Mikrobiom

Aktualizacja: 19 września 2025

Mikrobiom to ogół mikroorganizmów (bakterii, wirusów, grzybów i pierwotniaków), które żyją w ludzkim ciele i na jego powierzchni. Głównie w jelitach, ale także na skórze, w jamie ustnej, drogach rodnych czy płucach. Pełni ważną rolę przede wszystkim we wspieraniu odporności, ale nie tylko. To również ważna część układu trawiennego, układu nerwowego, układu hormonalnego i innych.

Mikrobiom – co to jest?

Według obowiązującej terminologii sam zespół drobnoustrojów zasiedlających daną niszę ekologiczną w organizmie człowieka powinno się nazywać mikrobiotą. Natomiast dla zbioru materiału genetycznego pochodzącego od wszystkich mikroorganizmów danej mikrobioty proponuje się nazwę mikrobiom. Mimo tego obydwa pojęcia często stosowane są zamiennie i nie ma w tym dużego błędu.

Mówiąc nieco dokładniej, ludzki organizm zasiedlany jest przez zróżnicowane drobnoustroje należące do trzech głównych domen: bakterii, archea i eukariota, które stanowią mikrobiom człowieka i są one niezbędne do prawidłowego funkcjonowania makroorganizmu, w tym utrzymania jego statusu odpornościowego. Wśród nich są nie tylko drobnoustroje komensalne i symbiotyczne występujące na skórze, w jamie ustnej, przewodzie pokarmowym oraz w układzie oddechowym i układzie moczowo-płciowym, ale i te, które wywołują stany patologiczne, w tym choroby zakaźne.

Ilość mikrobioty jest mocno zróżnicowana w poszczególnych tkankach i narządach i zależy od czynników środowiskowych, w tym stylu życia, poziomu stresu, aktywności fizycznej, diety, przyjmowanych leków i wieku gospodarza. Skład mikrobiomu jest dynamiczny i może zmieniać się przez całe życie. Przykładowo osoby starsze wykazują specyficzny stan mikrobiomu. Wyróżnia się on spadkiem różnorodności, ekspansją Bacteroidetes kosztem Firmicutes, wzrostem liczebności enteropatogenów oportunistycznych oraz obniżeniem liczby gatunków bakterii produkujących SCFA, a zwłaszcza maślanu. Sprawia to, że wzrasta ryzyko dysbiozy (zaburzenie równowagi mikrobiologicznej) w tej grupie populacyjnej.

Mikrobiom – funkcje

Mikrobiom człowieka to niezwykle złożony ekosystem mikroorganizmów, który pełni kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia i równowagi organizmu. Już od pierwszych dni życia wpływa on na prawidłowy rozwój układu odpornościowego, a w kolejnych latach reguluje jego działanie, decydując o sprawności mechanizmów obronnych. Co więcej, mikrobiota jelitowa bierze udział w procesach trawiennych i w prawidłowym metabolizmie niektórych leków.

Badania wykazują, że zaburzenia równowagi mikrobiomu wiążą się z rozwojem licznych chorób przewlekłych, takich jak alergie, nieswoiste zapalenia jelit, polipy jelitowe, rak jelita grubego, marskość wątroby, choroby sercowo-naczyniowe, otyłość, cukrzyca czy choroby autoimmunologiczne. Wpływa on również na ryzyko chorób nowotworowych i neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera.

Co szczególnie istotne, mikrobiom stanowi element osi jelito-mózg oraz jelito-mięśnie, co oznacza, że oddziałuje nie tylko na metabolizm i zdrowie fizyczne, ale także na samopoczucie, a nawet zachowanie człowieka. Dlatego coraz częściej podkreśla się, że wspieranie prawidłowej równowagi mikroflory jelitowej (na przykład poprzez dietę bogatą w błonnik, probiotyki i naturalne suplementy diety) może stanowić istotny krok w profilaktyce wielu chorób i w utrzymaniu ogólnej dobrej kondycji organizmu.

Suplementacja

Utrzymanie prawidłowej równowagi mikrobiomu jelitowego w dużej mierze zależy od stylu życia i sposobu odżywiania. Kluczową rolę odgrywa dieta bogata w błonnik pokarmowy, warzywa, owoce i produkty fermentowane. Współczesne badania potwierdzają jednak, że ze względu na stres, antybiotykoterapię czy niewłaściwe nawyki żywieniowe, sama dieta nie zawsze wystarcza. Dlatego coraz częściej sięga się po wsparcie w postaci suplementacji.

