Lęk napadowy

Aktualizacja: 5 czerwca 2025

Lęk napadowy określany jest również jako napad paniki. Przejawia się jako nagłe, intensywne i bardzo nieprzyjemne uczucie silnego lęku, pojawiające się bez wyraźnej przyczyny (bez konkretnego zagrożenia), po czym zwykle samoistnie przemija. Może być składową zespołu lęku napadowego, jak również może pojawiać się w konsekwencji wielu innych czynników. Jeśli ma charakter nawracający lub przewlekły, a także gdy towarzyszą mu jakiekolwiek inne nieprzyjemne dolegliwości, należy skonsultować się z psychoterapeutą bądź z lekarzem psychiatrą.

Co to jest lęk napadowy?

Lęk napadowy określa się często jako uporczywe zaburzenie lękowe przebiegające okresowo z momentami całkowitej remisji pomiędzy epizodami, które mają charakter nagłych stanów przerażenia (paniki) z somatyzacją. Ataki paniki trwają z reguły kilkanaście do kilkudziesięciu minut, wyróżniając się przy tym silnym przeżywaniem przerażenia wobec poczucia zagrożenia (zwykle nierealnego). Lęk napadowy został określony przez Freuda jako część składowa nerwicy lękowej, opisywanej również jako współistnienie uporczywego lęku o umiarkowanym nasileniu oraz napadów lęku.

W przebiegu lęku napadowego pojawić się mogą różnorodne objawy takie jak:

• kołatanie serca, tachykardia (zbyt szybkie bicie serca w stanie spoczynku);
• nadmierna potliwość ciała;
• drżenie rąk;
• suchość w ustach (kserostomia);
• zaburzenia oddychania;
• uczucie dławienia w gardle lub w przełyku;
• dyskomfort w klatce piersiowej (np. ból w klatce piersiowej);
• nudności i bóle brzucha;
• uczucie ściskania w żołądku;
• zawroty głowy, chwiejność, zaburzenia równowagi;
• depersonalizacja – subiektywne poczucie, że obiekty zewnętrzne są nierealne lub że się jest oddzielonym, nieuczestniczącym w realności. Pacjenci mogą zgłaszać ten objaw jako oglądanie danej sytuacji z boku, nieuczestniczenie w niej, poczucie bycia poza własnym ciałem.

Zaburzenia lękowego z napadami paniki nie rozpoznaje się w momencie, gdy jest ono wywołane organicznymi zaburzeniami psychicznymi, innymi poważnymi zaburzeniami psychicznymi (schizofrenia i inne zaburzenia psychotyczne, wahania nastroju), zaburzeniami pod postacią somatyczną oraz chorobami somatycznymi i substancjami psychoaktywnymi. Lęki napadowe mające epizody raz na tydzień określane są jako łagodne lub umiarkowane, zaś te występujące co najmniej 3-4 razy w tygodniu określa się już jako ciężkie.

Zobacz również: Zaburzenia lękowe uogólnione.

Lęk napadowy – przyczyny

Bardzo trudno jest określić dokładny mechanizm powstawania lęku napadowego. Uważa się, że spore znaczenie ma podatność genetyczna (tacy pacjenci są jednocześnie bardziej skłonni do występowania epizodów depresji i zaburzeń nerwicowych). Jednak ostatnimi czasy coraz częściej twierdzi się, że czynniki genetyczne w interakcji ze środowiskiem wczesnego dzieciństwa biorą udział w rozwoju struktury osobowości. Zwykle u takiej osoby występują więc np. traumy z dzieciństwa, groźne, przykre wydarzenia, poważne choroby własne lub bliskich osób, śmierć bliskiej osoby, wysoki poziom wrażliwości. Istnieją również badania sugerujące, że na lęk napadowy bardziej podatne są osoby z nadreaktywnością ciała migdałowatego.

Lęk napadowy – leczenie

Diagnostyką i leczeniem lęku napadowego najczęściej zajmuje się psychoterapeuta. Głównym celem psychoterapii jest zmniejszenie liczby i intensywności napadów oraz nauczenie się, jak je kontrolować i zapobiegać ich nawrotom. Złotym standardem postępowania jest terapia poznawczo-behawioralna, która uczy diagnozowania i zmieniania katastroficznych myśli wywołujących lęk, jak również wzmacnia odporność psychiczną, uczy radzić sobie z emocjami oraz pozwala lepiej zrozumieć własne reakcje na różnorodne sytuacje. U niektórych pacjentów dobrze sprawdza się też terapia psychodynamiczna.

Jeśli jest to konieczne (np. lęk napadowy jest bardzo silny, pojawia się często i/lub uniemożliwia codzienne funkcjonowanie) psychoterapeuta może zasugerować wizytę u lekarza psychiatry, który przepisze odpowiednie leki. Zwykle są to selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, benzodiazepiny lub leki beta-adrenolityczne. Uzupełnienie działań (bez względu na to, czy stosujemy leki, czy nie) jest zmiana higieny życia, do której należą:

• unikanie stresu;
• techniki relaksacyjne (np. ćwiczenia relaksacyjne);
• czas na odpoczynek;
• wysypianie się;
• uzupełnianie niedoborów pokarmowych;
• dbałość o zbilansowaną dietę;
• ograniczenie nikotyny i alkoholu.

Omega 3 – czysty roślinny olej z Pachnotki zwyczajnej
Omega 3 to naturalny produkt zawierający w swoim składzie czysty, roślinny olej, z pełniącymi istotną rolę w odżywianiu człowieka kwasami tłuszczowymi Omega 3. Stanowi wsparcie dla mózgu i odpowiada za jego prawidłową pracę. Dodatkowo wspiera odporność
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Małyszczak K., Napady paniki – jak przerwać błędne koło, Psychiatria po Dyplomie, 12/2013.
2. Kacprzyk-Straszak A., Pawlak A., Kucharczyk K., Zaburzenia lękowe – rzeczywistość obok nas, Beskidzkie Dziedzictwo 2017.