Aktualizacja: 29 października 2025
Hiperkalciuria to patologiczny stan chorobowy, w przebiegu którego obserwuje się zwiększone wydalanie wapnia wraz z moczem (powyżej 300 mg/dobę u mężczyzn i powyżej 250 mg u kobiet). Dolegliwość o charakterze idiopatycznym jest najczęstszym zaburzeniem metabolicznym prowadzącym do rozwoju kamicy nerkowej.
Spis treści
Hiperkalciuria – przyczyny
Hiperkalciuria jest to stan chorobowy, który charakteryzuje się zwiększonym wydalaniem wapnia z moczem (zgodnie z różnymi danymi źródłowymi: powyżej 4 mg/kg/dobę bądź w zależności od płci powyżej 300 mg/dobę u mężczyzn i powyżej 250 mg u kobiet) lub podwyższoną wartością wskaźnika wapniowo-kreatyninowego w drugiej porcji moczu, oddanej po nocy.
Zdecydowanie najczęściej obserwuje się hiperkalciurię idiopatyczną (bez poznanej przyczyny), rozpoznawaną u pacjentów z normokalcemią i hiperkalciurią, przy braku innych czynników wpływających na zwiększenie wydalania wapnia z moczem (np. kortykosteroidoterapia, długotrwałe unieruchomienie, podawanie leków zwiększających kalciurię, nowotworowe przerzuty do kości, nadczynność przytarczyc). W patogenezie hiperkalciurii idiopatycznej kluczową rolę odgrywają czynniki genetyczne, co przemawia za rodzinnym występowaniem kamicy układu moczowego.
Jeśli chodzi o hiperkalciurię wtórną, jej najczęstszymi przyczynami mogą być:
- choroby endokrynologiczne, np. nadczynność przytarczyc, zespół Cushinga (nadmiar kortyzolu), nadczynność tarczycy;
- zaburzenia gospodarki witaminą D, np. zatrucie witaminą D lub sarkoidoza, nadmierne wchłanianie wapnia z jelit;
- choroby nerek, np. dystalna kwasica cewkowa, zespół Barttera, zespół Gitelmana;
- przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza takich jak diuretyki pętlowe, sterydy;
- długotrwałe unieruchomienie, którego konsekwencją może być zwiększona resorpcja kości i wzrost wapnia we krwi oraz w moczu;
- nadmiar soli w diecie;
- dieta wysokobiałkowa.
W diagnostyce hiperkalciurii kluczowe znaczenie ma dokładne ustalenie jej przyczyny, a w razie braku takiej możliwości, zakwalifikowanie schorzenia jako postaci idiopatycznej.
Hiperkalciuria – objawy
U wielu pacjentów hiperkalciuria przebiega bezobjawowo i zostaje wykryta przypadkowo podczas rutynowych badań moczu. Gdy jednak stężenie wapnia w moczu jest znacznie podwyższone, mogą wystąpić dolegliwości ze strony układu moczowego, takie jak:
- kamica nerkowa (najczęstszy objaw);
- kolka nerkowa objawiająca się bólem w okolicy lędźwiowej promieniującym do pachwiny;
- krwiomocz (hematuria);
- częstomocz;
- ból podczas oddawania moczu.
U części pacjentów obserwuje się również nawracające zakażenia układu moczowego.
U niektórych chorych pojawiają się także objawy ogólnoustrojowe lub dotyczące innych układów organizmu. Nadmierna utrata wapnia może prowadzić do bólów kostnych i bólów stawów, zwiększonej łamliwości kości, przewlekłego zmęczenia czy bólów mięśni. Niekiedy wtórnie występują objawy nadczynności przytarczyc (osłabienie, zaparcia, wzmożone pragnienie, bóle kostne) lub objawy nadmiaru witaminy D, takie jak nudności, utrata apetytu i wielomocz.
Diagnostyka hiperkalciurii
Podstawą rozpoznania hiperkalciurii są laboratoryjne badania krwi i moczu. W surowicy krwi ocenia się stężenie wapnia całkowitego i zjonizowanego, fosforanów, parathormonu (PTH), 25(OH) witaminy D, kreatyniny oraz wskaźnik eGFR służący do oceny funkcji nerek. Dodatkowo analizuje się poziom elektrolitów, takich jak sód, potas i chlorki.
Badanie moczu obejmuje przede wszystkim dobową zbiórkę, w której ocenia się całkowite wydalanie wapnia, pH moczu, obecność krwi oraz kryształów. W celu oceny ewentualnych powikłań, takich jak kamica nerkowa, zaleca się wykonanie badania ultrasonograficznego (USG) układu moczowego.
Hiperkalciuria – leczenie
Leczenie hiperkalciurii powinno być ukierunkowane na przyczynę zaburzenia. W przypadku postaci idiopatycznej, ze względu na nieznane podłoże, stosuje się przede wszystkim postępowanie objawowe oraz dietetyczne. Natomiast w postaci wtórnej kluczowe znaczenie ma terapia choroby podstawowej, często wymagająca leczenia farmakologicznego.
Niezależnie od etiologii, ważnym elementem postępowania jest dietoterapia. Zaleca się ograniczenie spożycia białka zwierzęcego i sodu, zwiększenie podaży potasu oraz cytrynianów (obecnych m.in. w warzywach i owocach), a także utrzymanie odpowiedniego poziomu nawodnienia, co najmniej 2,5 litra płynów dziennie. Leczenie farmakologiczne dobierane jest indywidualnie, w zależności od rodzaju i nasilenia zaburzeń metabolicznych.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Milart J., Jobs K., Jung A., Hiperkalciuria idiopatyczna, Pediatr Med Rodz 2016, 12 (1), p. 22–27.
- Kuźma-Mroczkowska E., Poźniak A., Stachowicz K., Szymanik-Grzelak H., Pańczyk-Tomaszewska M., Hiperkalciuria uwarunkowana mutacją genu CYP24A1 jako przyczyna nawracających zakażeń układu moczowego – opis przypadku, Pediatr Med Rodz 2019, 15 (4), p. 403–406.
- Kamińska A., Bieroza I., Hiperkalciuria – najczęstsze zaburzenie metaboliczne u dzieci z kamicą nerkową, Nowa Pediatria, 2/2011.
Zostaw komentarz