- kwas palmitynowy;
- kwas margarynowy;
- kwas stearynowy;
- kwas arachidowy;
- kwas melisowy.
I inne. Bogatymi źródłami kwasów tłuszczowych nasyconych są przede wszystkim produkty pochodzenia zwierzęcego, czyli mięso, podroby, łój, smalec oraz pełnotłuste produkty mleczne, w tym śmietana, masło czy ser żółty. Kwasy tłuszczowe nasycone w dużych ilościach zawierają również słodycze oraz potrawy typu fast-food, dlatego tak dużą wagę przykłada się do ograniczania ich spożycia. Wśród produktów pochodzenia roślinnego bogatym źródłem omawianych związków jest olej kokosowy.
Kwasy tłuszczowe nasycone – wpływ na organizm
Kwasy tłuszczowe nasycone w organizmie człowieka pełnią rolę głównie źródła energii. Spożywane w nadmiernych ilościach podnoszą poziom cholesterolu LDL we krwi i zwiększają jej krzepliwość, a tym samym ryzyko powstawania niebezpiecznych zakrzepów. Przyczyniają się do powstawania miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca. To właśnie one są czynnikiem inicjującym otyłość, cukrzycę typu II, zaburzenia jelitowe i wiele innych dolegliwości zdrowotnych. Z tego względu ich spożycie powinno być ograniczane na rzecz niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych.
Kwasy tłuszczowe nasycone – zapotrzebowanie
Ze względu na szkodliwy wpływ nadmiaru kwasów tłuszczowych nasyconych, dąży się do ich ograniczania w codziennej diecie. Nie jest jednak wskazane całkowite zrezygnowanie z ich spożycia, jako że są dobrym źródłem energii. Według aktualnych wytycznych żywieniowych, dorosły i zdrowy mężczyzna może spożywać do 30 g nasyconych kwasów tłuszczowych, zaś dorosła zdrowa kobieta – do 20 g. Jednocześnie nie należy rezygnować z regularnej, codziennej aktywności fizycznej i zdrowej, zbilansowanej diety.
Bibliografia
- Paszczyk B., Skład kwasów tłuszczowych w masłach i tłuszczach mieszanych, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 4/2016.
- Łoźna K., Kita A., Styczyńska M., Biernat J. Skład kwasów tłuszczowych olejów zalecanych w profilaktyce chorób cywilizacyjnych, Problemy Higieny i Epidemiologii, 4/2012.
- Bałasińska B., Jank M., Kulasek G. Właściwości i rola wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w utrzymaniu zdrowia ludzi i zwierząt, Życie Weterynaryjne, 9/2010.
- Kmiecik D., Szopa M., Kobus-Cisowska J., Przeor M., Jędrusek-Gorlińska A., Szymandera-Buszka K. Słodycze jako źródło tłuszczu i nienasyconych kwasów tłuszczowych w diecie, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 3/2016.
- Dybkowska E., Rola kwasów tłuszczowych w żywieniu i zdrowiu człowieka, Warszawa 2015.
Zostaw komentarz