Limfa

Aktualizacja: 2 września 2025

Limfa (łac. lympha, inaczej: chłonka) to przezroczysty płyn tkankowy krążący w układzie limfatycznym, który tworzy się z nadmiaru osocza przechodzącego do tkanek. Płyn ten jest bogaty w białka, tłuszcze, limfocyty oraz zbędne produkty przemiany materii. W stanach patologicznych (chorobowych) bądź po urazach może się gromadzić w tkankach, czego konsekwencją jest tzw. obrzęk limfatyczny.

Co to jest limfa?

Limfa to przesącz osocza krwi, który przedostaje się z przestrzeni międzykomórkowych przez ściany naczyń włosowatych i jest zbierany przez otwarte naczynia limfatyczne. W początkowych, najdrobniejszych naczyniach nie zawiera komórek, jest przejrzysta i bezbarwna. Z kolei w dużych naczyniach, w miarę przepływu przez węzły chłonne, staje się płynem nieprzejrzystym, zawierającym znaczną liczbę komórek.

Ciekawostką jest, że z okolic jelit limfa płynie pod postacią emulsji tłuszczów wchłanianych z jelita. Podczas swojego przepływu przez narządy limfatyczne do limfy uwalniane są limfocyty, w rezultacie czego płyn ten uczestniczy w czynnościach obronnych organizmu.

Limfa krąży w organizmie jednokierunkowo, od tkanek do serca. Nie jest pompowana przez mięsień sercowy, lecz dzięki:

• skurczom mięśni;
• ruchom oddechowym;
• specjalnym zastawkom w naczyniach limfatycznych.

Z około 16 litrów płynów stale krążących w ludzkim organizmie, 5 litrów przypada na krew, kolejnych 9 litrów to płyny trawienne, a zaledwie 2 litry znajdują się w organach limfatycznych. W składzie limfy znaleźć można przede wszystkim:

• mocznik;
• kreatyninę;
• glukozę;
• sód;
• potas;
• jony wapnia;
• enzymy (np. diasteza, katalaza i lipaza),;
• fibrynogen oraz substancje, z których się on wywodzi.

Funkcje limfy

Limfa pełni w organizmie człowieka bardzo ważną rolę:

• bierze udział w transporcie składników odżywczych do komórek oraz odprowadzaniu z nich zbędnych produktów przemiany materii;
• bierze udział w odpowiedzi odpornościowej, przez transport leukocytów (w szczególności limfocytów) do i z węzłów chłonnych oraz komórek dendrytycznych do węzłów chłonnych, w których stymulują one odpowiedź immunologiczną;
• pośredniczy we wchłanianiu z przewodu pokarmowego i transporcie: kwasów tłuszczowych, tłuszczów oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (witamina A, witamina D, witamina E i witamina K);
• odprowadza do układu krążenia cząsteczki białka i nadmiar płynu.

Podsumowując, choć często niedoceniana, limfa jest kluczowa dla zachowania prawidłowej odporności, detoksykacji i utrzymania właściwego krążenia płynów w organizmie człowieka.

Obrzęk limfatyczny – charakterystyka

Obrzęk limfatyczny to przewlekły stan, w którym dochodzi do nagromadzenia chłonki w tkankach w konsekwencji zaburzeń w funkcjonowaniu układu limfatycznego. To nie tylko problem estetyczny, ponieważ może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych. Z reguły dotyczy kończyn dolnych lub górnych, jednak może też występować w innych częściach ciała (np. twarz, klatka piersiowa, narządy płciowe). Przyczyny i czynniki ryzyka powstawania obrzęków limfatycznych są następujące:

• nieprawidłowa budowa naczyń limfatycznych, co częściej występuje u kobiet;
• dziedziczne choroby genetyczne, np. choroba Milroya;
• nieprawidłowo wykształcone węzły chłonne;
• usunięcie węzłów chłonnych, np. w przebiegu mastektomii;
• radioterapia;
• urazy mechaniczne, np. stłuczenia, złamania, skręcenia;
• choroby pasożytnicze;
• przewlekła niewydolność żylna;
• zakażenia skóry i tkanki podskórnej.

Obrzęk limfatyczny może rozwijać się powoli i bezboleśnie, w związku z czym bardzo często bywa ignorowany we wczesnym stadium. Z czasem prowadzi do twardnienia tkanek, deformacji kończyn i zwiększonego ryzyka infekcji. Istnieje wiele domowych sposobów zmniejszania i usuwania obrzęków limfatycznych. Do głównych zalicza się mi.in.:

• zimne okłady;
• elewacja kończyny;
• noszenie pończochy uciskowej;
• automasaże;
• aktywność fizyczna;
• dieta uboga w sól;
• picie dużej ilości wody.

Do profesjonalnych zabiegów zmniejszających  i usuwających obrzęki limfatyczne zaliczamy m.in.:

• drenaż limfatyczny;
• stosowanie mankietów limfatycznych;
• kompresje.

Zobacz również: Kompleksowa terapia obrzęków.

Metody powinny być dobierane indywidualnie do danej osoby, w zależności od przyczyn, rodzaju i lokalizacji obrzęku limfatycznego.

Kolagen do picia na stawy i skórę
Kolagen bioalgi to aż 97% hydrolizowanego kolagenu o wysokiej biodostępności. Opatentowana formuła przyczynia się do łagodzenia objawów istniejących już chorób stawów, a dodatkowo uzupełnia niedobory kolagenu w organizmie. Wpływa też na stan skóry …
Zobacz tutaj ...

Kapsułki z kwasem hialuronowym
Kwas hialuronowy decyduje nie tylko o jędrnej i gładkiej skórze, ale także jest głównym składnikiem płynu stawowego i pełni funkcję „smaru” przy wykonywaniu ruchu redukując ból w stawach. Jego głównym zadaniem jest regulacja zawartości wody w przestrzeni
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Hafezi-Chojecka M., Uciążliwe obrzęki, Podologia, 1/2018.
2. Ochałek K., Grądalski T., Postępowanie w profilaktyce i leczeniu zachowawczym obrzęku chłonnego – przegląd piśmiennictwa, Medycyna Paliatywna w Praktyce 2017; 11, 1: 24–30.