Ciśnienie tętnicze krwi

Ciśnienie tętnicze krwi to inaczej siła, z którą krew przepływa przez ściany tętnic – naczyń krwionośnych prowadzących krew z mięśnia sercowego do wszystkich tkanek i komórek ludzkiego ciała. Prawidłowo powinno wynosić 120/80 mmHg, zaś nadciśnienie tętnicze (jako jedna z najczęstszych chorób cywilizacyjnych XXI wieku) diagnozowana jest w momencie regularnych pomiarów wynoszących co najmniej 140/90 mmHg. Diagnostyką i leczeniem patologii związanych z ciśnieniem tętniczym krwi zajmuje się lekarz kardiolog.

Ciśnienie tętnicze krwi – co to jest?

Zgodnie z informacjami udostępnianymi przez WHO, Międzynarodowe Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego (ISH) oraz Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego (PTNT), możliwe wartości ciśnienia tętniczego krwi przedstawiają się następująco:

• ciśnienie optymalne: 120/80 mmHg;
• ciśnienie prawidłowe: górna liczba mieści się w zakresie 120-129 mmHg , a dolna liczba jest w zakresie 80-84 mmHg;
• ciśnienie wysokie prawidłowe: górna liczba mieści się w zakresie 130-139 mmHg, a dolna liczba mieści się w zakresie 85-89 mmHg;
• nadciśnienie tętnicze 1. stopnia: górna liczba mieści się w zakresie 140-159 mmHg, a dolna liczba w zakresie 90-99 mmHg;
• nadciśnienie tętnicze 2. stopnia: górna liczba mieści się w zakresie 160-179 mmHg, a dolna liczba w zakresie 100-109 mmHg;
• nadciśnienie tętnicze 3. stopnia: górna liczba wynosi 180 mmHg lub więcej, a dolna liczba wynosi 110 mmHg lub więcej.

Wśród osób starszych zdarza się podwyższone jedynie skurczowe ciśnienie tętnicze. Mówimy wówczas o tak zwanym izolowanym nadciśnieniu skurczowym. Mianem ciśnienia tętniczego krwi określamy siłę, z jaką krew naciska na ściany naczyń krwionośnych. Jest ono niezwykle istotne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, gdyż umożliwia transport tlenu i składników odżywczych do komórek. Wyróżniamy dwa główne rodzaje ciśnienia krwi: ciśnienie skurczowe (najwyższa wartość ciśnienia występująca podczas skurczu serca) oraz ciśnienie rozkurczowe (najniższa wartość ciśnienia, mierzona w momencie rozkurczu serca).

Od czego zależy ciśnienie tętnicze krwi?

Ciśnienie tętnicze krwi zależy od wielu czynników. Przede wszystkim jednak na właściwym poziomie utrzymują go układ hormonalny oraz układ nerwowy. W momencie stresu, zdenerwowania czy przy silnych emocjach (zarówno pozytywnych, jak i negatywnych) ciśnienie tętnicze może wzrastać. Podobnie przy wysokim poziomie adrenaliny i kortyzolu. Z kolei gdy organizm jest spokojny, przewagę przyjmuje raczej układ nerwowy przywspółczulny, ciśnienie tętnicze spada.
Niestety wiele czynników związanych zwłaszcza ze współczesnym trybem życia prowadzi do zmian w ciśnieniu tętniczym krwi. Mowa zwłaszcza o piciu niewystarczającej ilości wody, życiu w stresie, złej diecie (szczególnie tej bogatej w sól i tłuszcze nasycone trans), niewysypianiu się, siedzącym trybie życia oraz przyjmowaniu niektórych leków. Problemem jest zwłaszcza zbyt wysokie ciśnienie tętnicze krwi, które stanowi potwierdzony czynnik ryzyka chorób cywilizacyjnych.

Badanie ciśnienia tętniczego krwi

Ciśnienie tętnicze krwi najlepiej badań ciśnieniomierzem automatycznym zakładanym na nadgarstek, który pokazuje zarówno wartość ciśnienia skurczowego, jak i rozkurczowego, a nawet puls. Ważne, aby pomiarów dokonywać systematycznie, najlepiej codziennie o stałej porze, jednak nie w stanie wzburzenia, stresie czy po aktywności fizycznej, które zawsze będą fałszować wyniki. Jeśli wysokie lub niskie ciśnienie powtarza się w dzienniczku wielokrotnie, należy skonsultować się z lekarzem.

Ciśnienie tętnicze krwi a puls

Mianem ciśnienia tętniczego krwi określa się siłę, z jaką krew naciska na ściany naczyń krwionośnych. Mierzy się je w milimetrach słupa rtęci (mmHg). Natomiast puls to liczba uderzeń serca na minutę. Może się zmieniać w zależności od aktywności fizycznej, stresu czy stanu zdrowia. Bardzo często osoby z podwyższonym ciśnieniem mają również podwyższony puls, choć nie jest to regułą. Jednak ważne, aby badać obydwa parametry jednocześnie, ponieważ mogą wiele powiedzieć o stanie zdrowia.

Bibliografia

1. Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2006.
2. Prejbisz A., Dobrowolski P., Ciśnienie tętnicze #podkontrolą, Praktyczne vademecum dla pacjentów z nadciśnieniem tętniczym oraz osób z podwyższonym ciśnieniem tętnicznym, Warszawa 2023.