Hormony tarczycy

Aktualizacja: 13 lutego 2023

Hormony tarczycy są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu. Ich działanie dotyczy układu kostnego i całego aparatu ruchu, układu dokrewnego, układu nerwowego, układu pokarmowego i wszystkich innych. W dzisiejszych czasach bardzo często obserwuje się zaburzenia hormonalne odnoszące się do gruczoły tarczycy (nadczynność tarczycy i niedoczynność tarczycy). Poziom tych hormonów można ocenić na podstawie zwykłego badania krwi.

Spis treści

Hormony tarczycy – charakterystyka
Funkcje hormonów tarczycy
Niedobór hormonów tarczycy
Nadmiar hormonów tarczycy

Hormony tarczycy – charakterystyka

Tarczyca produkuje 2 niezwykle ważne dla całego organizmu hormony:

tyroksynę (T4);
trójjodotyroninę (T3).

Przy czym ilość wydzielanej tyroksyny jest niemal 20-krotnie większa. Oba hormony stanowią pochodną aminokwasu tyrozyny. Syntezowane są w obrębie tyreoglobuliny, na pograniczu błony komórkowej i koloidu. Do produkcji hormonów tarczycy niezbędny jest jod, którego niedobór często obserwuje się wśród współczesnej populacji. Tarczyca wychwytuje około 120 ug jodu na dobę, a stężenie tego pierwiastka w gruczole tarczycy jest 30-40 razy większe w porównaniu do stężenia we krwi obwodowej.

Wszystkie etapy syntezy i wydzielania hormonów tarczycy są starannie kontrolowane przez hormon przysadki mózgowej o nazwie tyreotropina (TSH). Wzrost tyroksyny i trójjodorytoniny powoduje obniżenie wydzielania TSH na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego, co wykorzystywane jest w diagnostyce chorób tarczycy. Poważnym problemem w dzisiejszych czasach jest niedobór jodu w diecie (poniżej 50 ug na dobę), co powoduje zmniejszenie wiązania tego pierwiastka przez tyreoglobulinę i zmniejszenie syntezy hormonów tarczycy. Uwalnianie zwiększonych ilości TSH prowadzi do powiększenia gruczołu tarczycy tzw. wole.

Trzecim hormonem produkowanym przez komórki tarczycy jest kalcytonina, działająca antagonistyczne w stosunku do parathormonu. Hormon ten może być jednak produkowany również przez ośrodkowy układ nerwowy, płuca, wątrobę czy przewód pokarmowy.

Funkcje hormonów tarczycy

Hormony tarczycy (T3 i T4) oddziałują na wszystkie układy i narządy organizmu. Między innymi:

zwiększają zużycie tlenu – z wyjątkiem mózgu, gonad, śledziony i tkanki limfatycznej. Innymi słowy, wpływają na przemianę materii w narządach wewnętrznych;
stymulują termogenezę – co wiąże się ze zwiększeniem zużycia tlenu;
wpływają na metabolizm białek, węglowodanów i tłuszczów – następuje stymulacja syntezy białek, zwiększenie poziomu glukozy we krwi oraz obniżenie cholesterolu LDL;
nasilają czynność katecholamin, co zwiększa częstość i siłę skurczu mięśnia sercowego;
są niezbędne do właściwego rozwoju układu nerwowego już od momentu życia płodowego;
warunkują wzrost i rozwój kośćca;
wpływają na produkcję i wydzielanie wielu innych hormonów, np. prolaktyny czy hormonu wzrostu – somatotropiny.

Z kolei kalcytonina odgrywa kluczową rolę w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej organizmu. Jej wydzielanie pobudzane jest przez glukagon oraz podwyższone stężenie jonów wapnia we krwi. Odpowiada przede wszystkim za obniżanie stężenia wapnia i fosforanów we krwi, czego efektem jest zahamowanie czynności osteoklastów. Resorpcja kości ulega wstrzymaniu. Kalcytonina może wpływać na komórki cewek nerkowych, blokując resorpcję w nich wapnia oraz fosforanów.

Niedobór hormonów tarczycy

Niedobór hormonów tarczycy prowadzi do spowolnienia przemiany materii. Obserwuje się między innymi następujące objawy:

przyrost masy ciała;
wypadanie włosów;
ochrypnięcie głosu;
sucha skóra;
senność;
stałe odczuwanie zimna;
osłabienie mięśni;
zwolnienie czynności serca.

Najczęściej do takiego stanu dochodzi w przebiegu niedoczynności tarczycy, której przyczyny mogą obejmować podłoże idiopatyczne, leczenie jodem radioaktywnym lub chirurgiczne usunięcie gruczołu tarczycy. Inną przyczyną jest choroba Hashimoto, również o nieznanych przyczynach.

Nadmiar hormonów tarczycy

Nadmierna ilość hormonów tarczycy w organizmie powoduje:

nagłe chudnięcie;
wzmożoną potliwość ciała;
nerwowość;
przyspieszenie czynności serca;
zaburzenia rytmu serca;
osłabienie siły mięśniowej.

Najczęstszą przyczyną nadmiaru hormonów tarczycy w ustroju jest nadczynność tarczycy – choroba przewlekła o charakterze autoimmunologicznym.

Polecane produkty

Bio Acerola C - 100% naturalna witamina C
Acerola od bioalgi to w pełni naturalny (organiczny) i bez żadnych dodatków produkt. Wytwarzany jest z owoców wiśni Acerola, na ściśle kontrolowanej, ekologicznej uprawie, z zachowaniem najwyższych standardów jakościowych.
Zobacz tutaj ...