Niedobory pokarmowe są w dzisiejszych czasach niestety częste, co wiąże się w dużej mierze z łatwym i powszechnym dostępem do żywności wysokoprzetworzonej, która wprawdzie jest smaczna, niedroga i szybka w przygotowaniu. Jednak nie dostarcza organizmowi wielu substancji odżywczych. Czynników ryzyka niedoborów pokarmowych jest jednak znacznie więcej, począwszy od chorób ostrych i przewlekłych, kończąc na zanieczyszczeniu ustroju toksynami (w tym również metalami ciężkimi) czy wielolekowości. Problem warto skonsultować z lekarzem rodzinnym oraz dietetykiem klinicznym.
Spis treści
Niedobory pokarmowe – przyczyny
Główną, najczęstszą przyczyną niedoborów pokarmowych jest nieodpowiednia dieta i nieprawidłowe nawyki z nią związane. Mowa przede wszystkim o:
- spożywaniu głównie żywności wysokoprzetworzonej, niskim spożyciu warzyw i owoców;
- głodówkach, nieregularnym spożywaniu posiłków;
- jedzeniu w pośpiechu, silnym stresie w życiu codziennym;
- mało urozmaiconej, monotonnej diecie.
Jednakże do niedoborów pokarmowych doprowadzić mogą też inne czynniki ryzyka, zwłaszcza:
- przyjmowanie leków w dłuższej perspektywie czasu, co dotyczy każdego ich rodzaju, zwłaszcza jednak NLPZ, antybiotyków, glikokortykoidów;
- choroby układu pokarmowego, w tym zespół jelita drażliwego, choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, alergia pokarmowa, zespół złego wchłaniania i wiele innych;
- zaburzenia odżywiania – w tym anoreksja, bulimia;
- brak lub utrata apetytu, np. w związku z chorobami endokrynologicznymi;
- wszelkie zaburzenia w obrębie mikroflory jelitowej;
- choroby nowotworowe oraz prowadzone leczenie onkologiczne.
Niedobory pokarmowe są szczególnie częste u seniorów. Czynnikiem ryzyka jest w tym przypadku zwłaszcza niesprawność takich osób, obecność wielu chorób, wspomniana wielolekowość. Niedożywienie bardzo często współistnieje zresztą z innymi geriatrycznymi zespołami niesprawności. Częstym powodem niedożywienia białkowo-kalorycznego w starości jest zły stan uzębienia/protez lub brak protezowania jamy ustnej, a także rygorystyczne przestrzeganie diet eliminacyjnych, których w okresie starości późnej – po 75. roku życia w zasadzie nie powinno się zalecać.
Niedobory pokarmowe – konsekwencje
Objawy związane z niedoborami pokarmowymi mogą być różnorodne. Wszystko zależy od tego, których składników odżywczych w organizmie brakuje najbardziej. Przykładowo może prezentować się to następująco:
- niedobór witamin z grupy B – choroby skórne, wahania nastroju, parestezje, zaburzenia neurologiczne, zaburzenia koncentracji, wypadanie włosów i łamliwość paznokci;
- niedobór cynku – znaczny spadek odporności, zajady, wypadanie włosów, problemy z widzeniem, pogorszone gojenie się ran, bóle stawów;
- niedobór żelaza – zmęczenie, anemia, bladość skóry, duszności, bóle głowy, osłabienie organizmu;
- niedobór wapnia – skurcze mięśniowe, problemy z zębami (np. ból zębów), arytmie, wyczerpanie, hipokalcemia, osłabienie kości (a nawet łamliwość kości), wzmożone pragnienie.
Niedobory niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT), białka czy węglowodanów również mogą dawać specyficzne dolegliwości. Właśnie dlatego tak ważna jest prawidłowa, szczegółowa diagnostyka, wykluczająca inne możliwe przyczyny takiego stanu.
Diagnostyka niedoborów pokarmowych
Diagnostyka niedoborów pokarmowych skupia się głównie na badaniach krwi. Ocenia się poziom w organizmie interesujących nas składników odżywczych, np. witaminy B12, witaminy B9, cynku, żelaza (wtedy również ferrytyny), witaminy D3 i witaminy K2, cholesterolu HDL i innych. Dodatkowo niekiedy należy poszerzyć diagnostykę o badanie moczu, badanie kału, gastroskopię z biopsją czy badania USG, aby nie tylko potwierdzić i ustalić niedobór danego związku, ale także by znaleźć jego przyczynę.
Niedobory pokarmowe – leczenie
W znacznej większości przypadków niedobory pokarmowe leczy się za pomocą dobrze dobranej diety oraz suplementacji. Dieta powinna zgadzać się zarówno kalorycznością, jak i bilansem węglowodanów, białek, tłuszczy oraz odpowiednią podażą składników odżywczych. Suplementację dobiera się do wyników badań krwi. Jeśli przyczyną niedoboru była choroba, opiekę nad pacjentem powinien prowadzić również odpowiedni specjalista (np. endokrynolog przy niedoczynności tarczycy lub gastroenterolog przy chorobie Leśniowskiego-Crohna). To istotne, ponieważ wówczas konieczne jest leczenie przyczynowe. Doraźnie niedobory można uzupełnić kroplówkami, jednak ma to miejsce rzadko (przy skrajnych niedoborach), a dalsze działania i tak powinny skupiać się na diecie i suplementacji.
Spirulina w tabletkach (100% naturalna)Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...
Spirulina w proszku (100% naturalna)Spirulina w proszku to słodkowodna alga, zawierająca duże stężenie witamin, minerałów i innych, ważnych składników odżywczych. Wysoką jakość uzyskano dzięki odpowiednim warunkom klimatycznym, przestrzeganiu restrykcyjnych norm podczas hodowli i …
Zobacz tutaj ...
Bibliografia
- Wojszel Z., Niedożywienie i dylematy leczenia żywieniowego w geriatrii, Postępy Nauk Medycznych, t. XXIV, nr 8, 2011.
- Grajeta H., Przyczyny, konsekwencje zdrowotne i leczenie niedożywienia, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2021, 54(2):133–147.
Zostaw komentarz