Alergiczny nieżyt nosa

Aktualizacja: 26 czerwca 2023

Alergiczny nieżyt nosa to najczęściej występująca choroba alergiczna na świecie. Nierzadko współwystępuje z innymi schorzeniami, takimi jak astma oskrzelowa, alergiczne zapalenie spojówek czy atopowe zapalenie skóry. Posiada podłoże immunologiczne, a obraz kliniczny może być okresowy lub przewlekły. Leczeniem alergicznego nieżytu nosa zajmuje się lekarz alergolog lub lekarz otorynolaryngolog.

Alergiczny nieżyt nosa – przyczyny

Nieżyt nosa to inaczej stan zapalny błony śluzowej nosa, dający specyficzne objawy. Podrażnienie i stan zapalny wywołują najczęściej alergeny znajdujące się w powietrzu, głównie:

• pyłki drzew;
• pyłki traw, zbóż i chwastów;
• roztocza kurzu domowego;
• dym tytoniowy;
• spaliny z silników;
• ozon, dwutlenek azotu i inne gazy w powietrzu;
• naskórek i sierść zwierząt;
• zarodniki grzybów, pleśnie.

Znacznie rzadziej schorzenie bywa wywoływane alergenami znajdującymi się w pożywieniu, lekach lub występującymi w miejscu pracy (np. lateks). Alergiczny nieżyt nosa jest reakcją zapalną błony śluzowej nosa i zatok, zachodzącą po ekspozycji na alergen, u osoby wcześniej uczulonej na ten alergen, w wyniku reakcji immunologicznej zależnej od immunoglobuliny E (IgE). Objawy wczesnej fazy reakcji alergicznej są wynikiem działania mediatorów reakcji zapalnej uwolnionych z komórek tucznych podczas ich kontaktu z IgE. Do zasadniczych mediatorów należą:

• histamina;
• leukotrieny;
• prostaglandyny;
• bradykinina.

Czynnikami ryzyka wystąpienia alergicznego nieżytu nosa są:

• płeć męska;
• dodatni wywiad rodzinny w kierunku atopii;
• niska masa urodzeniowa niemowlęcia;
• wczesne wprowadzenie do diety niemowląt pokarmów stałych lub mieszanych;
• poród wiosną lub jesienią;
• szczególne narażenie na zanieczyszczenia środowiska;
• bierne palenie papierosów.

Pod uwagę należy wziąć również czynniki genetyczne. Udowodniono, że alergia występująca u obojga rodziców z 40% prawdopodobieństwem zostanie przekazana potomstwu.

Zobacz również: Uczulenie na kota.

Objawy alergicznego nieżytu nosa

Jeżeli objawy występują nie dłużej niż 4 tygodnie, jednocześnie przez mniej niż 4 dni w tygodniu, mówimy o postaci okresowej alergicznego nieżytu nosa. Postać przewlekła ma miejsce wówczas, gdy objawy trwają ponad 4 tygodnie i więcej niż 4 dni w tygodniu. Bez względu na postać choroby, ich natężenie może mieć przebieg łagodny, umiarkowany lub ciężki. W ciągu 1-3 minut od kontaktu z alergenem pojawiają się objawy histaminozależne, czyli świąd, kichanie, wyciek surowiczej wydzieliny. Po około 15 minutach pojawia się obrzęk błony śluzowej nosa, za co odpowiada aktywność leukotrienów i prostaglandyn. Obrzęk utrzymuje się do pół godziny. Znacznie dłużej trwa faza późna reakcji alergicznej, uzależniona od eozynofilowego zapalenia błony śluzowej nosa. Wówczas dominującym objawem jest niedrożność nosa spowodowana obrzękiem błon śluzowych oraz nadwrażliwość.

Dodatkowo niekorzystnie na jakość życia i relacje z otoczeniem wpływają zaburzenia snu, występujące u niemal 80% pacjentów. Prowadzą do uczucia nadmiernego zmęczenia w ciągu dnia oraz dalszego ograniczenia zdolności do pracy czy nauki. U niektórych dzieci zauważyć można wzmożoną drażliwość, nerwowość, napady gniewu i złości oraz osłabienie koncentracji. Objawy dotyczą więc nie tylko fizycznej aspektu, ale również sfery emocjonalnej i psychicznej.

Alergiczny nieżyt nosa – leczenie

W pierwszej kolejności zaleca się unikanie alergenów. Po wykonaniu testów alergicznych i zdiagnozowaniu patogenów jest to znacznie łatwiejsze, zwłaszcza, jeśli chodzi o alergeny domowe. Wówczas z łatwością można utrzymywać stały porządek w domu, pilnując regularnego ścierania kurzy, prania zasłon i dywanów oraz unikania kontaktów ze zwierzętami. Znacznie trudniej jest zapanować nad przebiegiem choroby spowodowanym pyłami roślin. W leczeniu farmakologicznym alergicznego nieżytu nosa stosuje się:

• doustne leki przeciwhistaminowe drugiej generacji;
• miejscowe leki przeciwhistaminowe;
• donosowe glikokortykosteroidy;
• leki przeciwleukotrienowe;
• doustne i donosowe leki obkurczające naczynia błony śluzowej nosa.

Leki przeciwhistaminowe pierwszej generacji nie powinny być stosowane ze względu na gorszy stosunek ryzyka do korzyści. Innowacyjną metodą jest immunoterapia swoista podskórna lub podjęzykowa, polegająca na podawaniu chorym stopniowo wzrastających dawek wyciągu alergenowego, co prowadzi do łagodzenia objawów wskutek przyzwyczajania się organizmu. W efekcie immunoterapia swoista może zmieniać naturalny przebieg chorób alergicznych, zmniejsza rozwój nowych uczuleń, a u pacjentów z nieżytem nosa zmniejsza ryzyko rozwoju astmy oskrzelowej.

Olej z czarnuszki w kapsułkach 100% naturalny
Czarnuszka siewna (łac. Nigella sativa) jest naturalną substancją znaną od tysiącleci ze swoich właściwości. Wykorzystywana jest m.in. przy zmienionej chorobowo skórze. Działa antygrzybicznie, przeciwwirusowo, antyalergicznie, przeciwwrzodowo, ...
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Grad A., Bartoszewicz L., Kalicki B., Jung A., Rozpoznanie i leczenie alergicznego nieżytu nosa, Pediatria i Medycyna Rodzinna, 5/2009.
2. Rutkowski R., Kosztyła-Hojna B., Rutkowska J., Alergiczny nieżyt nosa – problem epidemiologiczny, ekonomiczny i społeczny XXI wieku, Pneumonologia i Alergologia Polska, 76/2008.
3. Brzoznowski W., Standardy diagnostyczne i terapeutyczne alergicznego nieżytu nosa, Forum Medycyny Rodzinnej, 3/2009.
4. Śliwińska-Kowalska M., Leczenie alergicznego i infekcyjnego nieżytu nosa i zatok przynosowych w świetle konsensusów międzynarodowych, Otorynolaryngologia, 4/2016.