Szczególnie ważne są probiotyki i prebiotyki, które wspierają rozwój korzystnych bakterii jelitowych i ograniczają namnażanie się patogenów. Naturalnym uzupełnieniem są także superfoods, takie jak Spirulina czy Chlorella, które dostarczają cennych składników odżywczych i wspomagają procesy oczyszczania organizmu. Regularna suplementacja tego typu preparatami może wspierać odporność, poprawiać metabolizm i chronić przed skutkami zaburzeń mikrobioty.

Zaburzenia mikrobiomu

Zaburzenia mikrobiomu (dysbioza) to stan, w którym równowaga między „dobrymi” a „szkodliwymi” mikroorganizmami w ciele zostaje zachwiana. Najczęściej dotyczy to mikrobiomu jelitowego, jednak może również obejmować skórę, jamę ustną, drogi rodne czy płuca. Czynnikami ryzyka prowadzącymi do zaburzeń mikrobiomu są:

• antybiotyki – leki przeciwbakteryjne, które jednak niszczą nie tylko patogenne bakterie, ale i te dobroczynne;
• nieodpowiednia, mało zbilansowana i mało urozmaicona dieta – zwłaszcza uboga w prebiotyki, probiotyki, witaminy oraz błonnik pokarmowy;
• przewlekły stres;
• przebyte zakażenia bakteryjne, zarówno te miejscowe, jak i ogólnoustrojowe;
• choroby przewlekłe, zwłaszcza cukrzyca, otyłość, schorzenia autoimmunologiczne;
• przebywanie od dziecka w sterylnym środowisku.

Charakterystyczne objawy zaburzeń mikrobiomu mogą być następujące:

• wzdęcia i biegunki, zaparcia, bóle brzucha – ogólnie mówiąc, objawy gastryczne;
• zmęczenie, osłabienie, „mgła mózgowa”, wahania nastroju, stany depresyjne;
• problemy dermatologiczne, zwłaszcza wysypki, trądzik, egzema, łuszczyca;
• spadek odporności, tendencja do częstych infekcji;
• nietolerancja pokarmowa, alergie.

Odbudowę mikrobiomu można wspierać na kilka sposobów. Przede wszystkim prawidłową dietą bogatą w probiotyki, prebiotyki, błonnik pokarmowy, a także świeże owoce i warzywa. Dobrze sprawdzi się suplementacja probiotyków, kwasów tłuszczowych Omega 3 oraz witamin i minerałów w zależności od zdiagnozowanych niedoborów pokarmowych. Jeśli dysbioza dotyczy skóry lub błon śluzowych, warto udać się do dermatologa lub kosmetologa, który dobierze optymalną pielęgnację ciała.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Chlorella w bardzo dokładny sposób oczyszcza organizm, pomaga w likwidacji zaparć, wspiera budowanie naturalnej odporności, wspomaga odmładzanie organizm, przyspiesza regenerację uszkodzonych tkanek, poprawia kondycję organizmu, dodaje sił witalnych, …
Zobacz tutaj ...

Chlorella w tabletkach z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella posiada właściwości przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe i przeciwgrzybiczne nie wpływając przy tym na florę fizjologiczną. Bardzo dokładnie usuwa toksyny z organizmu …
Zobacz tutaj ...

Chlorella i młody jęczmień – oczyszczanie i odchudzanie
Chlorella i młody jęczmień w postaci sproszkowanego soku to w 100% naturalne produkty wysokiej jakości premium. W połączeniu uzupełniają składniki odżywcze i wspomagają oczyszczanie organizmu z zalegających toksyn …
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Macura B., Szczepanik M., Mikrobiota jako marker starzenia. Znaczenie wpływu mikrobioty na epigenom u osób starszych, Gerontologia Polska, 31/2023.
2. Salamon D., Gosiewski T., Mikrobiom człowieka – inwazja czy sojusz?, Problemy Nauk Biologicznych, 3/2024.
3. Adamczyk K., Garncarczyk A., Antończak P., Mikrobiom skóry, Przegl Dermatol 2018, 105, 285–297.
4. Malinowska M., Tokarz-Deptuła B., Deptuła W., Mikrorbiom człowieka, Postępy Mikrobiologii, 1/2017.