Enterokoki

Aktualizacja: 27 grudnia 2022

Enterokoki (Enterococcus) to bakterie Gram-dodatnie zaliczane do względnie beztlenowych ziarniaków. Najczęściej występują w postaci dwoinek, w związku z czym bardzo trudno je odróżnić od bakterii z rodzaju Streptococcus. Są bardzo trudne w leczeniu, często oporne na antybiotyki. Wywołują wiele różnych zakażeń szpitalnych i nie tylko, ponieważ odpowiadają również za wszelkie zakażenia układu moczowego u osób niehospitalizowanych.

Enterokoki – charakterystyka

Enterokoki zaliczamy do grona bakterii kwasu mlekowego. Wyróżnia się około 30 gatunków enterokoków, przy czym największą rolę w patogenezie licznych chorób odgrywają Enterococcus faecalis i Enterococcus faecium. Omawiane bakterie barwią się Gram-dodatnio, natomiast w obrazie mikroskopowym obserwuje się je w formie pojedynczej, krótkich łańcuszków lub parami. W znacznej większości nie posiadają rzęsek i nie produkują typowych dla innych bakterii otoczek. Enterokoki wyróżniają się bardzo wysoką tolerancją na warunki środowiskowe, a wskutek ich metabolizmu powstaje kwas mlekowy.

Są niezwykle odporne na działanie wysokiej temperatury, bez problemu przeżyją nawet w 60°C przez ponad pół godziny. Mogą więc przeżyć podczas pasteryzacji żywności. Enterokoki w pewnych ilościach (do 1%) tworzą naturalną florę jelitową każdego zdrowego człowieka. Ponadto kolonizują jamę ustną i drogi moczowe.

Enterokoki – choroby

Do przykładowych chorób wywoływanych przez enterokoki zaliczamy następujące:

• bakteriemia;
• posocznica u niemowląt;
• zapalenie wsierdzia;
• zakażenia w obrębie jamy brzusznej i miednicy mniejszej;
• infekcje dróg moczowych;
• zakażenia ran oparzeniowych i chirurgicznych;
• zapalenie mózgu;
• zapalenie kości i szpiku kostnego;
• zakażenia układu oddechowego;
• zakażenia miazgi zębowej i przyzębia.

Co istotne, aż za niemal 80% wszystkich zakażeń odpowiadają Enterococcus faecalis, natomiast za pozostałe Enterococcus faecium. Inne gatunki enterokoków wywołują choroby jedynie sporadycznie.

Zakażenia szpitalne

Środowisko szpitalne, w tym środowisko najbliższe pacjentowi (sala szpitalna oraz sprzęty, których dotyka i które są stosowane w trakcie hospitalizacji) uznaje się za rezerwuar lekoopornych enterokoków. Na podstawie danych epidemiologicznych zebranych w ostatnich latach wynika, że enterokoki zalicza się do grupy najważniejszych patogenów wywołujących zakażenia szpitalne. Rozprzestrzeniają się bardzo szybko, ich leczenie jest utrudnione, a szczególnie narażone na ich działanie są osoby z obniżoną odpornością, a więc zwykle pacjenci wymagający hospitalizacji.

Enterokoki – objawy zakażenia

Obraz kliniczny infekcji wywołanych enterokokami różni się w zależności od wielu czynników, zwłaszcza jednak od rodzaju choroby, która się rozwinęła. Przykładowo, infekcje dróg moczowych objawiać się będą parciem na pęcherz moczowy, częstymi i skąpymi mikcjami, którym towarzyszą dolegliwości bólowe oraz obecnością krwi w moczu. Z kolei zakażenia układu oddechowego mogą objawiać się dusznościami, uporczywym kaszlem z domieszką krwi oraz uczuciem ściskania klatki piersiowej. W większości przypadków chorobom wywołanym przez Enterokoki towarzyszą:

• gorączka;
• złe samopoczucie;
• osłabienie.

Enterokoki – przyczyny zakażenia

Do zakażenia enterokokami może dojść na wiele sposobów. W przypadku infekcji układu moczowego najczęściej źródłem jest przeniesienie bakterii z odbytu do cewki moczowej (w przypadku kobiet także do pochwy). Omawiane bakterie mogą również rozprzestrzeniać się drogą kropelkową oraz przez zranienia na ciele. Czynnikami ryzyka są zwłaszcza:

• obniżona odporność;
• wady anatomiczne dróg moczowych;
• korzystanie z publicznej toalety.

Enterokoki – leczenie

Leczenie chorób i infekcji wywołanych przez enterokoki jest trudne ze względu na częstą oporność tych bakterii na leki. Przykładowo, Enterococcus faecium wykazuje naturalną oporność na cefalosporyny czy linkozamidy, jak również obniżoną wrażliwość na penicyliny. Natomiast Enterococcus faecalis w większości przypadków jest wrażliwy na penicyliny, jednocześnie wykazując naturalną oporność na chinupristinę. Przy infekcjach enterokokami rekomenduje się wykonanie antybiogramu, dzięki czemu specjaliści będą mogli dokładnie ustalić rodzaj bakterii i tym samym dobrać odpowiednie antybiotyki.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Talaga-Ćwiertnia K., Bulanda M., Lekooporność rodzaju Enterococcus – aktualny problem wśród ludzi i zwierząt, Postępy Mikrobiologii, 3/2018.
2. Szczypta A., Talaga K., Bulanda M., Enterokoki oporne na wankomycynę jako czynniki etiologiczne zakażeń związanych z opieką zdrowotną – chorobotwórczość i metody kontroli, Hygeia Public Health, 2/2016.
3. Różańska H., Lewtak-Piłat A., Osek J., Enterokoki – bakterie o wielu obliczach, Życie Weterynaryjne, 7/2013.
4. Pluta A., Garbowska M., Stasiak-Różańska L., Berthold-Pluta A., Wybrane aspekty występowania enterokoków w serach tradycyjnych, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 2/2021.