Związki mineralne

Aktualizacja: 21 maja 2024

Związki mineralne nazywane są również składnikami mineralnymi lub solami mineralnymi. Występują powszechnie w przyrodzie – nie tylko w żywności, ale także w wodzie, powietrzu czy skorupie ziemskiej. Pełnią ważną rolę w organizmie człowieka, są wręcz niezbędne do właściwego funkcjonowania wszystkich układów. Należy dostarczać je wraz z dietą lub suplementacją.

Związki mineralne – charakterystyka

Związki mineralne to inaczej pierwiastki, które wspólnie z tlenem, węglem, wodorem i azotem wchodzą w skład organizmu człowieka. Stanowią nawet do 4% masy ludzkiego ciała, lokalizując się w każdej tkance – kościach, skórze, ścięgnach, narządach wewnętrznych, a nawet płynie międzykomórkowym. W zależności od ilości w organizmie dzieli się je na makroelementy i mikroelementy.

Biodostępność to inaczej ilość wchłoniętego do ustroju składnika odżywczego. Wysoka biodostępność jest niezwykle istotna, gdyż wszystkie składniki muszą być każdego dnia dostarczane w odpowiednich ilościach, a wszelkie niedobory skutkują pogorszeniem stanu zdrowia, urody czy samopoczucia. Bez względu na to, jak bogaty jest dany produkt w związki mineralne, jeśli nie gwarantuje on wysokiej biodostępności, nie będą one wchłaniane w układzie pokarmowym. W przypadku związków mineralnych spore znaczenie ma proces chelatacji. Mówi się o nim wówczas, gdy minerały takie jak cynk, żelazo czy wapń zostają otoczone i związane z aminokwasami w stabilnej postaci. Wówczas mogą być sprawnie transportowane przez ścianę jelita do krwi. Rekomenduje się spożywanie składników mineralnych w posiłku bogatym w aminokwasy.

Makroelementy

Do prawidłowego funkcjonowania organizm ludzki potrzebuje przynajmniej 100 mg makroelementów dziennie, które dostarcza się wraz z dietą. Są to:

• wapń – buduje kości i zęby, uaktywnia liczne enzymy, uczestniczy w kurczeniu się mięśni, odpowiada za przewodnictwo nerwowe, reguluje procesy krzepnięcia krwi i przepuszczalność błon komórkowych;
• fosfor – buduje kości, zęby, mózg, kwasy nukleinowe oraz błony komórkowe, utrzymuje stałe pH krwi;
• magnez – odpowiada za prawidłowe przewodnictwo nerwowe i kurczliwość mięśni, uczestniczy w termoregulacji organizmu, aktywuje enzymy;
• sód – główny kation zewnątrzkomórkowy. Reguluje homeostazę i gospodarkę wodno-elektrolitową;
• potas – główny kation płynu wewnątrzkomórkowego. Reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową i kwasowo-zasadową, utrzymuje potencjał błony komórkowej, reguluje czynność mięśni i nerwów;
• chlor – uczestniczy w utrzymaniu równowagi wewnętrznej organizmu;
• siarka – buduje liczne białka, polisacharydy i lipidy, ale także enzymy czy hormony.

Aby dostarczać makroelementy do organizmu, należy zadbać, aby w diecie było dużo warzyw i owoców (najlepiej surowych i spożywanych wraz ze skórką), ale także ziaren, zbóż, produktów pełnoziarnistych, orzechów oraz nabiału.

Mikroelementy

Mikroelementy to inaczej związki mineralne występujące w ustroju człowieka w ilościach śladowych. Choć zapotrzebowanie na nie nie jest tak duże, wszelkie niedobory mogą mieć poważne konsekwencje i prowadzić do rozwoju groźnych chorób. Najistotniejszymi mikroelementami są:

• żelazo – buduje hemoglobinę i mioglobinę, uczestniczy w transporcie tlenu i syntezie licznych związków, np. prostaglandyn;
• cynk – uczestniczy w produkcji ponad 200 enzymów, utrzymuje stabilność błon komórkowych i działa antyoksydacyjnie, wzmacnia odporność, utrzymuje odpowiednią kondycję skóry;
• miedź – tworzy enzymy, uczestniczy w transporcie żelaza, syntezie hormonów (np. noradrenaliny), keratyny, kolagenu, elastyny i melaniny;
• mangan – uczestniczy w produkcji mocznika, aktywuje liczne enzymy, wspiera funkcję trzustki i mózgu;
• fluor – buduje i wzmacnia kości i zęby, chroni przed próchnicą, zwiększa gęstość kości;
• molibden – tworzy enzymy, odpowiada za metabolizm kwasów nukleinowych;
• jod – wspiera prawidłową funkcję gruczołu tarczowego;
• selen – uczestniczy w przemianie hormonów, zwłaszcza hormonów tarczycy oraz wykazuje działanie antyoksydacyjne;
• kobalt – wchodzi w skład witaminy B12, która wywiera wszechstronny wpływ na cały organizm człowieka.

Mimo niewielkiego zapotrzebowania na nie ludzie często zmagają się z niedoborem mikroelementów – zwłaszcza jodu, selenu, cynku czy żelaza. Wówczas warto zdecydować się na suplementację tych związków. Alternatywą jest systematyczne przyjmowanie np. Spiruliny lub Chlorelli, które są skarbnicą nie tylko mikroelementów, ale i makroelementów, witamin, antyoksydantów, błonnika pokarmowego czy NNKT.

Spirulina w tabletkach (100% naturalna)
Spirulina posiada w pełni naturalne witaminy i minerały o wysokim stężeniu. W jej skład wchodzą m.in.: biotyna, beta-karoten, kwas foliowy, tiamina, niacyna, witamina D, E i inne witaminy oraz białko i błonnik. To też źródło cynku, magnezu, wapnia, żelaza
Zobacz tutaj ...

Bibliografia

1. Ustymowicz-Farbiszewska J., Smorczewska-Czupryńska B., Fiłon J., Zawadzka E., Karczewski J., Makroelementy w całodziennych racjach pokarmowych uczennic ze szkół policealnych miasta Białegostoku, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 3/2012.
2. Berski W., Achremowicz B., Gambuś F., Gambuś H., Zawartość wybranych mikroelementów i pierwiastków śladowych w płatkach owsianych, Acta Agroph., 1/2017.